سقوط درآمد 12غول نفتی با توطئه عربستان/ مشکل آب بحرانی‌تر از آن است که عنوان می‌شود

سید مختار هاشمی دکترای منابع آب از دانشگاه نیوکاسل انگلستان، پژوهشگر انستیتو پژوهش نیوکاسل انگلستان و استاد مدعو دانشگاه کردستان در گفت‌و‌گو با ایلنا ابتدا به تشریح دلایل بروز بحران آب در کشور پرداخت، به برنامه‌هایی که مسئولین در دست اجرا دارند اشاره کرد، انتقاداتی بر انتقال حوضه به حوضه وارد کرد و در خاتمه راهکارهایی برای برون رفت از این بحران ارائه کرد.

وی گفت: ما نیروهای محرک و فشارهایی روی سیستم آب داریم که عبارتند از ازدیاد جمعیت، رشد اقتصادی و فعالیت‌های بخش صنعت و کشاورزی که منابع آب شیرین را تحت فشار خیلی بالایی قرار داده است.

هاشمی تصریح کرد: رقابت و اختلاف بر سر منابع آب بسیار مهم است بطوری که در حال حاضر تنش‌های بین استانی، محلی و ملی را شاهدیم، بطوری که در استانهای اصفهان و چهار محال بختیاری، یزد و اصفهان، حوضه قزل اوزون، ایلام تا کردستان، حوضه دریاچه ارومیه، حوضه کرخه، مشکلات زیادی جهت تخصیص آب بین استان‌ها شاهدیم و یا مسائلی که در خوزستان پیش آمد و یا انتقال آب به زاینده رود و تظاهراتی که انجام شد همگی از جمله نمودهای اختلافات بر سر آب است.

وی ادامه داد: علاوه بر تنش و اختلافات بر سر آب؛ آلودگی آب معضل بزرگی است چون بعضا فاضلاب مستقیما وارد آبراهه‌ها و رودخانه‌ها می‌شود که باعث تخریب هرچه بیشتر منابع آبی می‌شود.

پژوهشگر انستیتو پژوهش نیوکاسل انگلستان خاطرنشان کرد: مشکلات کنونی به علت ضعف مدیریت بوده که آب را بحرانی‌تر کرده است.

وی اظهار داشت: هنوز نگرش‌های بخشی در ارتباط با مدیریت آب حاکم است و هنوز شیوه مدیریت ما پراکنده، ناقص و غیر متوازن است و مشکل اساسی این موضوع نظام تدبیر یا حکمرانی آب است.

هاشمی افزود: نامناسب بودن ساختار تشکیلاتی و نهادی و افزایش تقاضا توام با هم مشکلات عدیده‌ای درست کرده است.

وی تاکید کرد: نگرش این است که باید سمت مدیریت بهم پیوسته برویم باید به سمت مدیریتی که مقبولیت جهانی دارد برویم؛ مشکلات ما خیلی به مدیریت و سیستم حکمرانی برمی گردد.

این کار‌شناس مسائل آب گفت: از لحاظ فیزیکی در کمربند خشکی قرار گرفته‌ایم و این موضوع خشکسالی مسئله‌ای طبیعی برای کشور است ما باید سیستم مدیریت خشکسالی داشته باشیم تا ریسک را مدیریت کنیم، باید سیاست‌هایی اتخاذ کنیم که بتوانیم معضلات را حل کنیم.

وی اظهار داشت: مشکلات آب بحرانی‌تر از آن است که عنوان می‌شود و بنظر من چالش دهه آینده ایران آب خواهد بود.

وی در ادامه در خصوص انتقال حوضه به حوضه آب اظهار داشت: این پروژه‌ها ۶۰ سال است که در حال انجام است و هنوز سرانجامی نگرفته و فقط بودجه مملکت خرج می‌شود زیرا بدون اینکه فکر کنیم چگونه تقاضا را کم کنیم فقط درصدد انتقال آب برآمده‌ایم.

هاشمی ادامه داد: ایده انتقال آب بر این مبناست که آب محدود نیست و می‌تواند به هرجا منتقل شود اما آنچه مسلم است اینکه باید یک جهت گیری مجدد در بحث انتقال آب شود زیرا بعضی از طرح‌ها جنون هیدرولیکی است.

وی تصریح کرد: اینکه آب از خزر به سمنان یا دریاچه ارومیه برود و یا از خلیج فارس به مرکز کشور منتقل شود، مدیریت نیست فقط بار مالی زیادی به کشور تحمیل می‌کند بدون اینکه نتیجه مثبت بگیریم.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: برنامه‌های انتقال آب خوب برنامه ریزی و مطالعه نشده وبهم پیوسته نیست و در صورت اجرایی شدن باید شاهد فاجعه زیست محیطی نیز باشیم.

وی تاکید کرد: انتقال بین حوضه‌ای چالش‌ها و حقآبه‌هایی را ایجاد کرده به طوریکه کسانی که قبلا به فکر آب نبودند حقآبه می‌خواهند لذا با این رویه به جای اینکه مشکل را کم کنیم مشکلات را بیشترمی کنیم زیرا با تغییری که در اکوسیستم آبی ایجاد می‌کنیم ریزگردهایی که الان از آن رنج می‌بریم را بوجود آورده‌ایم.

هاشمی با بیان اینکه انتقال بین حوضه‌ای گزینه خوبی نیست، ادامه داد: مسئولین با توجیه اینکه شغل و گردش مالی را در بخش آب ایجاد کرده و پیمانکاران و مهندسان را وارد کار می‌کنند انتقال حوضه به حوضه آب را طرح کرده‌اند.

هاشمی در ادامه به برنامه‌هایی که وزارت نیرو در شرایط برحرانی آب در پی گرفته اشاره و اظهار داشت: در حال حاضر سازوکارهایی شروع شده اما هنوز اجرایی و در سطح عملیاتی وارد نشده است.

وی گفت: دولت واقف است و وزارت نیرو برنامه راهبردی را تبیین کرده که چشم انداز تعیین شده بتواند در سطح کشور مدیریت عرضه و تقاضا را داشته و مردم بتوانند به شیوه عادلانه آب سالم و کافی متناسب با ظرفیت ملی و خدمات بهداشتی داشته باشند ولی اینکه به مرحله اجرا درآید مسئله دیگر است.

وی در ادامه راهکار‌ها و توصیه‌هایی برای خروج از بحران ارائه کرد و گفت: اگر بخواهیم تغییری ایجاد کنیم، باید ویژگی‌های بهم پیوستگی و معیارهای پایداری و ایجاد مکانیسم‌هایی برای مشارکت بدست آوریم.

این کار‌شناس مسائل آب افزود: باید به متغیرهای اجتماعی و اکولوژیک توجه کنیم یعنی سیستم حکمرانی آب تنها تحت تاثیر متغیرهای اجتماعی سیاسی نیست بلکه تحت تاثیر متغیرهای اجتماعی اکولوژیک هم هست و باید مورد توجه قرار گیرد.

باید شفاف تصمیم بگیریم تا مشروعیت بهتری داشته باشیم

وی خاطرنشان کرد: باید ظرفیت سازمانی را براساس مدیریت یکپارچه حکمرانی خوب و برای بهبود در پاسخگویی و شفافیت در تصمیم گیری‌ها داشته باشیم که این مسئله باعث می‌شود مشروعیت هم حل شود یعنی اگر تصمیمات را شفاف بگیریم مشروعیت بهتری خواهیم داشت.

وی همچنین باید روی مؤلفه اخلاقی زوم کنیم تا بهره برداری بی‌رویه متوقف شود، اظهار داشت: اکنون در هر حوضه آبریز نمی‌توانیم بیشتر از ۴۰ درصد آب را استحصال کنیم در حالی که در برخی حوضه‌ها میزان برداشت به ۸۰ تا ۹۰ درصد هم رسیده یعنی توان و ظرفیت و حوضه را درنظر نمی‌گیریم لذا جهت کنترل استفاده بی‌رویه باید روی مسائل اخلاقی زوم شود تا بتوانیم با این معضل کنار بیاییم.

پژوهشگر انستیتو پژوهش نیوکاسل انگلستان تصریح کرد: باید طراحی سازمانی صورت گیرد، باید سازمانهای بلندمدت و بادوام آنهایی که قابلیت دارند در برابر آشفتگی‌ها و اختلال‌های اقتصادی اجتماعی و اکولوژیکی مقاوم و محکم بمانند؛ داشته باشیم.

وی تاکید کرد: باید نظام حکمرانی انطباقی داشته باشیم؛ یعنی با در نظر گرفتن علم هیدرولوژی بتوانیم اساسی برای تخصیص منابع آب داشته باشیم یعنی در سال‌هایی که آب کم داریم باید کمتر تخصیص داده شود و کمتر مصرف شود و در سالهایی که آب داریم به حد معمول داده شود.

بهای نفت روز دوشنبه در بازار آسیا با کاهش همراه شد. این در حالی است که دلالان به ارقام ضعیف مربوط به تولیدات صنعتی در چین چشم دوخته اند که سبب بروز نگرانی هایی درباره کاهش تقاضا در بزرگترین مصرف کننده انرژی در جهان شده است.

بر اساس این گزارش، شاخص بهای نفت وست تگزاس اینترمدیت 27 سنت کاهش یافت و 58 دلار و 88 سنت در هر بشکه معامله شد. بهای نفت برنت دریای شمال نیز با 13 سنت کاهش بشکه ای 66 دلار و 33 سنت داد و ستد شد.

بازارهای مالی در ژاپن ، تایلند و مالزی به سبب تعطیلات رسمی بست بودند.

تحلیل گران اعلام کردند بهای نفت در بازار آسیا در واکنش به ارقام منتشر شده از سوی بانک اچ اس بی سی درباره فعالیت های اقتصادی چین با کاهش همراه شد. این بانک اعلام کرد فعالیت های صنعتی چین در ماه آوریل به پایین ترین سطح خود طی 12 ماه رسیده است.

اچ اس بی سی همچنین اعلام کرد شاخص مدیران خرید در چین در ماه آوریل کاهش یافت و به 48 ممیز نه رسید . این رقم در ماه مارس 49 ممیز شش بوده است.

به گزارش خبرگزاری فرانسه از سنگاپور، جولیان اوانز پریچارد اقتصاد دان مسائل چین اعلام کرد:« در حال حاضر کاهش شاخص مدیران خرید نشان می دهد که روند بهبود شرایط اقتصادی همچنان کند است.»

سانجیو کوپتا رئیس بخش نفت و گاز آسیا- اقیانوس آرام در موسسه مشورتی ای آی اعلام کرد به سبب « نگرانی های ژئوپلتیکی بر سر بحران یمن » بهای نفت در حال بهبود است.

ائتلاف به رهبری عربستان سعودی که در حال مبارزه با نیروهای جنبش کمیته های مردمی در یمن است ، روز یکشنبه نیرویی « محدود » به شهر عدن اعزام کرد.

این نخستین اقدام ائتلاف در اعزام نیروی زمینی به این کشور جنگ زده محسوب می شود. از زمانی که جنبش کمیته های مردمی یمن در ماه فوریه کنترل صنعا را در دست گرفتند، یمن در آشوب به سر می برد.

یمن یک کشور مهم تولید کننده نفت محسوب نمی شود اما این کشور در یک سوی باب المندب قرار دارد. باب المندب راه ورودی راهبردی و مهم به سوی دریای سرخ محسوب می شود و روزانه چهار میلیون و 700 هزار بشکه نفت از طریق کشتی ها در این تنگه به سوی کانال سوئز منتقل می شوند.

به گزارش خبرنگار مهر، یک هیات نفتی آمریکایی هفته جاری به منظور آشنایی با فرصت‌های جدید سرمایه گذاری و حتی مشارکت با شرکت های نفتی، پیمانکاران و سازندگان صنعت نفت ایران به تهران می آید.

قرار است این هیات نفتی با برخی از مسئولان، سازندگان و پیمانکاران صنعت نفت ایران دیدار و گفتگو کند.

عباس شعری مقدم معاون وزیر نفت هم با تائید سفر این هیات نفتی آمریکایی به تهران، گفت: پیش بینی می شود با سفر این هیات نفتی آمریکایی به تهران و در صورت لغو تحریم‌های صنعت نفت در آینده شاهد حضور شرکت های بزرگ بین‌المللی نفت و گاز آمریکا در ایران باشیم.

در همین حال، شعری مقدم معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی اخیرا در گفتگو با مهر از اعلام آمادگی چند شرکت اروپایی-آمریکایی برای سرمایه‌گذاری در طرح‌های جدید پتروشیمی خبر داده و گفته است: مذاکرات با شرکت‌هایی از آلمان، هلند و ایتالیا برای مشارکت در صنایع پتروشیمی آغاز شده است.

این مقام مسئول همچنین در پاسخ به پرسش مهر که آیا از نظر قوانین کشور، محدودیتی برای سرمایه گذاری‌های آمریکایی‌ها در صنایع پتروشیمی وجود ندارد؟ تاکید کرده است: خیر، هیچ محدودیتی برای سرمایه گذاری خارجی در کشور وجود ندارد، زیرا وقتی این شرکت‌ها برای سرمایه گذاری اقدام می‌کنند، یک شرکت ایرانی ثبت می‌کنند و آن شرکت می تواند بدون محدودیت در ایران  فعالیت کند.