مترجمی که آثار بسیاری را به ما معرفی کرد

به گزارش بولتن نیوز، رضا سیدحسینی سال 1305 در اردبیل به دنیا آمد. این مترجم نویسنده‌هایی مثل آلبر کامو و مارگریت دوراس را به ادبیات ایران معرفی کرد و با ترجمه «ضدخاطرات» آندره مالرو‌ جاودانه شد.

خشایار دیهیمی درباره این مترجم فقید می‌گوید: سیدحسینی یکی از بزرگ‌ترین مترجمان ما بود که در ترجمه سبک خاصی داشت. او به جوان‌ها بسیار اهمیت می‌داد و فروتنانه با آن‌ها نشست و برخاست می‌کرد... سیدحسینی بسیار مردم‌دار، دلسوز و میهن‌دوست بود. دائم مطالعه می‌کرد، وسواس زیادی در ترجمه کتاب‌هایش به خرج می‌داد. همواره نقدپذیر بود و در کارش گوش شنوا داشت. با این‌که با ما فاصله سنی زیادی داشت؛ اما هرجا که پیشنهاد می‌دادیم، با رغبت و تمایل و بدون تعصب می‌پذیرفت و وارد بحث می‌شد که از این نظر نیز یک آدم اخلاقی، سالم و خدمت‌گزار واقعی به فرهنگ بود.

او همچنین معتقد است: سیدحسینی بسیاری از آثار مهم ادبی جهان را به ما شناساند و تا لحظه آخر عمر کار کرد. او حتا در اوج ناتوانی جسمی و مصیبت‌های روحی از جمله از دست دادن فرزند جوان، کارش را رها نکرد و از همین جهت می‌تواند یک الگو باشد... خوشبختانه راهنمایی به نام عبدالله توکل، او را به راه درست ترجمه هدایت کرد، تا جایی که در ترجمه به جایی رسید که در کشور نظیر او را نداشتیم. سیدحسینی تعدادی از بهترین آثار ادبیات جهان از جمله کتاب‌های آندره مالرو و آلبر کامو را به زبان فارسی ترجمه کرد. او با این‌که ترک‌زبان بود، در ترجمه کتاب به زبان فارسی، زبان سالمی داشت و سبک نویسنده‌ها را درک می‌کرد؛ چرا که دائم در حال مطالعه بود.

عبدالله کوثری نیز درباره این مترجم فقید می‌گوید: سیدحسینی از مهم‌ترین مترجمان تأثیرگذار ادبیات بود که بسیاری از مکتب‌های فکری غرب را به جامعه ادبی شناساند. او با ترجمه آثار نویسندگانی مثل سیمون دوبووار و آندره مالرو گنجینه‌های ادبی آن دوره را وارد ادبیات ایران کرد؛ کتاب‌هایی که هنوز هم تجدید چاپ می‌شوند. سیدحسینی نزدیک به شش دهه، از سال 1320 تا سال 1380، در حوزه‌ی ترجمه فعالیت داشت. وسواس خاص او در کار ترجمه باعث شده است کتابی حتا با ارزش متوسط هم در میان کار‌های او پیدا نکنیم.

او همچنین با اشاره به نوگرا بودن سیدحسینی در انتخاب کتاب برای ترجمه، عنوان می‌کند: منظور از نوگرا بودن، ترجمه کتاب‌های جدید نبود؛ بلکه سیدحسینی با مطالعه فراوانی که در زمینه ادبیات فرانسه داشت، رمان‌های خاصی را برای ترجمه انتخاب می‌کرد که هنوز هم در ادبیات ما یگانه هستند.

این مترجم همچنین درباره کتاب«مکتب‌های ادبی» رضاسیدحسینی معتقد است: مرحوم سیدحسینی با نوشتن این کتاب همه ما را مدیون خود کرد. زمانی که ما هیچ تعریفی از واژه‌های منتسب به مکتب‌های رایج آن دوران نداشتیم، او با انتشار این کتاب به نسل جوان احساس اعتماد داد و تا پایان عمر هم به تکمیل و تصحیح آن متعهد بود. من به جرأت می‌گویم که هیچ کتابی به پای این کتاب نمی‌رسد.

کوثری می‌گوید: از ویژگی‌های مهم سیدحسینی، مطالعه عمیق او در زبان فارسی بود. در برخوردهای شخصی با او و از نثرهایش هم می‌شد دریافت که شناخت خوبی از ادبیات و زبان فارسی دارد. متأسفانه توجه به این مسأله در ترجمه نسل‌های جوان کم‌تر به چشم می‌خورد و از امکانات زبان فارسی در جهت ترجمه بهتر استفاده نمی‌کنند.

او همچنین درباره لحن خاص ترجمه‌های سیدحسینی عنوان می‌کند: ترجمه خوب ترجمه‌ای است که از اثر یک بازآفرینی و آفرینش جدید به زبان فارسی ارائه کند. بدون اغراق، سیدحسینی از مترجمانی بود که به این آفرینش ادبی دست یافته بود و این موضوع در ترجمه کتاب‌هایی مثل «طاعون» و «امید» به‌خوبی احساس می‌شود. سیدحسینی دلبسته ادبیات و عاشق شعر کلاسیک بود، اما با شعر معاصر هم آشنایی داشت و اولین دفتر شعر منوچهر آتشی به همت او منتشر شد.

کوثری درباره روحیه سیدحسینی و علاقه او به کار می‌گوید: آن مرحوم حتا در سال‌های پایانی عمرش با وجود بیماری دست از کار برنمی‌داشت. همکاری او برای آماده شدن «فرهنگ آثار» در سال‌های پایانی زندگی‌اش صورت گرفت. سیدحسینی از کسانی بود که نام‌شان همیشه به نیکی برده خواهد شد.

سیدحسینی یازدهم اردیبهشت‌ماه سال 1388 در سن 83 سالگی بر اثر ‌بیماری ریوی در بیمارستان ایران‌مهر تهران درگذشت. پیکر این مترجم در قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) به خاک سپرده شد.