دانشجويان
به عنوان قشر فرهيخته يك جامعه، همواره جزء نخستين معترضان به سياست هاي
ناعادلانه دولت ها هستند. اعتراض به ناعدالتي ها و سياست هاي نادرست و جنگ
طلبانه در مورد دانشجويان دانشگاه هاي اروپايي نيز صادق است. در حقيقت
دولت هاي اروپايي هر ازچندگاهي شاهد اعتراض دانشجويان در قبال عملكرد
سياستمداران بوده اند. اخيرا اين مسئله به شدت در اروپا بحران زا شده است.
دولت هاي اروپايي مجبور شده اند براي مقابله با موج اعتراضات دانشجويان از
خشونت استفاده كنند. سركوب خشن دانشجويان، نارضايتي روزافزوني را به دنبال
داشته است. اما براي درك بهتر موضوع بايد نگاهي هرچند مختصر به تاريخچه
اين نوع حركات دانشجويي بيندازيم. فرض ما اين است كه مي توان تظاهرات
دانشجويي ماه هاي اخير در انگليس، فرانسه و ايتاليا را در راستاي ظهور
مجدد؛ هر چند كم فروغ جنبش دانشجويي تحليل كرد. به همين سبب بايد اشاره اي
به جنبش دانشجويي ماه مه 1968 پاريس داشته باشيم.
اساساً جنبش دانشجويي
ماه مه 1968 پاريس را سرآغاز جنبش دانشجويي مي دانند. هر چند اين جنبش
صرفا دانشجويي نبود اما دانشجويان فرانسوي آن را در اعتراض به سياست هاي
ژنرال دوگل آغاز كردند كه بسط و گسترش آن، حضور ديگر اقشار اجتماعي و به
ويژه كارگران را درپي داشت. اين جنبش ماهيتي پلوراليستي داشت و تعدد خواست
هاي معترضان از ويژگي هاي آن بود. از لحاظ نظري نيز جنبش دانشجويي 1968 را
پدرخوانده جنبش هاي دانشجويي در سراسر دنيا مي دانند. چه آن كه پس از آن
بود كه جنبش دانشجويي به عنوان راهي براي مبارزه با كاپيتاليسم در ديگر
كشورها به كار گرفته شد.
در سال هاي اخير حركت هاي اعتراضي دانشجويي در
فرانسه مجدداً مشاهده شده است. در سال 1386 اعتراضات فراواني عليه قانوني
موسوم به قانون پكرس كه جهت اصلاحات دانشگاهي پيشنهاد شده بود، انجام
گرفت. در همان تاريخ جهان نيوز با اشاره به تشكيل اتحاديه دانشجويان ويژه
«مقابله با اصلاحات دانشگاهي فرانسه» گزارش داد: «براساس آخرين اطلاعاتي
كه اتحاديه هاي دانشجويي فرانسه ارايه داده اند، هم اكنون بيش از 45واحد
دانشگاهي از مجموع 85دانشگاه در اعتصاب بسر مي برند كه بر اثر آن بطور
كامل تعطيل يا نيمه تعطيل هستند.» اين آمار نشان مي دهد كه اعتراضات
دانشجويان گسترده بوده است.
البته اعتراضات دانشجويي در فرانسه به آن
سال محدود نمانده است. در آبان ماه سال جاري هم دانشجويان به تظاهرات
مردمي در فرانسه پيوستند. اين اعتراضات كه به دليل تصويب لايحه اصلاحات در
قوانين بازنشستگي صورت گرفت، همبستگي شديدي را ميان دانشجويان و ديگر
اقشار اجتماعي نشان داد. به گزارش ايرنا «صدها دانشجوي فرانسوي با دردست
داشتن پلاكاردها و دست نوشته هايي و با سردادن شعارهاي اعتراض آميزي
مخالفت خود را با مصوبه مجلس سنا در خصوص لايحه نظام بازنشستگي اعلام
كردند. اين دانشجويان كه در پاسخ به فراخوان اتحاديه دانشجويي موسوم به
Unef در محل تجمع كرده بودند، شعارهايي با مضامين لزوم ايستادگي در مقابل
دولت سردادند.»
در همين حال برخي معتقدند اين اعتراضات را صرفا نبايد
يك اعتراض ساده صنفي دانست بلكه نقش تضادهاي دروني نظام سرمايه داري در
اين اعتراضات برجسته است. براي نمونه بايد به مقاله يكي از نويسندگان
معروف غربي در اين باره اشاره كرد. به گزارش قدسنا «دايانا جانستون در
مقاله اي با عنوان «فروپاشي تأمين اجتماعي: كارگران فرانسوي در برابر
سياستگذاران نئوليبرال» در نشريه گلوبال ريسرچ (Global Research) درباره
تظاهرات اخير فرانسه مي نويسد: (اعتراضات فرانسه) از يك نظر انعكاس خشم
عمومي عليه حكومت (ساركوزي) است كه وقيحانه منافع ثروتمندان را بر مردم
كارگر و كارمند كه اكثريت فرانسه را تشكيل مي دهند ترجيح داده است.» وي در
ادامه مي نويسد كه شعار آغازين ساركوزي كه مي گفت «كار بيشتر، درآمد
بيشتر» اكنون تبديل شده است به «كار سخت تر، درآمد كمتر.»
وي آنگاه با
طعنه به نظام سرمايه داري مي نويسد: در فرانسه مثل آمريكا صندوق بيت المال
را براي تأمين منافع طبقه ثروتمند خالي كرده اند و در مقابل، بنا دارند كل
نظام فعلي تأمين اجتماعي را به بهانه آنكه دولت نمي تواند از عهده اش
برآيد برچينند. جانستون آنگاه متذكر مي شود كه ربط دادن اعتراضات اخير به
«افزايش سن بازنشستگي» دروغي است كه بچه ها هم باور نمي كنند. وي خاطر
نشان مي شود كه دعوا در فرانسه بر سر برنامه هاي جديد نظام كاپيتاليستي
براي سوءاستفاده بيشتر از طبقه كارگر و ريختن بيت المال به جيب ثروتمندان
است.»
از سوي ديگر ايتاليا هم دست خوش اعتراضات دانشجويي بوده است. در
ايتاليا دانشجويان در اعتراض به سياست هاي برلوسكوني نخست وزير ايتاليا،
به خيابان ها ريخته اند. دانشجويان نسبت به كاهش بودجه آموزشي اين كشور
معترض هستند. آن ها با تجمع در برابر پارلمان ايتاليا خواستار استعفاي
برلوسكوني شده اند. همزمان با اعتراض دانشجويان به برلوسكوني در شهرهاي رم
و فلورانس، فارس گزارش داد: «چهار تن از وزراي كابينه دولت ايتاليا در
اعتراض به سياست هاي سيلويو برلوسكني نخست وزير اين كشور از سمت خود
استعفا داده اند. اين چهار عضو كابينه ايتاليا كه پيش از اين استعفاي
برلوسكوني را خواستار شده و اعلام كرده بودند در صورت كناره گيري نكردن وي
استعفا خواهند داد به «جيان فرانكو فيني» رئيس پارلمان اين كشور كه زودتر
استعفا كرده بود، پيوستند.»
اين استعفاها بيانگر ايجاد شكاف عميقي در
حكومت ايتاليا است. اگر وضع به همين منوال پيش رود قطعاً شاهد استعفاي خود
برلوسكوني هم خواهيم بود. البته در گزارش هاي اخير انعطاف برلوسكوني نسبت
به استعفا آشكار شده است و استعفاي او تعجب برانگيز نخواهد بود.
البته
اين اعتراضات با درگيري همراه بوده است. گزارش ها از درگيري ميان پليس و
دانشجويان معترض حكايت دارد. به گزارش ايرنا «هفته گذشته اين اعتراضات با
راهپيمايي سراسري دانشجويي و دانش آموزي آغاز شد و با حمله به مجلس سنا
ايتاليا شكل جديدي به خود گرفت و در زد و خورد بين پليس ضد شورش و
دانشجويان، شماري از دانشجويان مجروح و جمعي نيز بازداشت شدند.»
علاوه
بر فرانسه و ايتاليا، انگلستان نيز شاهد اعتراض دانشجويان به سياست هاي
دولت بوده است. در انگلستان دانشجويان نسبت به افزايش شهريه دانشگاه ها
اعتراض كرده اند. اين اعتراضات كه بخش وسيعي از دانشجويان را در برگرفته
است و حتي دانش آموزان نيز به دانشجويان پيوسته اند، به مراتب گسترده تر
از اعتراضات دانشجويي در فرانسه و ايتاليا است. در تظاهرات چند ده هزار
نفري صورت گرفته در انگليس دانشجويان با به همراه داشتن دست نوشته هايي
اعتراض شديد خود را به افزايش شهريه دانشگاه ها اعلام كرده اند. اين
تظاهرات با سركوب خشن پليس همراه بوده است و پليس از حمله دانشجويان به
اتومبيل حامل وليعهد ابراز نگراني كرده است. جالب است كه همه رسانه هاي
انگليسي سعي دارند دانشجويان را شورشي جلوه دهند و هيچ يك از آن ها از
ريخته شدن خون دانشجويان ابراز ناراحتي نكرده اند.در همين حال، مديران
تشكل هاي دانشجويي انگلستان از خشونت پليس اظهار نگراني مي كنند و اقدامات
خشونت آميز پليس را غيرقابل توجيه و جهت تحريك دانشجويان مي دانند.
به
گزارش ايرنا يكي از مديران تشكل موسوم به «مبارزه ملي با افزايش شهريه ها
و كاهش اعتبارات خدمات عمومي» گفت: دستگيري تظاهركنندگان توسط پليس
غيرقابل توجيه است و پليس مي خواهد جنبش دانشجويي را سركوب كند.
«سايمون
هاردي» روز دوشنبه در گفت وگو با خبرنگار ايرنا افزود: اين تشكل كه
تظاهرات دانشجويي هفته هاي اخير در انگليس را تدارك ديده بود، تاكنون قادر
نبوده است اطلاع دقيقي از سرنوشت دانشجوياني كه توسط پليس دستگير شده اند،
كسب كند.
هاردي گفت: ما مي دانيم كه اين دستگيري ها غيرقابل توجيه
هستند و اقدامات پليس بويژه در تظاهرات روز پنجشنبه (18 آذر) گذشته براي
اين منظور بود كه آنها بتوانند دانشجويان را تحريك و سپس دستگير كنند.»
پليس
انگليس سعي مي كند با انتشار تصاوير دانشجويان معترض به سياست هاي لندن،
آن ها را تحت فشار قرار دهد و از ادامه تظاهرات در روزهاي آتي جلوگيري
كند. علاوه بر آن، پليس با به كارگيري خشونت شديد سعي در مقابله با
دانشجويان را داشته است.
با توجه به سكوت سازمان هاي حقوق بشري غربي در
مقابل خشونت هاي پليس انگليس و به خاك و خون كشيده شدن دانشجويان معترض،
كميسيون حقوق بشر اسلامي انگليس با محكوم كردن خشونت پليس انگليس عليه
دانشجويان، سياست هاي دوگانه پليس و دولتمردان انگليسي را مورد انتقاد
قرار داد. «مسعود شجره» رئيس كميسيون حقوق بشر اسلامي انگليس كه در مصاحبه
اختصاصي با ايرنا سخن مي گفت، روش هاي پليس انگليس را مورد نكوهش قرار داد
و از حق قانوني دانشجويان براي بيان ديدگاه هايشان سخن گفت.
وي اظهار
داشت: متأسفانه پليس انگليس براي مقابله با اعتراضات و تظاهرات مختلف، از
سوي سياستمداران اين كشور تحت فشار قرار مي گيرد و به همين دليل دست به
خشونت هاي بي مورد مي زند.
وي با انتقاد از تاكتيك هاي پليس انگليس در
برخورد با تظاهرات دانشجويي افزود: استفاده از تاكتيك هايي نظير «كتلينگ»
كه براساس آن معترضان را براي مدت طولاني در فضاي محدودي در محاصره قرار
مي دهند و يا هجوم بي هدف با پليس اسب سوار به سوي توده مردم باعث تشديد
خشونت ها مي شود.
شجره با اشاره به برخورد شديد پليس و بويژه دستگاه
قضايي انگليس با تظاهركنندگان ضداسرائيلي كه حدود دو سال پيش و در اعتراض
به حمله رژيم صهيونيستي به غزه به خيابان هاي لندن آمده بودند، گفت: پليس
و دستگاه قضايي با ايجاد ترس و وحشت در ميان شركت كنندگان در اين گونه
تظاهرات ها، تلاش مي كند مانع از حضور مجدد آنان در چنين اجتماعاتي شود.
رئيس
كميسيون حقوق بشر اسلامي انگليس در پاسخ به اين سؤال كه آيا اينكه گفته مي
شود تعداد زيادي از دانشجويان مجروح از ترس بازداشت به مراكز درماني
مراجعه نمي كنند، درست است يا نه؟ گفت: اين موضوع صددرصد صحت دارد، پليس
در جريان تظاهرات گذشته هم به گونه اي برخورد كرده است كه مردم واقعا مي
ترسند پا پيش بگذارند.
در نهايت بايد گفت نحوه برخورد پليس با
تظاهركنندگان عكس العمل شديد آن ها را به دنبال داشته است. با توجه به عدم
توجه دولت انگليس به خواسته هاي دانشجويان بعيد به نظر مي رسد اعتراضات در
انگليس پايان پذيرد. از طرفي وضعيت دولت ايتاليا نيز به ويژه با اعتراضات
صورت گرفته دانشجويي رو به وخامت مي رود و محبوبيت سياسي ساركوزي رئيس
جمهور فرانسه نيز شديدا كاهش يافته است. به نظر مي رسد روزهاي آتي روزهاي
خوبي براي اين دولت هاي اروپايي نخواهد بود.
|
