مرمت غیر اصولی مجموعه تاریخی باقری ها

به گزارش بولتن نیوز، مجموعه تاریخی باقری ها، یکی از بناهای شاخص در بافت تاریخی گرگان و نمونه‌ای ارزشمند از معماری بومی مسکونی در این شهر به شمار می‌رود. این بنا در حد فاصل محلات نعلبندان، سرچشمه و در حاشیه جنوبی یکی از معابر اصلی و پرگذر بافت قدیم گرگان واقع است، معبری که بازار و تکیه نعلبندان را به بنای امامزاده نور و سپس تکیه سرچشمه متصل می‌سازد.

در میان خانه‌های تاریخی باقی‌مانده در شهر، خانه باقری با بیش از 150 سال قدمت، نمونه ای ارزشمند از معماری بومی و مسکونی در گرگان و یکی از وسیع ترین و سالم ترین نمونه‌های تاریخی به شمار می رود.

تصمیم گیرندگان مرمت خانه باقری صلاحیت فنی لازم را نداشتند

یک مدرس معماری از روند مرمت بنای تاریخی خانه باقری ابراز نگرانی کرد و گفت: افرادی برای مرمت فعلی این بنا تصمیم گرفتند که واجد صلاحیت های فنی لازم نبودند و از این رو خطاهایی بزرگ و باورنکردنی در مرمت این بنا رخ داده است.

دکتر بهنام قلیچ خانی افزود: برای مثال، در مرمت فعلی این بنا، جهت باز شدن در اتاق ها را عوض کرده اند، با دستگاه فرز به جان در افتاده اند و دری که اشتباه نصب شده و چارچوب آن برای دهنه نصب شده بزرگ بوده است را سابیده اند، یعنی دری که از دوران قاجار تاکنون از آسیب های طبیعی مانند باد، باران و زلزله در امان بوده به دست میراث فرهنگی گلستان افتاده و این فاجعه برایش رخ داده است.

وی با بیان این نکته که چوب های استفاده شده برای مرمت فعلی بنا هیچ ربطی به چوب های قدیمی بنا ندارد، افزود: به عنوان مثال به جای استفاده از انواع چوب های جنگلی، از چوب نراد استفاده شده و با رنگ آمیزی سعی شده که این چوب، شبیه چوب های پیشین به کار رفته در بنا باشد . در حالیکه این اقدام هیچ نوع سازگاری با اصول متعارف مرمت ندارد.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی گرگان ضمن اشاره به این مطلب که وقتی سخن از مرمت به میان می آید باید به اصول آکادمیک و جهانی شناخته شده آن رجوع کرد، اظهار کرد: مباحث مرمتی برای خودش اصول و قانون و حساب و کتابی دارد، نباید اینطور باشد که کسی برای خود و فارغ از آن اصول تصمیم بگیرد.

بخش هایی از نمای حیاط این بنای تاریخی را بدون مطالعه تغییر داده اند

وی در انتقاد از مداخله میراث فرهنگی گلستان در تغییر نمای حیاط خانه باقری، گفت: بخش هایی از نمای حیاط این بنای تاریخی را بدون مطالعه تغییر داده اند، یا مثلا دیواره سرداب را با اندود گچ و خاک پوشانده اند که ربطی به وضعیت سابق آن نداشت و همین پوشش اشتباه نیز بعد از مدتی فرو ریخت.

به گفته این دکترای معماری، آسیب دیدن خانه باقری باعث می شود که الگوهای منحصر بفردی که در معماری تاریخی گرگان وجود دارد از بین برود و بنایی که زمانی تنها بنای شمال کشور در میان 33 بنای طرح ملی پردیسان بود، فاقد اعتبار تاریخی گردد.

وی ادامه داد: در حال حاضر برخی الگوهای فضایی در این بنا قرار دارد که بی مانند است و همین موارد است که این خانه را شاخص کرده، اما اگر ادامه روند مرمت به صورت فعلی باشد، بخش هایی از بنا که اکنون به حال خود رها شده با باد و باران تخریب خواهد شد و بخشی که در دست میراث فرهنگی به اصطلاح در حال مرمت است نیز با سرعت بیشتری ویران می شود و این یعنی فاجعه.

وی با بیان اینکه میراث فرهنگی گلستان برای مداخله هایی که در این بنا انجام داده مطالعه چندانی نداشته، افزود: تصمیم گیری ها برای مرمت بنا، در جا و در محل صورت گرفته است بدون اینکه مطالعه ای  روی سابقه این بنا و عناصر معماری آن انجام شود، یعنی بدون مطالعه دست برده اند، تغییر داده اند، پنجره گذاشته اند، و فرم درب ها را عوض کرده اند.

میراث فرهنگی گلستان، طرح احیای مشخصی برای بنای تاریخی خانه باقری ندارد

قلیچ خانی با بیان این نکته که به نظر می آید میراث فرهنگی گلستان طرح احیای مشخصی برای بنای تاریخی خانه باقری ندارد، افزود: حیاط های خانه باقری بدون برنامه خاصی برای احیا به حال خود رها شده اند و هر لحظه در حال آسیب دیدن و فرسایش هستند.

وی تصریح کرد: در گذشته قرار بود مجموعه باقری به یک فضای اقامتی و پذیرایی تبدیل شود، اما اکنون این بنای ارزشمند تاریخی به فضایی اداری تبدیل شده است. صرف نظر از اینکه میراث فرهنگی گلستان به لحاظ حقوقی اجازه این کار را داشته یا خیر، بعید می دانم که طرح مصوبی برای احیا داشته باشند.

قلیچ خانی خاطرنشان کرد: تصور من این است که انگار مدیران میراث فرهنگی استان حواسشان نیست که با یک بنای تاریخی ثبت شده در فهرست میراث ملی مواجه هستند و متاسفانه قرار است بلاهایی که سر خانه امیرلطیفی و دائمی آوردند، بر سر این خانه ای که در حال نجات پیدا کردن بود هم بیاورند و فقط یک پوسته بزک کرده که آسیب های زیادی به آن وارد شده از بنا به جا بگذارند.

برای روشن شدن موضوع و اطلاع بیشتر از کارهای مرمتی بنای تاریخی حانه باقری خبرنگار مهر به سراغ مدیر کل میراث فرهنگی گلستان رفت. وی با بیان این نکته که خانه باقری در طرح پردیسان قرار دارد و به میراث فرهنگی گلستان مربوط نیست، افزود: در طرح پردیسان اختیارات مرمت این ساختمان با ما نیست بلکه بر عهده صندوق حفظ و احیا قرار دارد.

گاهی با پاسخگویی به رسانه ها برای خودمان دردسر درست کرده ایم

قربان عباسی با بیان این نکته که اگر برخی مواقع به شما پاسخ می دهیم تنها به جهت احترام است، افزود: بعد از پاسخگویی به شما می بینیم که برای خودمان دردسر درست کرده ایم؛ در گلستان نماینده ای برای طرح پردیسان نداریم و باید کم و کیف موضوع را از تهران پیگیر شوید.

مدیر میراث فرهنگی گلستان پاسخگویی بیشتر به مهر را به روز آینده موکول کرد تا اطلاعات کامل و دقیق تری در این باره در اختیار خبرنگار خبرگزاری مهر بگذارد. اما با پیگیری این رسانه در روز بعد، قربان عباسی پاسخگویی بیشتر را به روابط عمومی این دستگاه ارجاع داد و روابط عمومی نیز علی رغم پیگیر های مکرر خبرنگار مهر و تماس های تلفنی و پیامکی حاضر به پاسخگویی نشد.

قرار گرفتن بنای تاریخی مانند خانه باقری در مرکز استان می تواند فرصتی برای حضور گردشگران و رونق اقتصادی استان در بخش گردشگری ایجاد کند، امری که تاکنون مورد بی توجهی مسئولان مربوطه قرار گرفته و صرف نظر از نبود بسترهای مناسب گردشگری، به تاریخ و هویت این منطقه هم آسیب وارده کرده است.

با توجه به اهميت بالاي مجموعه باقري به جهت برخورداري از قدمت و معماري با ارزش آن، كم توجهي در نظارت بر روند كار پيمانكار در خصوص مرمت اين بنا از سوي دستگاه هاي مربوطه، اجحاف در حق نسل آينده است زيرا با ادامه اين روند به معماري اصيل اين ساختمان صدمه وارد می شود. انتظار می رود تا به دلیل اهمیت تاریخی و گردشگری این بنا مسئولان برای حفظ آن دست به کار شده و اقدامات لازم را انجام دهند.