سخنان هاشمی درمورد سند چشم انداز
ایسنا: رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام در پیامی به اجلاس مرکزی همایش‌های منطقه‌ای سند چشم‌انداز در افق 1404 تلاش برای دعوت همگانی در جهت اجرا و رفع موانع اجرایی این سند را وظیفه دانست.
در پیام آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به اجلاس مرکزی همایش های منطقه ای سند چشم انداز در افق 1404 آمده است:
اگر تا چندی پیش کلمه مرکب « چشم‌انداز» بر اساس تعاریف کتاب‌های فرهنگ و لغت‌نامه‌ها، به مساحت مکانی اطلاق می‌شد که با چشم غیرمسلح و بیشتر برای التذاذ از مناظر طبیعی، قابل رویت می‌باشد، امروز در فرهنگ اجتماعی ایرانیان، به عصاره مجموعه سیاست‌های کلی اطلاق می‌شود که دورنمای زمانی را برای یک کشور پیشرفته دربرمی‌گیرد.
البته پیش از ورود به بحث باید به تاکیدات فراوان متون ارزشمند دین اسلام اشاره کرد. آیات قرآن کریم در نخستین سالهای پس از ظهوراسلام، حتی در اولین سوه بشریت خوابیده در گهواره جهل و روزمرگی را دعوت به « علم مالا یعلم» می‌نماید تا بر اساس آموخته‌های علمی و با استفاده از تجربیات، در جهت رونق زندگی دنیوی و اخروی خویش و همنوعانش برنامه‌ریزی نماید.
بزرگان دین اسلام از پیامبر مکرم (ص) گرفته تا ائمه معصمومین (ع) و دانشمندان، علما، فضلا و مصلحان اجتماعی بر اساس فهم و ادراک مردم هر زمان، بر آینده‌نگری علمی و عقلانی تاکید می‌کردند که می‌توان توصیه‌های امام محمد باقر (ع) به هشام ابن حکم را نمونه آورد که طی آن عقل و تصمیمات واقع‌گرایانه را نردبانی بلند و مطمئن برای رویت آینده‌های دور و برنامه‌ریزی بر اساس واقعیت‌های میدانی معرفی کرده‌اند.
متاسفانه جوامع مختلف اسلامی با این سرمایه‌های ارزشمند برای تبیین آینده‌های روشن، با تعمیق اختلافات جزئی و تبدیل آن به تنازعات کلی، گرفتار هشدار وحیانی « فتفشلوا» شدند و در مقابل جوامع غربی با استفاده از چراغ اقتباس و ترجمه، از دنیای تاریک قرون وسطایی خویش به ازمنه روشن علم، دانش، فن و تکنولوژی رسیدند و در ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، چنان آینده‌نگری و برنامه‌ریزی کردند که محصول طبیعی آن را در مضامین تاسف‌برانگیز کشورهای پیشرفته، در حال توسعه و عقب‌افتاده می‌بینیم که فاصله‌ها هر روز بیشتر می‌شود.
در چنین شرایطی ضرورت توجه به قابلیت‌های موجود برای گسترش زمینه‌های رشد و توسعه، یا فعلیت بخشیدن به استعدادها، بر حاکمان کشورهای عقب‌افتاده و عقب‌نگه داشته شده، به خصوص کشورهای اسلامی و به ویژه ایران عزیز که با همه ویژگی‌های مثبت در همه اعصار تاریخ، گرفتار استبداد شکننده و مطمح نظر استعمار و استثمار بود، حکم می‌کند که در کنار برنامه‌های کوتاه مدت، با اولویت‌های معقول به برنامه‌های میان مدت و بلندمدت بیندیشند.
در چنین بستر اجتناب‌ناپذیر، شاهد طلوع انقلاب اسلامی به عنوان اولین نظام مبتنی بر تعالیم عالیه مکتب اهل بیت (ع) در ایران بودیم که بهترین شرایط زمانی و مکانی را با خود به همراه دارد.
از لحاظ زمانی نیز انقلاب اسلامی در دوره‌ای به پیروزی رسید که به خاطر رشد روزافزون و خیره‌کننده علم و فناوری در عصر انفجار اطلاعات، دنیا با همه گستردگی خویش، دهکده جهانی کوچکی است که کمترین حرکت علمی درکوتاه‌ترین زمان ممکن به دورترین نقاط آن می‌رسد و الحمدلله ایران اسلامی با گسترش کمی و کیفی مراکز علمی، تحقیقاتی، آموزشی و دانشگاهی بهترین آمادگی را برای بهره‌برداری از شرایط موجود دارد.
با پایان جنگ، زمینه برای تدوین برنامه‌های پنج‌ساله، مهیا و اولین برنامه به مجلس ارائه شد که پس از تصویب اجرا شد و طی آن شاهد رونق نسبی کشور در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بودیم.
دومین برنامه پنج ساله در سومین سال اجرای خویش بود که دلسوزان نظام با توجیه منطقی کم‌بودن چنین برنامه‌های میان مدتی برای ملتی که با سابقه‌ترین فرهنگ و تمدن را داراست، طرح « تمدن اسلامی » یا « ایران 1400 » را تدوین کردند که از آن تعبیر به « حیاط طیبه» شد.
تصمیم رهبری معظم انقلاب برای اجرای عمل نشده یک وظیفه مصرح در قانون اساسی، یعنی تدوین سیاست‌های کلی نظام، آن هم پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام، بارقه امیدی برای گذشتن از محدوده‌های تنگ و قدم نهادن در فضای تقریبا باز تصمیم‌گیری، در جامعه پیدا شد.
مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز پس از تعریف سیاست‌های کلی و تعیین بعضی از مصادیق آن، تدوین سیاست‌های کلی را آغاز کرد که هنوز ادامه دارد و بعضی از مصوبات آن، به تایید مقام معظم رهبری رسید و برای اجرا به دستگاه‌های مربوطه ابلاغ شد.
اگر دولت‌ها به عادت مالوف اقدام به تدوین و اجرای برنامه‌ها کردند که تا حدودی بر اساس سیاست‌های کلی بود، اما آن فضا نیز برای کشوری که بر اساس منابع سرشار طبیعی و انسانی می‌بایست مقام اول رتبه علمی را در میان کشورهای منطقه داشته باشد، کم بود و رهبری نیز با درک هوشمندانه این ضرورت، تدوین چشم‌انداز 20 ساله را به عنوان بزرگراه رسیدن ایران اسلامی به تمدن و فرهنگ درخور ایرانیان در 1404 ترسیم کردند و مجمع تشخیص مصلحت نظام پس از بحث‌های فراوان کارشناسانه، با عقبه علمی بسیار گسترده در کمیته‌ها، کمیسیون‌ها و صحن علنی و با استفاده از نظرات دانشمندان و متخصصان رشته‌های گوناگون به تصویب و تایید رهبری رساند و با مشخص کردن سیاست‌های صدر و ذیل اصل 44 قانون اساسی که «انقلاب اقتصادی» از آن انتظار می‌رفت، موتور محرکه را بر چشم‌انداز 20 ساله تعبیه کرد و با تدوین آیین‌نامه نظارتی و تعیین شاخص‌ها که هنوز در نیمه راه است، راه پر فراز و فرود «حسن اجرای سیاست‌های کلی چشم‌انداز» را تا حدودی هموار کرد.
اینک این «چشم‌انداز» به عنوان «یک سند ملی» و مکمل قانون اساسی در دست ماست، سندی که مانند هر پدیده نوظهور، اولا برای جامعه، حتی برای بعضی از نخبگان غریب است و ثانیا موافقین و مخالفین پر و پا قرص دارد که می‌توانند حرکت آن را کند، متوقف و حتی معکوس یا عقب‌گرد کنند.
از سوی دیگر تلاش برای دعوت همگانی در جهت اجرا و رفع موانع اجرایی آن، وظیفه شرعی و ملی دستگاه‌های فرهنگ‌ساز کشور به عنوان امر به معروف و نهی از منکر اجتماعی است که الحمدلله طی دو سه سال اخیر شاهد اقدامات بسیار موثر شخصیت‌های حقیقی و حقوقی بوده‌ایم.
تدوین مقالات مختلف و توجه به رویکردهای متنوع از سوی استادان دانشگاه‌ها و محققان و اندیشمندان و تمهید دستگاه‌های گوناگون به ویژه دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام و دانشگاه آزاد اسلامی و سازمان‌ها و نهادهای دیگر برای ارائه این مقالات در قالب همایش‌های منطقه‌ای، نمونه‌ای از این تلاش مقدس است.
حسن سلیقه اجرای این همایش‌ها در استان‌های مختلف و ابراز علاقه استانداران به عنوان عالی‌ترین مقام‌های اجرایی استان‌ها و تقسیم این همایش‌ها به دو دوره با رویکردهای کلی و تخصصی، ستودنی است، چرا که آشنایی خواص با این پدیده اجتماعی که دستاوردهای سیاسی، فرهنگی و اقتصادی نیز مترتب بر آن است، بهترین پل ارتباطی برای آشنایی عامه جامعه می‌باشد و نقش و جایگاه رسانه‌ها در انعکاس این تلاش‌ها بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
اینجانب با تشکر از همه کسانی که به انحای مختلف قلم و قدمی در راه بارور کردن سند ملی چشم‌انداز 20 ساله ایران تلاش می‌نمایند، امیدوارم ایران اسلامی در افق 1404 با اتکال به قدرت لایزال الهی و در پرتو ایمان و عزم ملی و کوشش برنامه‌ریزی شده و مدبرانه جمعی و در مسیر تحقق آرمان‌ها و اصول قانون اساسی، در چشم‌انداز، کشوری توسعه‌یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه، با هویت اسلامی و انقلابی، الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و موثر در روابط بین‌الملل باشد.
در پیام آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به اجلاس مرکزی همایش های منطقه ای سند چشم انداز در افق 1404 آمده است:
اگر تا چندی پیش کلمه مرکب « چشم‌انداز» بر اساس تعاریف کتاب‌های فرهنگ و لغت‌نامه‌ها، به مساحت مکانی اطلاق می‌شد که با چشم غیرمسلح و بیشتر برای التذاذ از مناظر طبیعی، قابل رویت می‌باشد، امروز در فرهنگ اجتماعی ایرانیان، به عصاره مجموعه سیاست‌های کلی اطلاق می‌شود که دورنمای زمانی را برای یک کشور پیشرفته دربرمی‌گیرد.
البته پیش از ورود به بحث باید به تاکیدات فراوان متون ارزشمند دین اسلام اشاره کرد. آیات قرآن کریم در نخستین سالهای پس از ظهوراسلام، حتی در اولین سوه بشریت خوابیده در گهواره جهل و روزمرگی را دعوت به « علم مالا یعلم» می‌نماید تا بر اساس آموخته‌های علمی و با استفاده از تجربیات، در جهت رونق زندگی دنیوی و اخروی خویش و همنوعانش برنامه‌ریزی نماید.
بزرگان دین اسلام از پیامبر مکرم (ص) گرفته تا ائمه معصمومین (ع) و دانشمندان، علما، فضلا و مصلحان اجتماعی بر اساس فهم و ادراک مردم هر زمان، بر آینده‌نگری علمی و عقلانی تاکید می‌کردند که می‌توان توصیه‌های امام محمد باقر (ع) به هشام ابن حکم را نمونه آورد که طی آن عقل و تصمیمات واقع‌گرایانه را نردبانی بلند و مطمئن برای رویت آینده‌های دور و برنامه‌ریزی بر اساس واقعیت‌های میدانی معرفی کرده‌اند.
متاسفانه جوامع مختلف اسلامی با این سرمایه‌های ارزشمند برای تبیین آینده‌های روشن، با تعمیق اختلافات جزئی و تبدیل آن به تنازعات کلی، گرفتار هشدار وحیانی « فتفشلوا» شدند و در مقابل جوامع غربی با استفاده از چراغ اقتباس و ترجمه، از دنیای تاریک قرون وسطایی خویش به ازمنه روشن علم، دانش، فن و تکنولوژی رسیدند و در ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، چنان آینده‌نگری و برنامه‌ریزی کردند که محصول طبیعی آن را در مضامین تاسف‌برانگیز کشورهای پیشرفته، در حال توسعه و عقب‌افتاده می‌بینیم که فاصله‌ها هر روز بیشتر می‌شود.
در چنین شرایطی ضرورت توجه به قابلیت‌های موجود برای گسترش زمینه‌های رشد و توسعه، یا فعلیت بخشیدن به استعدادها، بر حاکمان کشورهای عقب‌افتاده و عقب‌نگه داشته شده، به خصوص کشورهای اسلامی و به ویژه ایران عزیز که با همه ویژگی‌های مثبت در همه اعصار تاریخ، گرفتار استبداد شکننده و مطمح نظر استعمار و استثمار بود، حکم می‌کند که در کنار برنامه‌های کوتاه مدت، با اولویت‌های معقول به برنامه‌های میان مدت و بلندمدت بیندیشند.
در چنین بستر اجتناب‌ناپذیر، شاهد طلوع انقلاب اسلامی به عنوان اولین نظام مبتنی بر تعالیم عالیه مکتب اهل بیت (ع) در ایران بودیم که بهترین شرایط زمانی و مکانی را با خود به همراه دارد.
از لحاظ زمانی نیز انقلاب اسلامی در دوره‌ای به پیروزی رسید که به خاطر رشد روزافزون و خیره‌کننده علم و فناوری در عصر انفجار اطلاعات، دنیا با همه گستردگی خویش، دهکده جهانی کوچکی است که کمترین حرکت علمی درکوتاه‌ترین زمان ممکن به دورترین نقاط آن می‌رسد و الحمدلله ایران اسلامی با گسترش کمی و کیفی مراکز علمی، تحقیقاتی، آموزشی و دانشگاهی بهترین آمادگی را برای بهره‌برداری از شرایط موجود دارد.
با پایان جنگ، زمینه برای تدوین برنامه‌های پنج‌ساله، مهیا و اولین برنامه به مجلس ارائه شد که پس از تصویب اجرا شد و طی آن شاهد رونق نسبی کشور در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بودیم.
دومین برنامه پنج ساله در سومین سال اجرای خویش بود که دلسوزان نظام با توجیه منطقی کم‌بودن چنین برنامه‌های میان مدتی برای ملتی که با سابقه‌ترین فرهنگ و تمدن را داراست، طرح « تمدن اسلامی » یا « ایران 1400 » را تدوین کردند که از آن تعبیر به « حیاط طیبه» شد.
تصمیم رهبری معظم انقلاب برای اجرای عمل نشده یک وظیفه مصرح در قانون اساسی، یعنی تدوین سیاست‌های کلی نظام، آن هم پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام، بارقه امیدی برای گذشتن از محدوده‌های تنگ و قدم نهادن در فضای تقریبا باز تصمیم‌گیری، در جامعه پیدا شد.
مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز پس از تعریف سیاست‌های کلی و تعیین بعضی از مصادیق آن، تدوین سیاست‌های کلی را آغاز کرد که هنوز ادامه دارد و بعضی از مصوبات آن، به تایید مقام معظم رهبری رسید و برای اجرا به دستگاه‌های مربوطه ابلاغ شد.
اگر دولت‌ها به عادت مالوف اقدام به تدوین و اجرای برنامه‌ها کردند که تا حدودی بر اساس سیاست‌های کلی بود، اما آن فضا نیز برای کشوری که بر اساس منابع سرشار طبیعی و انسانی می‌بایست مقام اول رتبه علمی را در میان کشورهای منطقه داشته باشد، کم بود و رهبری نیز با درک هوشمندانه این ضرورت، تدوین چشم‌انداز 20 ساله را به عنوان بزرگراه رسیدن ایران اسلامی به تمدن و فرهنگ درخور ایرانیان در 1404 ترسیم کردند و مجمع تشخیص مصلحت نظام پس از بحث‌های فراوان کارشناسانه، با عقبه علمی بسیار گسترده در کمیته‌ها، کمیسیون‌ها و صحن علنی و با استفاده از نظرات دانشمندان و متخصصان رشته‌های گوناگون به تصویب و تایید رهبری رساند و با مشخص کردن سیاست‌های صدر و ذیل اصل 44 قانون اساسی که «انقلاب اقتصادی» از آن انتظار می‌رفت، موتور محرکه را بر چشم‌انداز 20 ساله تعبیه کرد و با تدوین آیین‌نامه نظارتی و تعیین شاخص‌ها که هنوز در نیمه راه است، راه پر فراز و فرود «حسن اجرای سیاست‌های کلی چشم‌انداز» را تا حدودی هموار کرد.
اینک این «چشم‌انداز» به عنوان «یک سند ملی» و مکمل قانون اساسی در دست ماست، سندی که مانند هر پدیده نوظهور، اولا برای جامعه، حتی برای بعضی از نخبگان غریب است و ثانیا موافقین و مخالفین پر و پا قرص دارد که می‌توانند حرکت آن را کند، متوقف و حتی معکوس یا عقب‌گرد کنند.
از سوی دیگر تلاش برای دعوت همگانی در جهت اجرا و رفع موانع اجرایی آن، وظیفه شرعی و ملی دستگاه‌های فرهنگ‌ساز کشور به عنوان امر به معروف و نهی از منکر اجتماعی است که الحمدلله طی دو سه سال اخیر شاهد اقدامات بسیار موثر شخصیت‌های حقیقی و حقوقی بوده‌ایم.
تدوین مقالات مختلف و توجه به رویکردهای متنوع از سوی استادان دانشگاه‌ها و محققان و اندیشمندان و تمهید دستگاه‌های گوناگون به ویژه دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام و دانشگاه آزاد اسلامی و سازمان‌ها و نهادهای دیگر برای ارائه این مقالات در قالب همایش‌های منطقه‌ای، نمونه‌ای از این تلاش مقدس است.
حسن سلیقه اجرای این همایش‌ها در استان‌های مختلف و ابراز علاقه استانداران به عنوان عالی‌ترین مقام‌های اجرایی استان‌ها و تقسیم این همایش‌ها به دو دوره با رویکردهای کلی و تخصصی، ستودنی است، چرا که آشنایی خواص با این پدیده اجتماعی که دستاوردهای سیاسی، فرهنگی و اقتصادی نیز مترتب بر آن است، بهترین پل ارتباطی برای آشنایی عامه جامعه می‌باشد و نقش و جایگاه رسانه‌ها در انعکاس این تلاش‌ها بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
اینجانب با تشکر از همه کسانی که به انحای مختلف قلم و قدمی در راه بارور کردن سند ملی چشم‌انداز 20 ساله ایران تلاش می‌نمایند، امیدوارم ایران اسلامی در افق 1404 با اتکال به قدرت لایزال الهی و در پرتو ایمان و عزم ملی و کوشش برنامه‌ریزی شده و مدبرانه جمعی و در مسیر تحقق آرمان‌ها و اصول قانون اساسی، در چشم‌انداز، کشوری توسعه‌یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه، با هویت اسلامی و انقلابی، الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و موثر در روابط بین‌الملل باشد.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
