تصاویر دردناك را استفاده نكردم

به گزارش بولتن نیوز به نقل از پایگاه خبری حوزه هنری، رخشانی در ابتدا درباره چگونگی شكل گیری این ایده و تولید این مستند گفت: در ابتدای كار، ایده این مستند از طرف مركز مستند سوره مطرح شد. مدیر مركز مستند با توجه به سابقه من در فیلم‌سازی پیرامون موضوع كشتار مسلمانان در میانمار كه به موضوع فیلم فعلی نزدیك است، این پیشنهاد را به من داد كه در خصوص موضوع ویتنام فكر كنم. سوژه ای كه تا قبل از این حتی از وقوعش هم مطلع نبودم اما بعد از مواجهه من با فاجعه انسانی كه در ویتنام اتفاق افتاده بود، درگیر سوژه عجیب و غریبی شدم كه باید در موردش فیلم می ساختم تا موضوع مهمی كه تا پیش از این در موردش تنها چند مستند و گزارش خبری تصویری محدود وجود داشت از این وضعیت خارج  شود.

وی افزود: همان طور كه گفتم این دومین اثر من بود كه رویكرد جنگ داشت و من در این میان به دنبال صلح و حقوق بشر بودم و این قضیه را برای خودم یك رسالت می دانستم كه احساس می كنم خدا را شكر  به نتیجه رسیده ام. من نمی خواستم در فیلمم به دنبال شعار و پروپاگاندا باشم كه مخاطب با آن ارتباط برقرار نكند. قصد من این بود، در نوع روایت من، مخاطب خودش متوجه عمق تاثیرات جنگ و ظلمی كه كشورهایی مثل آمریكا بر مردم مظلوم داشته اند بشود.

رخشانی ادامه داد: بعد از تصمیم فیلم‌سازی پیرامون این مسئله، در جلسات بعدی كه با مركز مستند سوره داشتم به یك سری جمع بندی و چهارچوبی رسیدم كه اسمش را زخم های كهنه گذاشتم. طرح خام اولیه آن را یه مركز ارائه دادم كه مورد موافقت قرار گرفت. روند ساخت با سفر پژوهشی من به ویتنام شروع شد، در جریان این سفر به بیمارستان ها و مراكزی رفتم كه وضعیت كودكان آسیب دیده آن آنقدر اسف بار بود كه تحمل تماشای آن برای مخاطب امكان پذیر نبود؛ به همین خاطر به سراغ «خانه صلح» رفتم كه قربانیان جنگ ساكن در آن كسانی بودند كه هنوز امید به زندگی داشتند و تصویربرداری آن برای ما ممكن بود.

این كارگردان در ادامه درباره عمق فاجعه ای كه در ویتنام بر مردم این كشور تحمیل شده است، گفت: موضوع آسیب دیدگان این جنگ به خودی خود آنقدر دلخراش هست كه مفهوم را منتقل كند و نیازی به انتشار تصاویر تكان دهنده به صورتی كه خارج از تحمل بیننده باشد نیست. در دنیای خشن امروز كه خیلی ها تصاویر خشن  را می بینند من فكر می كنم، تصویر اینكه یك كشور مهاجم بدون هیچ دلیلی مواد سمی را بر سر جنگل ها می ریزد و آنها را می خشكاند و  صحبت های نسل سوم قربانیان آن كه كمتر به آن پرداخته شده است تاثیرگذارتر از دیگر موضوعات است.

رخشانی درباره اینكه چرا این جنایات در رسانه های جهان گستر دیده نمی شود، افزود: متاسفانه كاركرد رسانه هایی كه در دست قدرت هاست همین است. آن ها با ابزار قدرتمندی كه در اختیار دارند جنایاتشان را در بین سایر خبرها لاپوشانی می كنند. اما نظر من این است كه ماه پشت ابر نخواهد ماند. من در جریان تولید این مستند فیلم‌سازهایی از لهستان و فرانسه را دیدم كه آن ها هم از این موضوع فیلم می ساختند تا حقیقت را در به مردمشان بگویند.

وی گفت: در جریان دفاع مقدس هم همین طور بود ما یك تنه در مقابل ابرقدرت ها ایستادیم و حالا می بینیم به تدریج به همه جهانیان  ثابت شده است كه ما بر حق بودیم و دلیل نپرداختن رسانه های بزرگ صهیونیستی و آمریكایی به این موضوعات نیز در آنجا هم  مشخص است.

این مستند ساز درباره اینكه چطور می شود فضای سانسور رسانه های جهان را شكست، گفت: این مسئله در حوزه ما بستگی به نگاه هر مستندساز دارد. برای مثال این مستند به من سفارش داده شد، اما من سعی كرده ام جدای از مسائل مادی كه مورد نیاز هر شخصی است، به وظیفه انسانی خودم در این راه هم توجه داشته باشم. اینكه آیا با این موضوع می توانم ارتباط برقرار كنم یا خیر؟ من به عنوان یك فیلم ساز، هیچ گاه برای جشنواره و فستیوال فیلم نساخته ام، زیرا نگاهم به این مسئله متفاوت است و همیشه به ارتباط خودم با موضوع نگاه می كنم. خیلی ها به موضوعی كه به آن مستندسازی بحران می گویند پا می گذارند كه مسئله آن دغدغه شخصی آن هاست كه حتی در این راه آسیب هم می بینند.

وی افزود: این را بگویم كه من در این كار فقط برای ادای دینی كه در جهت صلح داشتم، از جان مایه گذاشتم و در این میان سعی كردم یاد بگیرم چشم هایم را به روی مسائل جهان بیشتر باز كنم. خطراتی زیادی در این سفر متوجه ما بود، حتی خیلی های می گفتند خطر مسمویت هنوز هم در آن منطقه وجود دارد؛ زیرا كه همه آسیب دیدگان فعلی بر اثر مسمویت غذایی به آن وضعیت بد مبتلا شده اند.اما من برای هدفم این سختی ها و فشارهای روانی را تحمل كردم. 

رخشانی ادامه داد: ما در تحقیقات مستندی كه داشتیم به این  آمار وحشتناك رسیدیم كه آمریكا به بهانه واهی از بین بردن چریك های نظامی كه در بین درختان مخفی می شدند، 20 میلیون گالن سم دی اكسین توسط هلی كوپتر و هواپیماهای سمپاش بر سر جنگل های سبز ویتنام ریخته بود. این سم به تدریج از گیاهان به حیوانات و انسان ها انتقال یافت و تبعات وحشتناكی را به بار آور كه به زعم خیلی ها فضای حومه این شهر هنوز هم پر خطر است.

حتی خیلی از سربازان آمریكایی آن زمان كه با آن محموله ها سر و كار داشتند نیز به این سم آلوده شدند كه دولت آمریكا سعی در از بین بردن آن ها داشت كه البته چندتایی از آن ها لو رفته است و فیلم هایی در آن مورد نیز ساخته شده كه فیلم «خاطرات نارنجی» وحید فرجی از جمله آن هاست.

وی افزود: من سه اثر بین المللی ساخته ام یكی در مورد كشتار مسلمانان میانمار، دیگری در مورد شهید جهان اسلام، مالكوم شباز نوه رهبر سیاه پوستان آمریكا است و آخرین اثر در مورد قربانیان جنگ ویتنام است كه به دلایل سختی كار و فضای ویتنام آن را بیشتر از دو فیلم دیگر دوست دارم.

رخشانی در پایان گفت: همه آسیب دیدگان از جنگ كه سوژه مستند بودند در خانه ای كه نام آن را صلح جمع شده اند تا تنفر خودشان را از جنگ با كارهایشان بیان كنند . «نسل سوم» حداقل می تواند یك آگاهی برای مردمی باشد كه فیلم را می بینند و پیامی هم داشته باشد برای كسانی كه در دنیا جنگ افروزی می كنند. 

مستند «نسل سوم» ساعت 17 روز سه شنبه 13 مردادماه در سالروز حمله نظامی آمریكا به ویتنام در سالن امیرحسین فردی حوزه هنری، رونمایی شود.