کد خبر: ۲۲۱۰۶۹
تاریخ انتشار:
نگاهی به آثار هنری انتقادی و انقلابی معاصر در یمن؛

گرافیتی ها در یمن سیاسی می شود! (+عکس)

همانطور که هر روز تعداد گروه های مسلح و مبارزات گسترش می یابد و مناطق خارج از کنترل دولت بیشتر می شود، کمپین های گرافیتی نیز، به عنوان راهی برای مقاومت در برابر خشونت و مقابله با درگیری های سیاسی از طریق هنر، روز به روز بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
گرافیتی ها در یمن سیاسی می شود!
گروه هنرهای تجسمی، از زمان قیام 2011 جوانان، نقاشی های دیواری خیابانی(گرافیتی) زیاد و کمپین های متعددی در یمن به وجود آمده است. همانطور که هر روز تعداد گروه های مسلح و مبارزات گسترش می یابد و مناطق خارج از کنترل دولت بیشتر می شود، کمپین های گرافیتی نیز، به عنوان راهی برای مقاومت در برابر خشونت و مقابله با درگیری های سیاسی از طریق هنر، روز به روز بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از المانیتور، هنرمندان یمن، چندین طرح ابتکاری را در حوزۀ هنر تعاملی خیابانی، به عنوان راهی برای تعامل با مردم اجرا کرده اند.

کاریکاتورها: از روزنامه ها و مجلات تا این خیابان

چند هفته پیش، نقاش جوان، ذی یزان العلاوی، یک کمپین طراحی در خیابان های صنعا راه اندازی کرد. مشخصه طرح های این کمپین که "کاریکاتورهای خیابانی" نام گرفته، خلوص، سادگی و تمرکز بر برجسته سازی تصاویر محلی با استفاده از لباس ها و چهره های معمول و متداول مردم شهری است.

نقاشی هایی که براساس این ابتکار عمل کشیده می شود، علاوه بر تفسیر بدبینانه و طعنه آمیز خود، بیانگر نگرانی عموم مردم است. هفته اول بر موضوع قیمت ها و برداشتن یارانه های فرآورده های نفتی متمرکز بود و هفته دوم به کشته شدن سربازان و حملات القاعده که طی دو سال گذشته افزایش یافته اختصاص یافته بود و هفته سوم حول و حوش هنر و زندگی می گذشت و بدین ترتیب 22 هنرمند برجسته مرد و زن یمنی در خیابان ها کشیده شد.

گرافیتی ها در یمن سیاسی می شود!
گرافیتی راهی برای اعلام اعتراض علیه خشونت در یمن، صنعا، 10سپتامبر، 2014 (عکس های محمد العباسی)
 همانطور که هر روز تعداد گروه های مسلح و مبارزات گسترش می یابد و مناطق خارج از کنترل دولت بیشتر می شود، کمپین های گرافیتی نیز به عنوان راهی برای مقاومت در برابر خشونت و مقابله با درگیری های سیاسی از طریق هنر، روز به روز بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.


علاوی به المانیتور گفته که این کمپین ابتکاری "قصد دارد کاریکاتورهای روزنامه ها و مجلات را به سطح دیوار خیابان ها بکشاند تا همه مردم چه بی سواد و چه تحصیل کرده بتوانند آنها را ببینند."

کمپین «کتاب باز» کتابفروشی سیار

چهارمحله، دورتر ازجایی که تیم کمپین «کاریکاتورهای خیابانی» مستقر هستند، هنرمندان دیگری بر در و دیوار بیمارستان کویت، واقع در نزدیکی میدان تغییر، گزیدۀ کتاب ها و نوشته های عبدالله البرادونی، چه گوارا، گاندی و محمود درویش را نقاشی می کند.

گرافیتی ها در یمن سیاسی می شود!

طمام الشیبانی و چهارنقاش جوان دیگر، حدود 10 هفته پیش، کمپینی به نام «کتاب باز» راه اندازی کرده اند. این کمپین هر هفته، دیواری را انتخاب می کند و زمان گردهمایی را از طریق رسانه های اجتماعی اعلام می کند. روز بعد، مردان و زنان جوان برای نقاشی کردن بر روی دیواری مورد نظر جمع می شوند.

موضوع جدید در این طراحی ها این است که اینجا کلمات از تصاویر مهم تر هستند. این کمپین نوعی تابلو برای خواندن است، نوعی "کتابفروشی سیار" تا مردم را به خواندن و به دنبال کتاب رفتن دعوت می کند. رهگذران با جاذبه های بصری تحریک میشوند، تاگزیده ای کوتاه ازنویسندگان، فلاسفه و چهره های شناخته شده را هنگام عبور از کنار این تصاویر و یا توقف پشت چراغ قرمز بخوانند.

گرافیتی ها در یمن سیاسی می شود!

الشیبانی به المانیتور گفت: "ما به سختی تلاش می کنیم تا خیابانی را انتخاب کنیم که بیشترین حجم عبور و مرور و ترافیک را داشته باشد یا مسیرهایی که اتومبیل ها و اتوبوس های زیادی در آنجا توقف می کنند. به عنوان مثال، اتومبیل ها هربار حدود سه دقیقه پشت چراغ قرمز میدان بغداد متوقف می شوند. من به این فکر می کنم که چه تعداد از افراد این مطالب را از روی نقاشی های دیواری می خوانند، چه افرادی که در اتومبیل های خود نشسته اند و چه کسانی که از پشت پنجره اتوبوس این مطالب را می بینند و پس از آن تصمیم می گیرند به کتابفروشی بروند و آن کتاب را بخرند. حس بسیار دلپذیری است و بسیار لذتبخش."

هنر ابزاری توانا و مهم برای بیان و ایجاد تغییر است

اولین کمپین گرافیتی(نقاشی های دیواری) به قیام 2011 جوانان باز می گردد، هنگامی که نقاش جوان مراد سوبی کمپین ابتکاری "دیوار خیابان هایتان را رنگ کنید" را راه انداخت. در آن زمان، خیابان های صنعا با شعارهای سیاسی از قبیل "این قصاب را اعدام کنید، او کنار نمی رود" و دیگر شعارهایی پُرشده بود که حس نفرت و خشونت کلامی را ابراز می کرد. ساختمان ها در طول درگیری ها نابودشد و محله ها به ویژه منطقه کنتاکی(خیابان الزبیر) پر ازنماهای زننده و آزاردهنده بود. در سال 2011، این خیابان خط فاصل میان نیمی از پایتخت بود که توسط نیروهای وفادار به رئيس جمهور سابق کنترل می شد و نیم دیگری که تحت کنترل نیروهای انقلابی بود. همینجا نقطۀ تحول صنعا و آغاز تبدیل این شهر به استودیویی در فضای باز بود.

تاثیر  و نفوذ کمپین ابتکاری «دیوار خیابان های تان را رنگ کنید» به چند شهر مختلف یمن، به ویژه  تا تعز گسترش یافت. سوبی، بنیانگذار این کمپین، جایزه هنر برای صلح 2014 را از آن خود کرد. بنیاد ایتالیایی ورونسی این جایزه را به هنرمندانی اهدا می کند که تعهد خود را به فرهنگ صلح نشان داده اند. کمپین سوبی در فهرست کمپین های مبارزاتی سراسر جهان که موجب تغییر شده اند، جایگاه پنجم را به خود اختصاص داد.

گرافیتی ها در یمن سیاسی می شود!

کمپین دوم سوبی، به نام «دیوارها چهره ها را به خاطر می سپارند» ابتکاری برای به تصویرکشیدن چهرۀ کسانی بود که ناپدید شده و سرنوشت آنها نا معلوم است؛ نمادی برای یادبود قربانیان رژیم های سیاسی پی در پی و به خاطر سپردن رشادت هایشان. قابل توجه ترین چهره ها، مربوط به سربازان و سیاستمدارانی بود که به دنبال ترور رئیس جمهور جوان ابراهیم الحمدی در سال 1977 ناپدید و یا شاید کشته شده بودند.

گرافیتی ها در یمن سیاسی می شود!

این کمپین همچنین چهره شهروندان و سربازانی را که در پی جنگ تابستان 1994 بنابر ادعای بستگانشان ناپدید شده بودند و قربانیان شورش جبهه دموکراتیک ملی و قربانیان کودتای شکست خورده علیه رئیس جمهور سابق علی عبدالله صالح در سال 1979 را نیز شامل می شد. این تلاش ازسوی سازمان اتحادیۀ ناصری خلق صورت گرفت که رهبرانش اعدام شدند و خانواده های آنان هنوز هم از دولت می خواهند تا اجساد و یادگارهای باقی مانده از آنان را به خانواده هایشان پس بدهد.

طرح سوم سوبی «12 ساعت» است که پخته ترین و حرفه ای طرح و ابتکاری اوست. هر هفته به یک موضوع خاص اختصاص می یابد، موضوعی که او  و همکارانش و دیگران در طراحی های خود بیان می کنند. موضوع ها هم شامل ربودن خارجی ها، حملات هواپیماهای ایالات متحده، کار کودکان و حمل اسلحه و موارد مشابه است. آثار هنری یک هفته هم به کشیدن چهره قربانیان حمله به مجتمع وزارت دفاع و بیمارستان ARDI در 5 دسامبر 2013، زشت ترین  و شنیع ترین حمله تروریستی القاعده در یمن اختصاص یافت.

گرافیتی ها در یمن سیاسی می شود!

این حمله 56 کشته، ازجمله شهروندان و پرسنل نظامی از ملیت های مختلف بر جای گذاشت. قربانیان این حمله علاوه بر مردم یمن، شامل دو آلمانی، یک پرستار هندی و یک دکتر و دو پرستار فیلیپینی بودند. این پروژه هم برای ابراز قدردانی و هم بیان تاسف غم و اندوه نسبت به مرگ این قربانیان و خانواده های آنان اجرا شد .

سوبی به المونیتور گفته: "هنر ابزاری توانا و مهم برای بیان و تغییر است. مهم ترین بخش این قبیل کمپین ها، کشیدن نقاشی بر روی دیوارهای شهر و جلب مشارکت و توجه مردم است. دیوارها از این طریق دیگر مفهومی ثابت، جامد و یا منفی را به رهگذران القا نمی کنند."

همکاری و کمک های مالی خارج از کشور

در بحبوحۀ برپایی جنگ های متعدد با گروه حوثی انصار الله در شمال یمن و در حومه پایتخت این کشور، درگیری میان ارتش و القاعده در جنوب و حملات سازمان یافته به خط لوله های انتقال نفت و تیرهای  انتقال برق، این قبیل ابتکارات هنری که درآن مردم را فرامی خوانند تا روی دیوارهای شهر طراحی کنند و کنسرت های موسیقی را احیای نمایند به شکل تازه ای از مبارزه بدل شده است.

گرافیتی ها در یمن سیاسی می شود!

مهم ترین مسئله ای که در کمپین «12 ساعت» رونق یافت، جلب همکاری و کمک های مالی کشورهای خارجی بود. حتی برخی از نیروهای وابسته به عربستان سعودی در مورد کمک های خارجی ارسال شده، غلو و گزافه گویی کردند.

چهارنقاشی دیواری در انتهای خیابان حائل(الرباط)، واقع در مرکز پایتخت، با موضوع همکاری با کشورهای خارجی کشیده شده که گویا توسط خرابکاران نابود شده است. یکی از این نقاشی ها پول رایج عربستان سعودی، ایران و ایالات متحده را به عنوان مهم ترین کشورهایی به نمایش می گذارد که با تزریق پول و نفوذ سیاسی خود بر تصمیم گیری های یمن تاثیر می گذارند. تصویری از 3 سکه متعلق به 3 کشور یاد شده که مانند نماد، بت یا یک معبد مقدس به نظر می رسد و دو مرد که در مقابل سکه ها تعظیم کرده بودند، گوئی درحال عبادت هستند. سوبی آنها را طوری کشیده بود که پشت آنها به بیننده باشد و چهره آنها دیده نشود، طوری که تصویر هاندالا -قهرمان برجسته در آثار هنرمند مرحوم ناجی العلی- را به ذهن مخاطب متبادر کند، است.

مهارت این هنرمند در بیان جزئیات ریز و نمادگرایی در این نقاشی دیواری به شدت می درخشد. یکی از این دو مرد لباس سنتی عربی پوشیده(لباس بلند و خنجر) که به شیوخ و رهبران قبیله ای اشاره دارد. مرد دیگر شبیه یک غیر نظامی تحصیل کرده با شلوار جین و پیراهن است. ظاهر مرد دوم هم اشاره ای عمدی به این واقعیت است که منابع مالی خارجی فقط به جیب شیوخ قبایل نمی رود.

گرافیتی ها در یمن سیاسی می شود!

مرد سنتی بزرگتر از دیگری به نظر می رسد که خود اشاره به اختلافاتی بر سر تقسیم اعتبارات مالی بین این دو گروه دارد. بزرگترین سکه در این نقاشی متعلق به عربستان سعودی است که نشان از نفوذ تاریخی عمیقی دارد که این کشور همواره در یمن اعمال کرده و می کند. پول رایج ایران و عربستان اما در این نقاشی دیواری هم اندازه است، یعنی در یمن رقابت شدیدی بین آنها برقرار است و این رقابت ها کشور را به عرصه ای برای درگیری های منطقه ای بدل کرده است. با این حال تفاوتی بنیادی میان ایران و عربستان وجود دارد و آن این است که به همان میزانی که مردم یمن از مقامات سیاسی صعودی بیزارند و نفرت دارند، به مقامات سیاسی ایران علاقمندند و این مسئله نیز ناشی از مواضع
متفاوت این دو کشور است. به طوری که ایران حامی غیرعلنی مردم یمن و عربستان حامی علنی دولت یمن!

 پ.ن
محمد عبدو العباسی روزنامه نگاری است و در یمن و پس از بهار عربی در سال 2012 توسط شاخه سیاسی وابسته به اخوان المسلمین یمن محاکمه شد. او یک فعال مبارزه با فساد، نویسنده و شاعر و موسس و رئيس اتحاد برای مبارزه با معاملات غیرقانونی دولت است.

شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.

bultannews@gmail.com

نظر شما

آخرین اخبار

پربازدید ها

پربحث ترین عناوین