آمریکا: به خوبی می داند: ایران، کوبا نیست!

گروه بین الملل، چندی پیش سایت «دیپلماسی ایرانی» با انتشار مطلبی برگرفته از سخنان «الیوت آبرامز»، پژوهشگر ارشد مطالعات خاورمیانه در شورای روابط خارجی آمریکا در «ویکلی استاندارد» به بهانۀ توافق جدید به دست آمده میان آمریکا با کوبا، به بررسی روابط ایران و غرب، به ویژه ایالات متحده پرداخت که بلافاصله با استقبال رسانه های معاند نظام همراه شد و بسیاری از این رسانه های مجازی همچون سایت «ملّی مذهبی» و «رادیو فردا» با بازنشر هدفمند آن، یک بازی روانی سیاسی جدید علیه ایران و در چارچوب مناسبات سیاست بین الملل کشورمان را آغاز نمودند.

به گزارش بولتن نیوز، در این مطلب که در اواخر آذرماه برای نخستین بار در پایگاه خبری-تحلیلی «دیپلماسی ایرانی» به زبان فارسی منتشر شد و در روزهای گذشته سروصدای فراوانی در رسانه های معاند به راه انداخت، آمده: "فقط یک لحظه تصورکنید که شما یک سعودی، اماراتی، اردنی یا اسرائیلی هستید. دغدغه اصلی امنیت ملّی شما این روزها ایران است: ظهور ایران، برنامه هسته ای اش، نیرو هایش در عراق و سوریه، نفوذ درحال گسترش از یمن، عراق، سوریه تا لبنان. بهترین متحد شما هم در طول سه دهه گذشته ایالات متحد امریکا بوده است. طبیعتاً در مورد سیاست امریکا نگران هستید. شما می دانید امریکا در مقابل مردم ایران چه مواضعی گرفته، تعجب خواهید کرد اگر امریکا بازیگر قابل اعتماد باشد یا روزی سیاست تغییر در رویه قبلی را اعلام کند."

رائول کاسترو (سمت راست) و باراک اوباما (سمت چپ)

در این یادداشت کوتاه، آبرامز با اشاره به سابقۀ سیاسی میان دو کشور ایران و آمریکا و مقایسۀ آن با آنچه در سال ها اخیر میان امریکا و کوبا گذشته، سعی در انتقاد از عملکرد سیاسی امریکا به ویژه در دوران ریاست جمهوری اوباما دارد و این رویکرد اما الان شما تلویزیون را روشن می کنید، می شنوید که امریکا سیاستش را در قبال کوبا تغییر داده است. برقراری روابط مجدد دیپلماتیک و تغییرات بسیار در نظام تحریم ها به معنای پول های بیشتر برای کاسترو است و تغییری مهم در کلیت سیاست های رسمی واشنگتن نسبت به هاوانا. درمقابل ۵۳ زندانی سیاسی، برادران کاسترو یک جاسوس امریکایی و گروگان امریکایی آلن گروس را آزاد کردند. اما وقتی به تغییرات ساختار سیاسی یا سیاست های داخلی بر می گردیم تقریباً میزان تغییرات صفر است. به این نتیجه می توان رسید که بعد از کشمکش طولانی میان این دو کشور بعد از ۱۹۵۹ تقریبا رژیم کاسترو دست بالا را دارد و امریکا دست خالی است.

نتیجه گیری شما درمورد ایران هم اجتناب ناپذیر است: دولت اوباما نمی تواند تنها سیاست قبلی درمورد ایران را کنار بگذارد. آیت الله خامنه ای علاقه ای به بازگشایی روابط و نزدیکی با امریکایی ها ندارد. اما مخالفان از سرگیری روابط با تهران در طرف امریکایی باید امیدوار باشند که دولت اوباما هرچه زودتر کارش تمام شود. روابط واشنگتن و هاوانا پیامدهای خود را بر منطقه خاورمیانه و کل آسیا خواهد داشت. برای همه کسانی که در آسیا با ظهور چین دست و پنجه نرم می کنند یا در اروپا کشورهای نزدیک روسیۀ پوتین. باید پرسید ضمانت ها و تعهدات امریکا که در طول پنجاه سال در دوره های مختلف روسای جمهوری مثل جانسون، کارتر و حتی کلینتون دنبال شده، چیست و چگونه یک شبه کنار گذاشته شده است؟

در پایان سال جاری سوال هایی مطرح می شود و باید پرسید که بعد از کوبا چه کشوری در سیاست جدید امریکا قرار می گیرد، امریکایی که این روزها بیشتر علاقمند است تا از دشمنانش تفقد کند تا هوای متحدانش را داشته باشد."

با این همه، شاید بازنشر چندین و چندبارۀ چنین مطلبی توسط رسانه های معاند (برخلاف سایت دیپلماسی ایرانی» که همچون همیشه از ابتدای تاسیسش، به دنبال بهبود فضای رسانه ای به نفع ایران به ویژه در خصوص مذاکرات هسته ای بوده است) به دلیل ایجاد فضای منفی بیشتر نسبت به سیاست های بین المللی دولت اوباما باشد. آن هم در شرایطی که رئیس جمهور کنونی امریکا در هشتمین و آخرین سال کار خود قرار دارد و در پایان سال، وضعیت مناسبات دیپلماتیک این کشور با موافقان و مخالفان در هر شرایطی باشد، به رئیس جمهوری احتمالاً جمهوریخواه سپرده خواهد شد که طبیعتاً چندان علاقه ای به پیشبرد سیاست های اوباما نخواهد بود. توجه به پیروزی قاطع جمهوریخواهان در انتخابات سال 2014 کنگرۀ ایالات متحده آنگاه بیشتر اهمیت می یابد که متوجه می شویم، دولت اوباما در چنین شرایطی نسبت به افکار عمومی مردم امریکا، باید خود و حزب مطبوعش را آمادۀ رقابت های انتخاباتی کند.

به هر تفسیر به نظر می رسد، آنچه در سخنان آبرامز به شدت مورد توجه و علاقۀ معاندین نظام که به صورت سنتی به جمهوریخواهان (علناً) جنگ طلب، نزدیکترند تا دموکرات هایی همچون اوباما، انتقادات صریح او از رئیس جمهور و حاکم کنونی کاخ سفید باشد.

با این همه، نکته ای که در این میان نباید از یاد برد این است که باوجود آنکه بی شک سیاست های طرف غربی در مناسبات آتی و روابط دیپلماتیک ایران و آمریکا بسیار تاثیرگذار خواهد بود، تا آن زمان که چنین نرمشی ازسوی طرف ایرانی مورد پذیرش قرار نگیرد، اتفاقی علنی به وقوع نخواهد پیوست و این دقیقاً همان مسئله ایست که معاندین بی شک علاقه ای به طرح آن نداشته و ندارند.

نکتۀ حائز اهمیت دیگر در این خصوص این است که تنها کسی که پس از توافقات صورت گرفته میان واشنگتن و هاوانا به تحلیل این وضعیت و مقایسۀ آن با آن چه میان تهران و واشنگتن می گذرد، پرداخت آبرامز جمهوریخواه نبود و باربارا اسلاوین، عضو ارشد اندیشکده شورای آتلانتیک نیز با تحریر یادداشتی به تحلیل این مسائل پرداخت.

باربارا اسلاوین (سمت راست) و الیوت آبرامز (سمت چپ)

بر این اساس، اسلاوین با نظر به شباهت های موجود در این دو پرونده و اشاره به این مهم که "همانطور که توافق موقت هسته ای سال گذشته منجر به پیشرفتی غیرمنتظره در روابط ایران و آمریکا شد، دیپلماسی کانال پنهانی نیز مسیر بهبود روابط با کوبا را هموار کرد." و تاکید بر این که "در هر دو مورد، اوباما برای کاهش تحریم های اقتصادی که با قوانین کنگره ای و دستورات اجرایی اعمال شده بودند، از قدرت خود به عنوان مدیر اجرایی استفاده کرد." نوشت: "برخلاف کوبا، غیرمحتمل است که ایران و آمریکا به سرعت دست به عادی سازی روابط دیپلماتیک بزنند."

اسلاوین ادامه می دهد: "در دولت ایران هیچ کس هنوز به طور آشکار درمورد بازگشایی سفارتخانه آمریکا در تهران صحبت نمی کند. در طرف آمریکایی نیز مانع اصلی ادامه بازداشت برخی عناصر آمریکایی ازجمله جیسون رضائیان، خبرنگار واشنگتن پست، امیر حکمتی و سعید عابدینی است."

این درحالی است که این تحلیلگر ارشد امریکایی معتقد است: "حتی اگر این توافق نهایی شود نیز مقامات عالی رتبه ایران احتمالاً مانند رائول کاسترو، رئیس جمهوری کوبا تاکیدخواهند کرد که جمهوری اسلامی بر سر اصول بنیادین خود مصالحه نکرده و این «شیطان بزرگ» است که به واسطه پذیرش حق غنی سازی اورانیوم و دیگر عناصر مربوط به یک برنامه هسته ای تمام و کمال در خاک ایران، سر خم کرده است."

اسلاوین در ادامه با اشاره به بیانیۀ اخیر سخنگوی وزارت خارجۀ ایران درخصوص تغییر رویکرد آمریکا در قبال کوبا، حتی شاهدی نیز بر ادعایش می آورد.

اشارۀ او به بیانیۀ مرضیه افخم است که در بخشی از آن آمده: "سیاست منزوی کردن و تحریم که توسط قدرت های بزرگ علیه آرزوهای کشورهای مستقل اعمال می شود، بی اثر است."

با این همه آنچه مسلم است، این است که آمریکایی ها بی شک بهتر از هرکسی می دانند که ایران و کوبا تفاوت هایی فراوانی دارند و جمهوری اسلامی ایران که از ابتدای تاریخ خود درسال 57 تاکنون همواره با حفظ سیاست های اساسی چه در حوزۀ خارجی و چه درخصوص مسائل داخلی، به عنوان نمادی از آزادی خواهی و مبارزه با استعمار در جهان مطرح بوده، شاید با کوبای دوران فیدل کاسترو (البته نه به لحاظ محتوایی) قابل قیاس باشد، اما بی شک تفاوت های میان ایران و کوبای 2006 به این سو (دوران رائول کاسترو) و به ویژه پس از اعمال اصلاحات اساسی رائول کاسترو در سال 2009 به هیچ عنوان قابل قیاس نیست و خوشبختانه ایران همچون همیشه، بر شعارهای اساسی آزادی خواهانه و استقلال طلبانه و انقلابی نظام خود پای فشرده و هیچگاه قدمی عقب ننشسته است.

این درحالی است که هر اندازه جمهوری اسلامی ایران در این سال ها بر مواضع خود ایستادگی نموده، طرف غربی رفته رفته عقب نشسته و درحقیقت اگر درخصوص رابطۀ امریکا و کوبا، توافق امروز را باید ناشی از انعطاف دوطرف دانست، نزدیک شدن به توافقاتی کلی (در خصوص مواردی خاص همچون انرژی هسته ای و نه تمام مناسبات سیاسی) میان دو کشور ایران و امریکا، صرفاً به دلیل ناامیدی طرف غربی از سیاست های سختگیرانه بوده پس از آن صورت گرفته و خواهدگرفت که امریکاییان کاملاً مطمئن شدند با اعمال فشار به ایران (چه به صورت مستقیم چونان آنچه در هشت سال جنگ تحمیلی شاهد بودیم و چه به صورت غیرمستقیم همچون تحریم های اقتصادی فراوانی که در 35سال اخیر هر روز بر شدت شان افزوده شده) به جایی نخواهد رسید و تنها راه تعامل با ایران، پذیرش خواسته های معقول، انسانی و به حق جمهوری اسلامی است، ولاغیر!