چطور و چگونه، فتنه‌ی خارجی و حماقت داخلی به حجاب زن ایرانی حمله برد؟

گروه تاریخ و سیاست - نخستین نشانه‌ها از كشف حجاب در ایران، به برخی محافل درباری یا روشنفكری در دوره ناصرالدین شاه قاجار برمی‌گردد كه بیشتر به دلیل تاثیرپذیری فراوان این شاه قاجار در سفرهای خود به «فرنگ» بود. اما اولین شنیده‌ها درباره «كشف حجاب» به زمان رضا شاه برمی‌گردد كه همزمان با اصلاحات دموكراتیك افغانستان، شاه و ملكه افغانستان به ایران آمدند و در آن سفر، ملكه افغانستان بی‌حجاب بود.

به گزارش بولتن، پس از سفر پهلوی پدر به تركیه در ۱۳۱۳، وی تحت تأثیر اقدامات تجددخواهانه آتاتورك قرار گرفت. یك سال بعد رضا شاه با گفتن این جمله كه «چادر و چاقچور دشمن ترقی و پیشرفت مردم است»، از رئیس‌الوزرا خواست قانون كشف حجاب را تدوین كند. این قانون برای تصویب، به دربار فرستاده شد و رضا شاه در ۱۷ دی ۱۳۱۴ طی جشن فارغ‌التحصیلی دختران در دانشسرای مقدماتی، به كشف حجاب رسمیت داد.

اینچنین بود كه برخلاف تركیه كه حجاب در آن اختیاری بود و تبلیغات مهمترین نقش را برای برداشتن حجاب زنان ایفا می‌كرد، كشف حجاب در ایران اجباری شد و این «زور» بود كه حرف اول را می‌زد. به عبارت دیگر، يکي از پليدترين توطئه هاي دشمنان اسلام در تاريخ معاصر، توطئه کشف حجاب است. رضا خان که با طرح کودتاي سوم اسفند 1299 و با حمايت و هدايت انگليسي ها بر سر کار آمد، درصدد اجراي تز اسلام زدايي و جايگزيني ارزش هاي ليبراليستي در جامعه بود.

از مهمترين جلوه هاي اين طرح، پديده کشف حجاب بود. جهت آماده ساختن زمينه کشف حجاب، مجلس، در ششم دي ماه 1307 قانون متحدالشکل نمودن البسه را تصويب کرد که بر اساس آن، پوشيدن کت و شلوار و کراوات و کلاه فرنگي براي مردان، الزامي شد. تلاش هاي رضا خان باعث شد تا عده اي از زنان غرب زده، بويژه زنان درباري و دولتمردان، به صورت بي حجاب يا بدحجاب، در مجامع و معابر عمومي ظاهر شوند و مردم نيز تحت تاثير اختناق و ظلم رضاخاني، حساسيت لازم را از خود نشان ندادند.

در سال 1313 رضا خان عازم ترکيه شد و با مشاهده تغييراتي که رژيم لائيک ترکيه به رهبري مصطفي کمال آتاتورک در جهت غربي کردن جامعه مسلمان ترکيه اجرا کرده بود، تحت تاثير قرار گرفته و شديدتر از گذشته در راستاي اسلام زدايي و بويژه حجاب زدايي گام برداشت. در بهمن 1313، در افتتاح دانشگاه تهران، به دختران دستور دادند که بدون حجاب به تحصيل مشغول شوند. اقدامات رضاخان در اين جهت، واکنش و مخالفت هاي زيادي از سوي مردم به رهبري روحانيت را باعث شد که از جمله مهمترين آنها مي توان به سرکوب قيام مسجد گوهرشاد و کشتار مردم مظلوم اشاره کرد.

حدود شش ماه پس از فاجعه مسجد گوهرشاد، رضا خان با بي اعتنايي به علما و مردم، در روز 17 دي 1314 در جشن فارغ التحصيلي دانشسراي مقدماتي دختران در تهران، قانون کشف حجاب زنان را به طور آشکار و رسمي اعلام کرد و خود به اتفاق همسر و دخترانش که بدون حجاب بودند، در اين جشن که به ابتکار علي اصغر حکمت، وزير معارف و فراموسونر معروف تشکيل گرديد، شرکت و سخنراني کرد و دوره اي سياه براي زنان ايران در تاريخ شروع شد.

ماموران رضاخان در اجراي اين قانون، شب و روز در کوچه ها و خيابان ها گشت مي زدند و هر جا زن باحجابي را مي يافتند، با خشونت چادر و روسريش را برمي داشتند و مردها را مجبور مي کردند تا زن هايشان را سر برهنه به خيابان ها و مجالس ببرند.

منبع: مرکز اسناد انقلاب اسلامی