سوگواره سینما در محرم

به گزارش بولتن نیوز، جور این کم‌اعتنایی سینما به قیام امام حسین(ع) و فرهنگ عاشورا را تلویزیون کشیده و طی این سال‌ها همواره شاهد ساخت و نمایش آثار نمایشی مناسبتی ایام محرم ـ از فیلم تلویزیونی تا سریال ـ بوده‌ایم که اتفاقاً برخی از آنها همچون «شب دهم» با استقبال خوب مردم هم مواجه شده است.

هزینه بالای تولید، نبود فیلمنامه‌های خوب و جذاب، حساسیت موضوع، حمایت نشدن از طرف مدیران و نهادهای سینمایی و حتی سنگ‌اندازی و مانع‌تراشی برخی از آنها در مسیر پیش تولید تا پس از تولید و در مرحله اکران، بعضی از عللی است که مانع ساخت فیلم‌های خوب بویژه درباره واقعه عاشورا شده، اما پرداختن به فرهنگ عاشورا و نهضت امام حسین(ع) فقط با کمی نیت خالص، اراده و قرار گرفتن در قالب هنر، امری شدنی است و از فیلمسازان دغدغه‌مند و حسینی انتظار می‌رود که در برخی آثارشان به این نیاز پاسخ دهند.

این جمله‌ای تاسف‌بار اما تکراری است که سهم سینمای پس از انقلاب از واقعه عاشورا فقط سه فیلم سفیر، روز واقعه و رستاخیز است که این آخری همچنان پس از چند سال از ساخت در کشاکش تصمیم‌گیری برای اکران یا اکران نشدن به سر می‌برد. اما در این سال‌ها، فیلم‌هایی هم بودند که به‌طور غیرمستقیم به قیام امام حسین(ع) و فرهنگ عاشورا پرداخته‌اند یا در هر حد یکی دو سکانس، صحنه‌های مراسم سوگواری و عزاداری محرم را به تصویر کشیده‌اند. ما در این «اطلاع‌نگاشت» تلاش کرده‌ایم به این موارد اندک فقط محض یادآوری اشاره کنیم. ممکن است فقط موارد بسیار معدود دیگر از قلم افتاده باشد. اما هرچه هست، مطمئنیم که متاسفانه تعداد فیلم‌هایی با این موضوع، رقم چشمگیری نیست.

این اثر نخستین فیلم سینمایی تاریخ سینمای ایران درباره قیام امام حسین(ع) است که البته با محوریت زندگی قیس بن مسهر، از یاران اباعبدالله ساخته شده. این فیلم در نخستین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و فرامرز قریبیان، نقش اصلی آن را بازی می‌کرد.

این فیلم سینمایی که فیلمنامه آن را بهرام بیضایی نوشته، همچنان مهم‌ترین و موفق‌ترین اثر سینمای ایران درباره واقعه عاشوراست. علیرضا شجاع‌نوری نقش یک مسیحی تازه مسلمان شده‌ای را بازی می‌کند که از کربلا ندایی می‌شنود که او را به یاری فرا می‌خواند.

رستاخیز از زاویه دید بکیر بن حر روایت می‌شود و با او قدم به کربلا می‌گذاریم و آن حادثه عظیم را می‌بینیم. این فیلم که بازیگرانی چون آرش آصفی، فرهاد قائمیان، حسن پورشیرازی و بابک حمیدیان برخی بازیگران آن هستند، سیمرغ بلورین بهترین فیلم سی و دومین جشنواره فجر را به دست آورد.

ناصر تقوایی، نویسنده و کارگردان سینمای ایران را بیشتر با ساخت فیلم‌های ماندگاری چون ناخدا خورشید، ای ایران و کاغذ بی خط می‌شناسیم، اما او به عنوان مستندساز هم آثار خوبی در کارنامه دارد. این کارگردان بویژه درباره سوگواری ایام محرم و فرهنگ عاشورا، سه اثر برجسته ساخته است؛ «اربعین» (۱۳۴۹) درباره سینه‌زنی هیات عزاداران مسجد دهدشتی بوشهر، «مشهد قالی» (۱۳۵۰) درباره عزاداری در مشهد اردهال و «تمرین آخر، تعزیه حر دلاور» (۱۳۸۳) که نمایش این آخری نقش زیادی در ثبت جهانی تعزیه در سازمان میراث جهانی داشت.

منبع: روزنامه جام جم