مرحله دوم هدفمندی یارانه ها و درآمدهای نفتی

به گزارش بولتن نیوز به نقل از شانا_پیمان جنوبی، کشورهای پیشرفته با گرفتن مالیاتهای هدفمند بابت مصرف انرژی در حال توسعه بخشهای اجتماعی و اقتصادی خود هستند. این کشورها از این طریق  در کاهش نرخ بیکاری و توسعه تکنولوژیهای نوین برای تسخیر بازارهای جهانی می کوشند. این در حالی است که کشورهایی مانند ایران که بر روی سفره های غنی نفت و گاز نشسته اند همچنان در حال پرداخت یارانه های سنگین بابت مصرف سوخت هستند.

قیمت بنزین در کشورهای تولید کننده نفت عضو  اوپک به طور معناداری با قیمتهای ارائه شده به مصرف کنندگان کشورهای اروپایی متفاوت است، به گونه ای که با وجود مصرف تقریبا برابر، درآمد اتحادیه اروپا از مصرف بنزین ١٩٤ میلیارد دلار بیشتر از اعضای اوپک است.

برابر آمار ارائه شده در جدول شماره ١ و ٢ ، قیمت بنزین در ژوئن سال ٢٠١٣، در ٨ کشور از ١٢ کشور عضو  اوپک کمتر از ٧٢ سنت برای هر لیتر بوده که در معاملات بین المللی سوخت (در حجم عمده)، برای بنزین تعیین شده است. این در حالی است که بررسی آمار مربوط به بنزین مصرفی در ٢٨ کشور عضو اتحادیه اروپا نشان دهنده آن است که قیمت بنزین در همه این کشورها، با ترکیبی از مالیات و عوارض مختلف و همچنین هزینه های بازرگانی و پخش و توزیع در اختیار مصرف کنندگان قرار گرفته است.

چنان که ملاحظه می شود، متوسط قیمت هر لیتر بنزین مصرفی در بین ١٢ کشور عضو اوپک ٠,٤٧ دلار و متوسط قیمت هر لیتر بنزین فروخته شده در ٢٨ کشور عضو اتحادیه اروپا ١.٩٩ دلار گزارش شده است. یعنی متوسط قیمت هر لیتر بنزین مصرفی در ٢٨ کشور عضو اتحادیه اروپا در ژوئن سال ٢٠١٣، بیش از ٤.٢ برابر متوسط قیمت هر لیتر بنزین فروخته شده در ١٢ کشور صادر کننده نفت عضو اوپک بوده است.

اختلاف درآمد حاصل از فروش بنزین در میان ٢٨ کشور عضو اتحادیه اروپا و ١٢ عضو سازمان کشورهای صادر کننده نفت ( اوپک) زمانی آشکارتر می شود که به متغیر قیمت، متوسط مصرف روزانه بنزین را نیز اضافه کنیم.

برابر آمارهای منتشره از سوی مرکز مطالعات انرژی آمریکا، متوسط مصرف بنزین در جمع ١٢ عضو سازمان کشورهای صادر کننده نفت ( اوپک) در سال ٢٠١٠، حدود ٣٣٠ میلیون لیتر در روز و متوسط مصرف بنزین در جمع ٢٨ کشور عضو اتحادیه اروپا ٣٤٤ میلیون لیتر در روز بوده است. یعنی مجموع متوسط مصرف روزانه بنزین ١٢ عضو سازمان کشورهای صادر کننده نفت ( اوپک)، تقریبا برابر مجموع متوسط مصرف ٢٨ کشور عضو اتحادیه اروپا ( مصرف اوپک ٩٧ درصد اتحادیه اروپا) است!.

این در حالی است که جمعیت ٢٨ کشور عضو اتحادیه اروپا حدود ٥٠٠ میلیون نفر و جمعیت ١٢ کشور عضو اوپک حدود ٤١٥ میلیون نفر است. یعنی جمعیت مجموع ١٢ کشور عضو اوپک تقریبا ٨٣ درصد جمعیت ٢٨ کشور عضو اتحادیه اروپاست.

علاوه بر این، بررسی مجموع درآمدهای حاصل از مصرف بنزین در کشورهای اروپایی در مقایسه با کشورهای صادر کننده نفت عضو  اوپک، نشان دهنده تفاوتی بزرگ در نگرش تولید کنندگان عمده نفت جهان و مصرف کنندگان این کالاست.

برابر آمارهای ارائه شده در جداول این گزارش که از میان منابع رسمی دولتها، شرکتهای نفتی، منابع آنلاین تخصصی منتشر کننده قیمت سوخت در بیشتر کشورها و برخی مطالعات انجام شده از سوی مرکز مطالعات انرژی آمریکا تهیه شده است، در سال ٢٠١٠، ٢٨ کشور عضو اتحادیه اروپا ( شامل مالیات و عوارض دولتی، شرکتهای تهیه و توزیع و پخش، پمپ بنزینها و بازرگانی فروش) با فروش متوسط ٣٤٤ میلیون لیتر بنزین در روز به مصرف کنندگان داخلی خود، حدود ٢٥٠ میلیارد دلار درآمد کسب کرده اند.

این در حالی است که در این سال، ١٢ کشور عضو سازمان صادرکنندگان نفت (اوپک) با حدود ٤١٥ میلیون نفر جمعیت ( ١٧ درصد کمتر از جمعیت اروپا ) و مصرف حدود ٣٣٠ میلیون لیتر بنزین در روز ( ٣ درصد یا ١٤ میلیون لیتر کمتر از اتحادیه اروپا )، حدود ٥٦ میلیارد دلار درآمد کسب کرده اند.

بر این اساس، ملاحظه می شود با مقدار مصرف داخلی تقریبا مساوی، در آمد کشورهای عضو اتحادیه اروپا، از محل فروش بنزین در داخل اروپا، تقریبا ٤,٥ برابر درآمد کشورهای صادر کننده نفت عضو اوپک از محل فروش بنزین به مصرف کنندگان داخلی خود است.

به تعریف دیگر، با فروش مقدار تقریبا برابر بنزین به مصرف کنندگان داخلی، در سال ٢٠١٠، اتحادیه اروپا حدود ١٩٤ میلیارد دلار درآمد بیشتر نسبت به ١٢ عضو سازمان کشورهای صادر کننده نفت ( اوپک) کسب کرده است و این یعنی ٧٧ درصد درآمد بیشتر برای کشورهای وارد کننده نفت نسبت به کشورهای صادر کننده نفت و از محل فروش یک کالای واحد و متجانس !.

همچنین با در نظر گرفتن بهای ٧٢ سنت برای هر لیتر بنزین در معاملات عمده بازارهای نفت، ملاحظه می شود که ٨ عضو از ١٢ عضو سازمان کشورهای صادر کننده نفت ( اوپک) که قیمت بنزین در این کشورها کمتر از ٧٢ سنت است؛ شامل ایران (٠,١٢ دلار)، عربستان ( ٠.٢٠ دلار)، قطر ( ٠.٢٤ دلار)، کویت ( ٠.٢٩ دلار)، ونزوئلا ( ٠.٠٣ دلار)، لیبی ( ٠.١٧ دلار)، امارات ( ٠.٤٧ دلار ) و الجزایر ( ٠.٣١ دلار)، سالانه حدود ٤٣.٤ میلیارد دلار بابت مصرف بنزین داخلی سوبسید پرداخت می کنند ( درآمد حاصل از فروش داخلی منهای قیمت تمام شده بنزین مصرف شده با احتساب ٧٢ سنت برای هر لیتر) .

این در حالی است که با فرض قیمت تمام شده ٧٢ سنت برای هر لیتر بنزین برای کشورهای عضو اتحادیه اروپا، ملاحظه می شود دولتها و شرکتهای داخلی تهیه و توزیع و فروش در این کشورها چیزی بالغ بر ١٦٠ میلیارد دلار از محل فروش بنزین سود کسب می کنند ( قیمت تمام شده ٣٤٤ میلیون لیتر مصرف روزانه بر اساس ٧٢ سنت برای هر لیتر، منهای درآمد حاصل از فروش برابر است با سود یک روز که باید در ٣٦٥ ضرب شود) و این یعنی تفاوت برنامه ریزی در میان کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه .

بر این اساس ملاحظه می شود که ٢٨ کشور عضو اتحادیه اروپا به طور متوسط از هر لیتر بنزین ٦٤ درصد مالیات، سود بازرگانی، هزینه پخش و توزیع و فروش و برخی عوارض دیگر دریافت می کنند و این یعنی گرفتن عوارض از مصرف کنندگان داخلی برای مصرف کالای خارجی جهت حمایت از تولید داخلی و توسعه تامین اجتماعی و تامین منابع بودجه عمومی دولتها از محل فروش سوخت.

اکنون به نظر می رسد دولت یازدهم با هدفمند کردن یارانه ها و واقعی کردن بهای انرژی باید به سمت الگوهای پیشرفته توسعه صنعتی و اقتصادی گام برداشته و شرایط را برای جلوگیری از حیف و میل ثروتهای بین نسلی مهیا کند. موضوعی که اجرای موفق آن ایران را در سالهای آینده به قدرت برتر اقتصادی خاورمیانه بدل خواهد کرد.