«بولتن ادبیات»؛ ویژه نامه مراسم اختتامیه جشنواره شعر فجر

به گزارش بولتن نیوز، گزارشی از مراسم اختتامیه و سخنان«علی جنتی» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم، نگاهی به اسامی برگزیدگان بخش های سه گانه جشنواره امسال و درنهایت گفت و گویی با «هیوا مسیح» یکی از برگزیده های جشنواره که به دلیل ترافیک به مراسم نرسید، سرخط مهمترین اخبار ادبی امروز را به خود اختصاص می دهد.

در این مراسم که در تالار وحدت برگزار شد، علی جنتی - وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی - پس از اظهار خرسندی از حضور بین شاعران، گفت: شاعران رازبانان فکر هستند و عصاره ایمان را در دل شعر تعبیه کرده اند تا پیام رسان آیندگان باشند و پاسداشت شعر این میراث معنوی، پاسداشت ملیت و حریت به شمار می‌آید.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار کرد: ما وارث تاریخی هستیم که از قرن چهارم تا اواخر قرن هشتم هجری شاعرانش پیشگامان اندیشه و خرد و عرفان بودند. شاعران پرده‌داران ملکوت امانت و رهپویان سلوک اقامت‌اند. آنان صریر نشان سلطلنت سخن، سلیمان سرزمین سلوک و لبریز از حکمت و حیا و شرف‌اند. آنان خنیاگران بذل بزرگی‌اند.

جنتی در ادامه با بیان جملاتی توصیفی درباره شعر و شاعران فارسی و با بیان اینکه شاعران پارسی‌گو منزلتی بی مثال در خرد اندیشه جهانی دارند، درباره شعر گفت: اگر فلسفه هسته خردورزی، اخلاق نسخه سعادت، تاریخ سرگذشت آدمی جامعه شناسی آیینه رفتار جمعی است، شعر عصاره همه اینهاست. شعر با تلطیف احساسات، ارزش‌های انسانی و الهی را متذکر می‌شود و هم ما را به تماشاگر راز می‌برد و ارتباطمان را با حقیقت هستی می گشاید. شعر هم تصویر حقیقت است و هم آینه اجتماعی ماست و شعر فارسی در طول تاریخ پر فراز و نشیب هزار ساله خود یادگاران زیادی داشته است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی سپس به شعر فارسی پس از انقلاب اسلامی اشاره کرد و گفت: پس از پیروزی انقلاب اسلامی شعر فارسی به مدد انقلاب جانی تازه گرفت و از نو درخشیدن گرفت و شاعران شعر ما را سرشار از نوگرایی و نو گویی رساندند. شاعران در این دوره به فرهنگ و مردم خود رجعتی دوباره داشتند و شعر آن‌ها نه تنها بازتاب عاطفه بلکه، روایت شور انگیزی شد و در خدمت اعتقادشان درآمد.

او گفت: در سه دهه اخیر شعر در انحصار اقشار طبقه خاص و اسباب تفنن جمعی معدودی نبوده، بلکه آینه امیدها و بیم های توده مردم ایران بوده است. شاعران در این دوره طلایه داران عزت و آگاهی اجتماعی و آزاد اندیشی و پویایی و نوگرایی بوده‌اند.

او افزود: نگاه شاعر امروز ایران به انسان تازه، تپنده و دلپذیر است و از این رو است که سروده های آنان در زبان ما جاری است. از ویژگی های شعر امروز پارسی، چندصدایی و کثرت‌گرایی در عین وحدت‌گرایی است.

او سپس درباره جشنواره شعر فجر نیز گفت: این جشنواره فرصتی مغتنم است که با باورهای سنجیده سروده های اهل ذوق را به نقد آورد و ضامن شکوفایی آن شود. وظیفه دیگر این جشنواره، ایجاد ارتباط شعر فارسی با دیگر ملت‌ها است.

در ابتدای این مراسم نیز اسماعیل امینی - دبیر علمی نهمین جشنواره شعر فجر - با گرامی‌داشت سیمین بهبهانی و مشفق کاشانی دو نفر از شاعرانی که در یک سال اخیر در گذشته‌اند، گفت: این جشنواره برآیند تجربیات برگزار کنندگان هشت دوره گذشته بوده است که در این دوره با هم اندیشی شاعران در نهایت آیین نامه‌ای تصویب شد تا از تنگنای تصمیم‌های فردی به‌دور بماند.

او گفت: داوری کتاب امسال ارزیابی از رهاورد شعر ایران در یک سال گذشته است که ما سعی کردیم که در جلسات و محافل شعرجامعه و رسانه را با شعر که سنتی هزار ساله ایران است آشنا کنیم.

در بخش دیگری از این مراسم مهدی قزلی - مدیر عامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی و دبیر اجرایی جشنواره - گزارشی درباره برگزاری این دوره از جشنواره ارایه کرد و گفت: امسال برای نخستین بار محافل شعری را در کشورهای همسایه از جمله عراق، آذربایجان، افغانستان برگزار کردیم. همچنین برای نخستین بار بخش رقابتی مبتنی بر انتخاب کتاب، طرح ریزی و برنامه ریزی شد.

او همچنین گفت: با اینکه محافل شعر جشنواره امسال با حضور بیشتر سلیقه‌ها که در عناد با جمهوری اسلامی نبودند همراه بود اما در عین حال حاشیه‌های کمتری داشت. همچنین امسال توانستیم در برگزاری جشنواره از برخی از سازمان های خارج از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کمک بگیریم.

قزلی همچنین به ظرفیت‌های بنیاد شعر و ادبیات باستانی اشاره کرد و گفت: بنیاد بنگاه سیاسی نیست معیارمان قانون است و با آن به خدا و مردم پاسخگو هستیم.

در پایان این مراسم که با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و سید عباس صالحی برگزار شد، برگزیدگان بخش‌های مختلف تندیس و جوایز خود را به شرح زیر دریافت کردند:

برگزیده شعر بزرگسال

کتاب «روی جاده ابریشم» سروده زنده‌یاد محمد قهرمان از نشر جمهوری. به این کتاب لوح تقدیر تندیس سرو جشنواره و 30 سکه بهار آزادی تعلق گرفت.

برگزیده بخش کودک و نوجوان

کتاب‌های «هم روزنامه هم کلوچه» سروده مریم هاشم پور و «غم های قلابی» سروده شاهین رهنما که به صورت مشترک برگزیده این بخش شدند و به شاعران آن‌ها لوح تقدیر تندیس سرو جشنواره و 30 سکه اهدا شد.

همچنین کتاب «کیف پول من گرسنه است» سروده فاضل ترکمن شایسته تقدیر اعلام شد و به این کتاب نیز تندیس سرو جشنواره پنج سکه بهار آزادی تعلق گرفت.

برگزیده بخش درباره کتاب

در این بخش لوح تقدیر تندیس سرو جشنواره و 30 سکه بهار آزادی به هیوا مسیح برای کتاب «فرهنگ کتاب شعر نو فارسی» رسید.

در این بخش همچنین کتاب «روایت سر دلبران» نوشته قدرت الله طاهری شایسته تقدیر اعلام شد و لوح تقدیر تندیس سرو جشنواره و پنج سکه بهار آزادی به نویسنده آن اهدا شد.

همچنین در این مراسم از سیداکبر میرجعفری برای کتاب چند مجلس از دهه اول، محمدرضا تهماسبی برای کتاب واژه های واژگون و باغ در حصار مسائل نوشته علیرضا رجبعلی کاشانی با عنوان شایستگان تقدیر حوزه شعر در جایزه کتاب سال با اهدای لوح و جوایزی تقدیر شد.

هیوا مسیح: در شعر نیما به دنبال راز ماندگاری بودم

برگزیده بخش درباره شعر در نهمین دوره جشنواره بین‌المللی شعر فجر گفت: من در شعر نیما به دنبال راز ماندگاری او بودم، جست‌وجو روی اشعار او و دیگر شاعران معاصرمان باعث شد فراز و فرودهایی که شاکله اصلی شعر آنها را تشکیل می‌دهد، کشف کنم.

هیوا مسیح، برگزیده بخش درباره شعر در نهمین دوره جشنواره بین المللی شعر فجر در خصوص عدم حضور خود در مراسم اختتامیه این دوره از جشنواره اظهار داشت: متاسفانه با ترافیک مواجه شدم و مراسم اختتامیه را از دست دادم.

وی درخصوص کتاب خود -‌فرهنگ شعر نو فارسی- گفت: با نزدیک به سی سال کار حرفه ای در حوزه شعر به عنوان شاعر، در پی کشف راز شعر شاعران بودم. مطالعات زبانشناسی بسیاری از دیدگاه کلاسیک داشتم تا رسیدم به شعر مدرن. همچنان روی اشعار نیما، به عنوان پدر شعر نوی فارسی کار می کردم و متوجه شدم در شعر نیما اتفاقات بسیاری افتاده است. من در شعر نیما به دنبال راز ماندگاری او بودم، جستجو بر روی اشعار او و دیگر شاعران معاصرمان باعث شد که فراز و فرودهایی که شاکله اصلی شعر آنها را تشکیل می دهد کشف کنم.

وی افزود: در گفتگوها و مشورتهایی که با شاعران داشتم، متوجه شدم بسیاری شعر نیما را اشتباه می خوانند. نیما پیشتاز در شعر ایران است. متوجه شدم که اشتباه خوانی شعرهای نیما توسط مخاطبان، بیش از شعرهای دیگر شاعران نوگراست؛ بعد از آنکه این را متوجه شدم، تصمیم گرفتم تجربیات خودم را در این حوزه به مخاطبان شعر منتقل کنم.

مسیح گفت: نیما، شاملو، اخوان، سهراب، فروغ و بسیاری دیگر را از شعر نو نمی توان حذف کرد. بنابراین، در زمان مطالعه آثار این شاعران نوگرا، شروع کردم به فیش برداری. از شعرهای نیما، شاملو و سهراب فیش برداری کرده بودم که در سرقتی تمام فیش هایم را از دست دادم و کار را از نو شروع کردم و حاصل این کار، تبدیل شد به کتاب «فرهنگ نو شعر فارسی».

این شاعر و منتقد ادبی با اشاره به شعر نیما یوشیج خاطرنشان کرد: هر کسی که شعرهای نیما، به ویژه شعرهای نوی او را بخواند، از خودِ عنوان شعر تا ابداعات کلامی او، ترکیبات تازه، نوع نگاه شاعر به دنیا… را می تواند رمزگشایی کند. وقتی نیما در شعری عبارت: «نازک آرای تن ساقه گلی» را استفاده می کند، این عبارت را از کجا آورده است؟ چه کشفی کرده است که چنین عبارتی را به کار می برد؟ در این کتاب سعی کردم ریشه شناسی کنم و دیدم این عبارت، از نظامی است.

وی خاطرنشان کرد: چطور یک شاعر بزرگ می شود؟ چون به شعر کلاسیک ایران پیوند خورده است. نیما از شاعران قبل خود تاثیراتی گرفته و به همین دلیل توانسته بر شاعران بعد از خود تاثیر بگذارد. در این کتاب علت های ماندگاری شعر نیما را بررسی کرده ام و قرار است پس از این کتاب، کتاب های دیگری با همین رویکرد و از همین قلم در مورد شعر شاملو و مشیری، اخوان، سهراب، فروغ و… منتشر خواهد شد.