نشانه ها فریاد نمیزنند! (+عکس)

گروه تئاتر، مسلم خراسانی کارگردان «داستان باغ وحش» درباره اجرای این نمایش گفت: نمایش «داستان باغ وحش» از جمله آثار شناخته شده ادوارد آلبی است که در آن نویسنده مضامین مهمی را مطرح می کند.

به گزارش بولتن نیوز، وی درباره تغییراتی که در متن اصلی برای اجرا داده است، گفت: ما برای روی صحنه بردن این اثر نمایشی تقریباً به متن اصلی ادوارد آلبی وفادار بودیم و تغییرات زیادی در نمایشنامه داده نشده اما بیشتر تاکیدمان روی طراحی صحنه نمایش بوده است به این شکل که در صحنه فقط شاهد یک نیمکت هستیم که در انتهای سمت چپ صحنه قرار دارد. با استقرار نیمکت در این مکان یک خط اریب در مقابل ایستایی بازیگر نقش جری در صحنه شکل می گیرد. تلاش کردیم با این طراحی و فضاسازی، درون مایه های اصلی این اثر را به مخاطب نیز منتقل کنیم.

کارگردان نمایش داستان باغ وحش با بیان اینکه تعداد قابل ملاحظه ای از آثار نمایشی که در دوره اخیربه روی صحنه میروند به گزینش و انتخاب رویکردهای اجرایی ای دست میزنند که بیشتر به جذب مخاطب و تماشاگر معطوف است افزود: فرم و سبک در نمایش داستان باغ وحش بدبن منظور سازماندهی نشده است.

وی افزود:همواره در تمامی آثار نمایشی نشانه ها و مفاهیم مورد نظر اجرا گران فریاد زده نمیشود. به بیانی بهتر بر خلاف شیوه های مرسوم ویا تجربه های بسیار چشمگیر ،برجسته کردن محتوای اندیشگانی و زیبایی شناسی در پاره ای آثار بنا به دلایلی، به گونه ای است که امکان تشخیص و تفسیر این نشانه ها برای ادراک گران به راحتی و به دور از ظریف نگری اتفاق نخواهد افتاد.

خراسانی ادامه داد: نشانه ها در طول یک اجرا هر چند در ظاهر ثابت و بدون تغییر باشند همواره یک معنی ثابت نداشته و با پیشروی رویدادها و تغییر بافت نمایشی لایه ها و ابعاد معنایی تازه تری به خود میگیرند.

وی گفت: شمار قابل ملاحظه ای از آثار نمایشی نیز به روی صحنه میرود که به نقد و قضاوت ادراک گران آنها اجراهایی باصطلاح "بد"، "خیلی بد" یا "واقعا بد" معرفی شده و درصورتی که ارتباط موثر با ادراک گر ملاکی برای تعیین خوب یا بد بودن "ارزش گذاری" اینگونه آثار قرار گیرد، چه بسا بتوان گفت: این آثار دچار "شکست" شده اند.

وی همچنین ادامه داد:بدون شک در صورتی که نشانه های هرچند در ظاهر غیر برجسته که به گونه ای ظریف و دقیق در اثری نمایشی لحاظ شده اند با همان دقت و ظرافت نگریسته نشود و ادراک گران علاوه بر معانی صریح و باصطلاح واضح و مشخص این نشانه ها ،معانی ضمنی و باصطلاح پنهان آنها را مد نظر قرار ندهند ،هر اثر نمایشی دیگری نیز میتواند در زمره ی طبقه بندی های فوق از "بد بودن" و "شکست خوردن" قرار گیرد.

کارگردان نمایش داستان باغ وحش افزود: بعید نیست این اصطلاح"بدبودن"، آگاهانه به عنوان نشانه ای کلیدی در راستای مقاصد زیبایی شناسانه و محتوایی یک اثر مورد لحاظ قرار گرفته باشد هر چند که در اغلب موارد این مشخصه به عنوان ضعف گروه اجرایی دانسته می شود اما شاید ساده ترین راه برای آغاز درک این "انتخاب شکست" توسط گروه اجرایی مطرح کردن این پرسش باشد که: چرا علی رغم امکان های دیگری که وجود داشته دست به چنین انتخابی زده است؟

خراسانی در ادامه با بیان اینکه داستان باغ وحش از موسیقی و نظام موسیقایی به گونه ای مرسوم بهره نمیبرد افزود: تعبیری وجود دارد از یوجینیو باربا کارگردان فرانسوی که «نمایشنامه سکوت های منقطع است» و ما نیز پیرو این تعبیر و به دلیل اهمیت یکی از تم های برجسته داستان باغ وحش -انزوا و تنهایی- و انسان هایی که ناخواسته در سکوت ناشی از این تنهایی فرو رفته اند سکوت را به عنوان یک عنصر اساسی در راستای فضا سازی و ساخت موسیقی درونی نمایش بکار بسته ایم، همگام با پیشرفت کنش نمایشی صدای پارک ماشین هواپیما و پرنده استفاده کردیم که از ابتدای شروع نمایش در فضا پخش میشود.

کارگردان نمایش داستان باغ وحش با بیان اینکه در سالن نمایشخانه استاد انتظامی نشانه گذاری های مورد نظر گروه اجرایی ما به صورت کامل امکان تحقق یافتن نداشت، افزود:یکی از ایده های اصلی که ما در هماهنگی با محتوای نمایشنامه مورد نظر قرار گرفته بود باز گذاشتن در های سالن در کل زمان اجرا بود. یکی از دلایل این انتخاب قائل شدن حق انتخاب برای ماندن و ترک سالن توسط مخاطب بود اما متاسفانه بنا به ظوابط و شرایط سالن این امر امکان پذیر نشد.

وی با اشاره به اینکه کاراکتر جری در آغاز نمایش همراه با تماشاگران وارد سالن میشود، گفت: در به عنوان یک موتیف بسیار مهم در نمایشنامه مورد تأکید قرار گرفته است و یکی از کارکردهای معنایی ورود جری از در سالن برجسته کردن این موتیف است.

خراسانی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه دقایق اولیه نمایش تا حدی مخاطب را خسته می کند، گفت: بهتر است قسمت آغازین نمایش را که با سکون و سکوت های قابل ملاحظه ای در هم تنیده است را در کنار هیجان و ضربان انتهایی کار مورد بررسی و توجه قرار دهیم.

مترجم، طراح و کارگردان نمایش داستان باغ وحش افزود : ما در طراحی نظام های صحنه ای نمایش از طراحی هارمونیک بهره بردیم.بدین صورت که نظام های طراحی صحنه و دکور، نور، بازیگری(حرکت، صوت، لحن) و ... به گونه ای سازماندهی شدند که در عین هماهنگی که در همنشینی میان آنها به چشم میخورد هماهنگی چشمگیر و قابل ملاحظه ای نیز با درون مایه های نمایشنامه در آن به چشم میخورد.

وی همچنین خاطر نشان کرد: اگر هیچ سکوتی نداشته باشیم محتوای عمیقی که در نمایش هست را نمیتوان برای ادراک گران تصویر کرد و تجسم بخشید بلکه تنها باید از سکوت و تنهایی حرف زد.

خراسانی با بیان اینکه تمام کاراکترها همچون جری، زن صاحبخانه دوست دارند صحبت کنند گفت: از نگاه من اگر از ابتدای نمایش کاراکتر جری را عجولانه و بدون مقدمه چینی هوشمندانه وادار به حرف زدن میکردیم نمیتوانستیم آن چیزی را که قرار است نقض کنیم- یعنی شکستن سکوت و تلاش برای ارتباط – را به شکلی که مورد نظر ما بود به روی صحنه نمایش دهیم.

وی درخصوص برخورد جری و پیتر در پارک گفت: این برخورد احتمال دارد در واقعیت هم اتفاق بیفتد اما به علت نشان دادن یک سری درون مایه ها در نمایش این ارتباط با موقعیت های مرسوم تفاوت های قابل ملاحظه ای داردمیگیرد.

خراسانی پیرامون پاره ای مضامین مطرح شده در اثر اینگونه توضیح داد : تنهایی یکی از اصلی ترین درون مایه های اثر است که به اندازه ای در شخصیت های نمایش شدت گرفته که به نوعی انزوا انجامیده است. این تنهایی را در تمام کاراکترهای نمایش شاهد هستیم. با وجودیکه از نظر فیزیکی تنها دو شخصیت روی صحنه حضور دارند اما با توجه به داستان هایی که جری از پدر و،مادر، زن صاحب خانه و افرادی که با او در طبقات مختلف یک پانسیون زندگی میکنند بازگو می کند ما با افراد مختلفی در داستان آشنا می شویم. در حقیقت فصل مشترک همه آدم های این داستان فرو رفتن آنها در تنهایی است.اما این تنها درون مایه ی این اثر نیست هر چند که یکی ار برجسته ترین هاست.

کارگردان داستان باغ وحش به تم دیگری که در این نمایش مطرح می شود اشاره کرد و افزود: اختلاف طبقاتی یکی دیگر از مسأله های نمایشنامه است که هم در خاطرات جری شخصیت اصلی نمایش و هم در نوع رابطه ای که با پیتر برقرار میکند قابل استنباط است.

خراسانی ادامه داد: تمام مضامین نمایش در هم تنیده هستند و یک نظام معنایی در هم تنیده و منسجم را شکل میدهند و نمیتوان به راحتی آنها را از یکدیگر تفکیک و مجزا ساخت بنابراین تلاش کردم روی همه این مضامین تاکید داشته و بازتاب تمام مفاهیم مطرح شده در متن نمایشنامه را به مخاطب انتقال دهم.

وی در پایان گفت: یکی از اهداف مهم گروه اجرایی در به صحنه بردن این نمایش درگیر کردن مخاطب با جهان سرسام آوری بود که کاراکتر جری آن را از سر گذرانده بود. از آنجا که رویکرد سبکی و زیبایی شناسی مورد نظر ما انتظارات مرسوم مخاطب را به چالش میکشید بنا بود با درون مایه ی این اثر نیست هر چند که یکی ار برجسته ترین هاست.

کارگردان داستان باغ وحش به تم دیگری که در این نمایش مطرح می شود اشاره کرد و افزود: اختلاف طبقاتی یکی دیگر از مسأله های نمایشنامه است که هم در خاطرات جری شخصیت اصلی نمایش و هم در نوع رابطه ای که با پیتر برقرار میکند قابل استنباط است.

خراسانی ادامه داد: تمام مضامین نمایش در هم تنیده هستند و یک نظام معنایی در هم تنیده و منسجم را شکل میدهند و نمیتوان به راحتی آنها را از یکدیگر تفکیک و مجزا ساخت بنابراین تلاش کردم روی همه این مضامین تاکید داشته و بازتاب تمام مفاهیم مطرح شده در متن نمایشنامه را به مخاطب انتقال دهم.

وی در پایان گفت: یکی از اهداف مهم گروه اجرایی در به صحنه بردن این نمایش درگیر کردن مخاطب با جهان سرسام آوری بود که کاراکتر جری آن را از سر گذرانده بود. از آنجا که رویکرد سبکی و زیبایی شناسی مورد نظر ما انتظارات مرسوم مخاطب را به چالش میکشید بنا بود با باز گذاشتن در ورودی سالن به مخاطب و ادراک گرانی که تحمل این فضا را بر نمیتابند این حق را قائل شویم که با یک انتخاب ساده امکان ترک نمایش فراهم باشد.البته این نگاه، تعبیر سطحی ترین لایه ی معنایی این نشانه است.