جزئیات توافق آتش‌بس در سوریه بر اساس بیانیه واشنگتن-مسکو / واکنش سیاستمداران جهان چیست؟

گروه بین الملل-وزارت خارجه روسیه، متن کامل توافق این کشور با آمریکا برای برقراری آتش‌بس در سوریه را منتشر کرده است. 

دو کشور روز دوشنبه در بیانیه‌ای از توافق بر سر شرایط «پایان دادن به خصومت‌ها» در سوریه، مطابق بیانیه مشترک مونیخ و آغاز آتش‌بس در این کشور از روز 27 فوریه خبر داده بودند. 

به گزارش بولتن نیوز، در زیر، متن کامل پیوست این توافق که به تشریح شرایط اجرای آتش‌بس میان طرف‌های درگیر در سوریه می‌پردازد، آمده است: 

"توقف سراسری خصومت‌ها" برای تمامی طرف‌هایی که در حال حاضر درگیر خصومت‌های نظامی یا شبه‌نظامی علیه هر یک از طرف‌های دیگر به غیر از داعش، جبهه‌النصره یا سایر سازمان‌های تروریستی بر اساس فهرست شورای امنیت سازمان ملل هستند، اجرا خواهد شد. 
مسئولیت‌های گروه‌های معارضان مسلح سوریه و تمامی نیروهای در حال حمایت از آنها یا مرتبط با آنها در پاراگراف 1 در زیر تشریح شده است. 
مسئولیت‌های نیروهای مسلح جمهوری عربی سوریه و تمامی نیروهای در حال حمایت از آنها یا مرتبط با آنها در پاراگراف 2 در زیر تشریح شده است.

پاراگراف 1- گروه‌های معارض مسلح، جهت شرکت در توقف خصومت‌ها، تعهد و موافقت خود به شرایط ذیل را به ایالات متحده آمریکا یا فدراسیون روسیه اعلام خواهند کرد که این دو کشور نیز، در جایگاه روسای مشترک گروه بین‌المللی حمایت از سوریه، این اعلام‌ها را حداکثر تا ساعت 12 (به وقت دمشق) تاریخ 26 فوریه سال 2016 به اطلاع یکدیگر خواهند رساند:

- اجرای کامل قطعنامه شماره 2254 شورای امنیت سازمان ملل که در تاریخ 18 دسامبر 2015 به اتفاق آراء به تصویب رسیده است - که آمادگی برای مشارکت در فرایند مذاکرات سیاسی به تمهید سازمان ملل را نیز شامل می‌شود؛

- توقف حملات با هر گونه سلاح، اعم از راکت، خمپاره و موشک‌های هدایت‌شونده ضدتانک علیه نیروهای مسلح جمهوری عربی سوریه و تمامی نیروهای مرتبط با آنها؛ 

- امتناع از تصرف سرزمین یا تلاش برای تصرف سرزمین از سایر طرف‌های آتش‌بس؛ 

- اجازه به سازمان‌های بشردوستانه برای دسترسی سریع، امن، بدون مانع و مداوم به مناطق تحت کنترل عملیاتی و اجازه کمک‌رسانی بشردوستانه به تمامی مردم نیازمند؛ 


- متناسب‌سازی استفاده از زور در مواقع توسل به آن برای دفاع از خود و در صورت لزوم به آن؛  (یعنی، عدم استفاده از روز بالاتر از حد نیاز برای پاسخدهی به تهدید فوری)

 پاراگراف 2- تعهدات فوق‌الذکر، توسط گروه‌های موسوم به معارضان مسلح محقق خواهند شد مشروط بر آنکه نیروهای مسلح جمهوری عربی سوریه و تمامی نیروهای حامی یا مرتبط با نیروهای مسلح جمهوری عربی سوریه، جداکثر تا ساعت 12 (وقت دمشق) تاریخ 26 فوریه 2016، تعهد و موافقت خود با شرایط ذیل را به روسیه، در جایگاه رئیس مشترک گروه بین‌المللی حمایت از سوریه اعلام کنند: 

- اجرای کامل قطعنامه شماره 2254 شورای امنیت سازمان ملل که در تاریخ 18 دسامبر 2015 به اتفاق آراء به تصویب رسیده است - که آمادگی برای مشارکت در فرایند مذاکرات سیاسی به تمهید سازمان ملل را نیز شامل می‌شود؛

- توقف حملات با هر گونه سلاح، اعم از بمباران‌های هوایی نیروی هوایی جمهوری عربی سوریه و نیروهای هوا-فضای فدراسیون روسیه علیه گروه‌های معارض مسلح؛

-  اجازه به سازمان‌های بشردوستانه برای دسترسی سریع، امن، بدون مانع و مداوم به مناطق تحت کنترل عملیاتی و اجازه کمک‌رسانی بشردوستانه به تمامی مردم نیازمند؛ 

- متناسب‌سازی استفاده از زور در مواقع توسل به آن برای دفاع از خود و در صورت لزوم به آن؛  (یعنی، عدم استفاده از روز بالاتر از حد نیاز برای پاسخدهی به تهدید فوری) 

فدراسیون روسیه و ایالات متحده، در جایگاه روسای مشترک "گروه بین‌المللی حامیان سوریه" و "کارگروه آتش‌بس گروه بین‌المللی حامیان سوریه" آمادگی همکاری با یکدیگر برای حصول اطمینان از تعاملات موثر و تدوین سازوکارهای لازم جهت جلوگیری از حمله به طرف‌های مشارکت‌کننده در توقف خصومت‌ها توسط نیروهای مسلح روسیه، ائتلاف ضد داعش تحت رهبری آمریکا، نیروهای مسلح دولت سوریه و سایر نیروهای حامی آنها و سایر طرف‌های مشارکت‌کننده در توقف خصومت‌ها را دارند.
تمامی طرف‌ها متعهد به همکاری برای آزادی سریع زندانیان، به ویژه زنان و کودکان می‌شوند؛

هر یک از طرفین می‌توانند موارد تخلف یا تخلف بالقوه از مفاد توقف خصومت‌ها را از طریق نماینده سازمان ملل در امور سوریه یا روسای مشترک به اطلاع، "کارگروه" برساند.

ایالات متحده و فدراسیون روسیه در جایگاه روسای مشترک، تأیید می‌کنند که توقف خصومت‌ها به نحوی شفاف و غیرجانبدارانه و با پوشش وسیع رسانه‌ها مورد نظارت قرار خواهد گرفت.

سیاستمداران جهان آتش بس در سوریه را چگونه دیده اند؟

در پی توافق روسیه و آمریکا برای اجرای آتش‌بس در سوریه از روز شنبه، رهبران جهان از این توافق استقبال کردند اما در حالی که دولت سوریه هنوز واکنشی به این توافق نشاند نداده مخالفان سوریه تضمین‌های بین‌المللی را برای اجرای آن خواستار شدند.

به نقل از خبرگزاری رویترز، در پی تواقفی که میان روسیه و آمریکا به عمل آمده است، آتش‌بس در سوریه از روز شنبه اجرایی خواهد شد.

براساس گزارش منابع خبری این آتش‌بس شامل حال گروه‌هایی تروریستی از جمله «جبهه النصره» و «داعش» نمی‌شود و آنها از این آتش‌ بس مستثنی هستند.

سخنگوی سازمان ملل متحد از این توافق به عنوان «اولین گام به سوی آتش‌ بس دائمی» یاد کرد که حاصل دیپلماسی میان واشنگتن و مسکو است.

مخالفان سوریه

در پی اعلام توافق مذکور، ریاض الحجاب، هماهنگ‌کننده اصلی اپوزیسیون سوریه تحت حمایت غرب واکنش محتاط‌آمیزی داشت و گفت که انتظار ندارد که دولت سوریه، ایران و یا روسیه از آن تبعیت کنند.

وی افزود که کمیته مذاکرات عالی تحت حمایت ریاض که ریاستش را بر عهده حجاب است، در شرایطی آتش‌ بس را می‌پذیرد که سوریه و حامیانش به تمام محاصره‌ها پایان دهند و اجازه دهند که کمک‌ها منتقل شود، تمام زندانیان آزاد شده و بمباران و حملات علیه "غیرنظامیان" متوقف شود.

بشار زعبی، رئیس دفتر سیاسی جیش الیرموک که بخشی از شورشیان موسوم به ارتش آزاد سوریه است، مدعی است که این توافق پوششی برای بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه و روسیه است تا همچنان اراضی تحت اشغال اپوزیسیون و گروه‌های شبه‌نظامی را مورد حمله قرار دهند.

وی گفت: روسیه و نظام اسد نواحی که تحت اشغال است به بهانه حضور جبهه النصره هدف می‌گیرد و همانطور که می‌دانید این مناطق بسیار ترکیبی است و اگر چنین اتفاقی رخ دهد، آتش‌بس شکست می‌خورد.

قاهره

قاهره نیز از بیانیه مشترک روسیه و آمریکا استقبال کرد و وزارت خارجه مصر در بیانیه‌ای اظهار داشت که این گام به منزله گامی مهم و ضروری برای تسهیل ساختن ورود کمک‌های بشر دوستانه به ملت سوریه است تا به توافق کامل و حل سیاسی بحران سوریه رسید.

این وزارتخانه افزود:‌ مرحله آینده مستلزم تعهد تمامی گروه‌ها به توافق و در نظر گرفتن منافع ملت سوریه است.

اسرائیل

موشه یعالون، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی در سخنانی گفت: «در واقعیت بسیار دشوار است که یک آتش‌بس باثبات را متصور شویم که تمام طرف‌ها با آن موافق باشند.»

براساس بیانیه مشترک آمریکا – روسیه، آتش‌بس شامل تمام طرف‌های درگیری سوریه است که بر تعهد آنها درخصوص قبول شرایط توافق تاکید کرده است و براساس آن داعش و جبهه النصره و سایر سازمان‌های تروریستی مشخص‌شده از سوی شورای امنیت مستثنی هستند. براساس آن سایر طرفین باید تعهد خود به قبول شرایط آتش‌بس را نهایتا تا ساعت 12 به وقت دمشق در 26 فوریه اعلام کنند.

سازمان ملل

بان کی‌ مون، دبیرکل سازمان ملل متحد از توافق مذکور استقبال کرد.

وی گفت این توافق آتش بس به منزله "بارقه امید" است و گروه‌های درگیر باید شدیدا به شرویط آتش‌ بس پایبند باشند.

یان الیاسون، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد هم گفت که وی «بدبین» نیست.

استفان دی میستورا

استفان دی‌ میستورا، نماینده سازمان ملل در امور سوریه گفت که این آتش‌بس اجازه از سرگیری مذاکرات را می‌دهد.

وی تاکید کرد: «ما اکنون می‌توانیم به سرعت روند سیاسی را که برای پایان این درگیری لازم است، آغاز کنیم.»

یونیسف

آنتونی لیک، رئیس اجرایی صندوق حمایت از کودکان وابسته به سازمان ملل (یونیسف) نیز ضمن استقبال از این توافق آتش بس آن را بهترین زمان برای اجرای آن دانست و گروه‌های سوریه را به اقدامات عملی برای انتقال بی قید و شرط کمک‌ها به مناطق درگیر دعوت کرد.

وی این فرصت فراهم شده را برای بازسازی سوریه مهم دانست.

کاخ سفید

کاخ سفید اعلام کرد که بیانیه مشترک آمریکا و روسیه برای توقف حملات در سوریه فرصتی مهم برای کاهش رنج ملت سوریه و اصلی برای پیشبرد روند مذاکرات با هدف پایان بحران سوریه است.

جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید تصریح کرد که تمامی گروه‌های امضا کننده این بیانیه باید به بندهای آن متعهد باشند و باید تاکید کرد که اجرای آن آسان نخواهد بود.

وزارت خارجه آمریکا

مارک تونر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم گفت که پایان خصومت‌ها در سوریه لازم است که از سوی تمام گروه‌ها از جمله ترکیه اجرا شود.

جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا به «چالش‌های پیش‌رو» اشاره کرد و از تمام طرف‌ها خواست که این توافق را بپذیرند.

آلمان

فرانک والتر اشتاین‌مایر، وزیر امور خارجه آلمان نیز با استقبال از توافق آتش‌بس گفت که قطع مخاصمات در دسترس است و به حدی نزدیک است که هرگز این طور نبوده است.

ایتالیا

پائلو جنیتیلونی وزیر خارجه ایتالیا از توافق حاصل شده بین روسیه و آمریکا استقبال کرد و در سفرش به آنکارا گفت که توافقات صورت گرفته اجازه اعلام آتش‌بس کامل را می‌دهد.

انگلیس

فیلیپ هاموند، وزیر خارجه انگلیس نیز ضمن استقبال از این توافق در بیانیه‌ای گفت:‌ این توافق در صورتی در سوریه موفق خواهد شد که نظام بشار اسد و هم‌پیمانانش در درجه اول روسیه تغییر ریشه‌ای در عملکردشان ایجاد کنند.

هاموند تاکید کرد که توافق اگر به صورت کامل اجرا شود گامی مهم در کاهش خشونت وحشتناک در سوره و در پی آن راه حل سیاسی طولانی مدت در این کشور خواهد بود.

وزیر خارجه انگلیس افزود: اکنون وقت عمل است نه حرف. امیدوارم توافق آتش‌ بس شرایط ایجاد مذاکرات سیاسی بین دولت سوریه و تمامی گروه‌های سوری را بدهد.

روسیه

کنستانتین کوساچف، رئیس کمیسیون روابط خارجی دومای روسیه گفت: توافق مذکور از حمایت شورای امنیت باید برخوردار شود.

وی ادامه داد:‌ توافق آتش بس در سوریه بسیار مهم است و مهمتر از آن موفقیت تلاش‌های دیپلماتیک روسیه و آمریکاست.

کوساچف تاکید کرد که این توافق به خروج تروریست‌ها و گروه‌هایی که هیچ ارتباطی با درگیر داخلی این کشور ندارند، اجازه می‌دهد از این کشور بیرون رانده شوند. این توافقنامه دوجانبه منجر به هکاری روسیه و آمریکا در زمینه مبارزه با تروریسم خواهد شد.

ترکیه

نعمان کورتولموش، معاون نخست وزیر ترکیه تاکید کرد که این توافق گامی مثبت است اگر اجرا شود و ترکیه با موجی از گروه‌های تروریستی گسترده و سازمان دهی شده که از حمایت اطلاعاتی برخوردارند، روبه‌رو است.