از «مقاومت کن قهقهه» در ترکیه تا «آزادی‌های یواشکی» در ایران

گروه اجتماعی، چندی پیش، بلند آرینج، معاون رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه در یک سخنرانی درباره‌ی "فساد اخلاقی" در ترکیه گفت: "پاکدامنی مهم است" و اضافه کرد: "زن نباید در انظار عمومی بخندد". این سخنان با واکنش منفی زنان در رسانه‌های اجتماعی ترکیه روبرو شد و هزاران زن عکس‌های خودشان را در حالی که می‌خندیدند یا لبخند می‌زدند، در اینستاگرام و توییتر منتشر کردند. در بیش از ۳۰۰ هزار توییت واژه‌ی "قهقهه" #kahkaha به کار برده شده است. کاربران همچنین از هشتگ‌هایی مثل مقاومت كن قهقهه (#direnkahkaha) و مقاومت کن زن (#direnkadin) استفاده کردند.

به گزارش بولتن نیوز، آقای آرینج، در سخنرانی خود همچنین از مردان خواسته بود که زنباره و به دنبال جلب توجه زنان نباشند و برنامه‌های تلویزیونی را مسبب ترغیب نوجوانان به "اعتیاد به سکس" خوانده بود. در حالی که جو افکار عمومی در رسانه‌های ترکیه حاکی از محکوم کردن این اظهارات بوده، عده‌ای هم از آقای آرینج حمایت کرده‌اند. یک نفر در دفاع از معاون نخست وزیر ترکیه در توییتر نوشته آقای آرینج صرفا می‌خواسته "ارزش‌های اخلاقی ترکیه که بخشی از فرهنگ ترکیه" است حفظ شود.

از سوی دیگر، چند ماه پیش مسیح علی‌نژاد، فراخوان کشف حجاب در اماکن عمومی‌ را در قالب پروژه «آزادی‌های یواشکی» در فیسبوک به اجرا درآورد و با فریب مردم از آنها خواست تا تصاویری برهنه و بدون حجاب در اماکن عمومی ‌از خود تهیه نمایند و در صفحه‌ی فیسبوک «آزادی‌های یواشکی زنان در ایران» قرار دهند.


در این حیله سعی شده بود تا در ابتدا تصاویر و مشخصات عده‌ای از افراد که [در همه موارد یا در موضوعی خاص] همسو با سیاست‌های سازمان فکر می‌کنند را جمع آوری نمایند. سپس این با استفاده از این اطلاعات سعی شد تا راجع به سوژه‌ها اطلاعات جامع‌تری با تکیه بر اشتباهات، قانون شکنی‌ها، نقاط ضعف و نقاط تاریک زندگی سوژه بدست آورده و درنهایت این اطلاعات به صورت کامل آرشیو می‌شوند تا در مواقع لزوم از آنها استفاده شود.

حال وقتی دست به مقایسه‌ی این دو کمپین اجتماعی می‌زنیم، مشاهده می کنیم، هرچقدر "مقاومت کن قهقه" در ترکیه با استقبال مردم روبه‌رو شد، در ایران و به طور چشمگیری شاهد شکست پروژه‌ی "آزادی‌های یواشکی" بودیم. اما چرا؟ به عبارت دیگر چه می‌شود که در دو کشور همسایه با اشتراکات فرهنگی نسبتاً مشابه، یک کمپین اجتماعی با موضوع آزادی زنان جمعیت زیادی را به سمت خود جلب می‌کند و در کمپین دیگربا همین موضوع، مهر شکست بر پیشانی آن می‌نشیند؟

در جواب باید گفت که این دلیل را باید در ماهیت تشکیل این دو کمیپن جستجو کرد. در "مقاومت کن قهقهه" اولاً واکنش انجام گرفته به یک طرح موضوع اشتباه بود(هرچند نیت واقعی آقای بلند آرینج که درجملات بعدی‌ وی موجود است، نیت درستی بود) و ثانیاً پاسخ به این طرح موضوع اشتباه از دل تفکرات و احساسات بدنه‌ی جامعه بیرون آمده است.


اما در "آزادی‌های یواشکی" آنچه که دنبال می‌شد، اولاً در تضاد کامل با ارزش‌های اخلاقی و دینی جامعه بود و ثانیا به دلیل قبل، هیچ وقت این کمپین نتوانست از بطن جامعه دارای پایگاه اجتماعی شود. شاید به همین دلیل است که همان بدنه‌ی اجتماعی حامی"مقاومت کن قهقهه" در ترکیه، مخالف "آزادی‌های یواشکی" در ایران است و با مخالفت با آن، باعث شکستش می‌شود.