روایت عارف از دیدارش با رهبری، خطوط قرمزش در انتخابات و کابینه آینده

به گزارش بولتن نیوز، سی و هشتمین شماره ماهنامه مدیریت ارتباطات با انتشار گفت‌و‌گوی مفصل و خواندنی با دکتر محمدرضا عارف بر روی کیوسک های مطبوعاتی قرار گرفت.

بخش‌هایی از این گفت‌وگو به شرح زیر است:

اشاره: «بر اساس منشور اخلاق انتخاباتی منتشرشده توسط اینجانب، خود را متعهد به رعایت اخلاق و انجام تعهداتم می‌دانم.» شاید این جمله، از کلیدی‌ترین عبارات بیانیه‌ 246‌کلمه‌‌ای محمدرضا عارف 62‌ساله در انصراف از کاندیداتوری یازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری اسلامی ایران است که در شامگاه 20 خردادماه 1392 و تنها سه روز مانده به برگزاری انتخابات خطاب به «ملت شریف ایران» و نه تنها «طرفدارانش» منتشر شد؛ انصرافی که به‌زعم بسیاری او را از صندلی چهارساله ریاست‌جمهوری دور کرد اما بر صندلی ثابت «اخلاق» نشاند. اما تعهدات عارف به چه کسانی و چه بود؟ وی در مصاحبه‌ اختصاصی خود با ماهنامه مدیریت ارتباطات که ظهر روز یکشنبه 26 خردادماه، یعنی کمتر از 24 ساعت پس از اعلام رسمی نتایج انتخاباتی که پیروزش حسن روحانی بود، با آرامش بیشتری به تبیین دیدگاه‌ها و سیاست‌های گذشته، حال و آینده خود پرداخت. عارف در این گفت‌وگو با اشاره به اتفاقاتی که بعد از انتخابات چهار سال پیش رخ داده بود، توضیح داد که با چه رویکرد و منشی تلاش کرده «امید به آینده» را از جمع‌های کوچک هشت تا 10 نفره در «بنیاد امید» به میان جمع‌های بزرگ‌تر بیاورد و به زعم خودش شکاف بین نسل اول و سوم انقلاب را کمتر کند. او گفت که در این مسیر به هیچ عنوان و از هیچ نهاد مسؤول و غیرمسؤولی بابت برنامه‌ها و کارهایش از جمله نام بردن از سیدمحمد خاتمی و علی‌اکبر هاشمی‌رفسنجانی تذکری نگرفته است. کاندیدای انصراف‌داده اصلاح‌طلب انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم در این گفت‌وگو از رابطه و تعاملش با رهبری انقلاب، بیم‌ها و امیدهایش برای حضور در عرصه انتخابات و کاندیداتوری، خط ‌قرمزهایش، پایبندی‌ به اعتقاداتش و شخص رئیس‌جمهور پیشین کشورمان، میزان تحقق اهدافش، آمادگی‌‌اش برای همکاری با رئیس‌جمهور منتخب و توصیه به وی برای استفاده از تجارب رؤسای جمهور سابق و از جمله محمود احمدی‌نژاد در قالب مشاور ارشد، مهارت‌های ارتباطی نامزدهای ریاست‌جمهوری، مناظره‌های تلویزیونی و تأثیر اشتباهات نامزدها در بالا و پایین شدن آرای آ‌‌نها، تندروی‌های انجام‌شده از ناحیه افراطیون اصلاح‌طلب در سال‌های گذشته، تأثیر رسانه‌های داخلی و خارجی در انتخابات یازدهم، مخالفتش با جابه‌جایی گسترده مدیران پس از برگزاری هر انتخابات و بسیاری از موضوعات دیگر پاسخ داده است. عارف بحث زندانیان سیاسی و مسأله موسوی، رهنورد و کروبی را استخوان لای زخم دانسته و با بیان اینکه برای حل این موضوعات تا حد توانش کمک خواهد کرد، گفت: «امیدوارم این مسأله از وادی هماهنگی و همکاری با نهادهای ذی‌ربط حل شود و حل آن به استمرار روحیه پرشور و بانشاط موجود در جامعه کمک کند و به همدلی و همراهی با دولت جدید در پیگیری مطالبات و حل مشکلات کشور یاری رساند. بدون اینکه کسی یا جریانی بخواهد امتیاز حل شدن این مسائل را برای خودش بداند». وزیر پست و تلگراف و تلفن (1379-1376)، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور (1380-1379)، معاون اول رئیس‌جمهور (1384-1380)، عضو پیوسته‌ فرهنگستان علوم ایران، عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام به‌رغم بیان صریح مواضعش در این گفت‌وگو تأکید کرد: «هر زمان که تشخیص دهم به صلاح کشورم و جامعه است، برخی ناگفته‌ها را خواهم گفت.»


خط قرمز شما چیست؟

گفتیم خط قرمز ما ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب و قانون اساسی است، برای اینکه همه چیز روشن و شفاف باشد که چه کار می‌کنیم. گفتیم به غیر از این خطوط قرمز، درباره همه چیز چالش و بحث می‌کنیم. وقتی موضوع حضور در انتخابات جدی شد، من رایزنی‌هایم را شروع کردم و خدمت مقام معظم رهبری رسیدم و دیدگاه‌های خودم را مطرح کردم.

جلسه شما با رهبری قبل از جلسه آقایان انصاری، موسوی‌لاری و جهانگیری با ایشان بود یا قبل از آن؟

اینها اصلاً ربطی به هم ندارند....

می‌خواهم بدانم قبلش بود یا بعد از آن؟

بعد از آن بود. اما اصلاً ربطی به هم نداشت.

با هم هماهنگ نمی‌کردید؟

نه، آن سه نفر قرار بود بروند شرایط کشور را تبیین کنند و موضوع جلسه آنها اصلاً ربطی به مسائل سیاسی و انتخاباتی نداشت.

... شما عملاً از مقام معظم رهبری مجوز گرفتید.

دنبال مجوز نبودم. مقام معظم رهبری هم از قبل موضع‌گیری کرده بودند که من نفیاً و اثباتاً نظر نخواهم داد. من دو جا نمایندگی ایشان را داشتم و وظیفه خودم می‌دانستم خدمت ایشان برسم و نقطه نظراتم را بگویم. برایم عدم مخالفت ایشان شرط بود.

و ایشان هم مخالفت نکردند؟

خیر.

آقای دکتر! اضطراب روزهای مناظره را ندارید؟ رئیس‌جمهور نشدید اما خوشحال به نظر می‌رسید. چرا؟

روشن است. به دلیل اینکه من می‌خواستم طوری حرکت کنم تا برای نظام و مردم مسأله ایجاد نکنم. بسیار کار خطرناکی بود که در عین بیان مطالبات، مشکلات و گرفتاری‌های مردم، خدای ناکرده دردسرساز نشوم و از خطوط قرمز اعتقادی‌ام عبور نکنم. بسیار کار سختی است. برای من امنیت ملی، منافع ملی و همگرایی اصل بود و فکر می‌کنم بین هشت نفر کاندیدا، کار من از همه سخت‌تر بود.

.....

آقای دکتر! آیا ممکن است برخی از مسائل دیگری که شما فرمودید نیاز به ریشه‌یابی هم دارد، با این فضای ایجادشده تعیین تکلیف شود؛ مثلاً جریان آقایان موسوی و کروبی و خانم رهنورد سرانجامی بگیرد یا بحث زندانیان سیاسی و...؟

کاملاً. بحث زندانیان و حصر، استخوان لای زخم است، دانشجو از من می‌خواست اینها را به عنوان شرط مطرح کنم ولی کاندیدا که نمی‌تواند شرط بگذارد. الان شرایط خیلی خوب است. امیدوارم این مسأله از وادی هماهنگی و همکاری با نهادهای ذی‌ربط حل شود و حل آن به استمرار روحیه پرشور و با نشاط موجود در جامعه کمک کند و به همدلی و همراهی با دولت جدید در پیگیری مطالبات و حل مشکلات کشور یاری می‌رساند. بدون اینکه کسی یا جریانی بخواهد امتیاز حل شدن این مسائل را برای خودش بداند.

شما در این قضیه نقش‌آفرین خواهید بود؟
من مسؤولیت رسمی ندارم ولی در حد توانم کمک می‌کنم.

خب گاهی مسؤولیت‌های غیررسمی نقش پررنگ‌تری دارند. شما گفتید دو حکم از آقا دارید. تا حالا شده در جلسات خصوصی در این زمینه‌ها صحبت کنید؟

در جلساتی که بر حسب ضرورت با ایشان دارم، نظرات خودم را در مورد مسائل مختلف مطرح می‌کنم.

به نکته ظریفی اشاره کردید که کسی نباید این وسط سودجویی کند.
بله، اما انتظار مردم این است که رئیس‌جمهور منتخب مسائل و دغدغه‌های موجود را پیگیری کنند.

آقای دکتر! می‌شود هم اعتدالگرا بود، هم اصلاح‌طلب؟
خیلی تفاوتی نمی‌کنند.

در روند برگزاری این انتخابات، رسانه‌ها چگونه عمل کردند؟

رسانه ملی در مجموع خوب عمل کرد، من در مجموع نمره خوب می‌دهم. از روزنامه‌ها گله دارم، از همه‌ آنها.

چرا؟
بعضاً رسالت فرهنگی خود را فدای مسائل حاشیه‌ای و اقتصادی می‌کنند، نمی‌گویم فدای مسائل سیاسی.

چون گرفتارند.
و این برای رسانه بد است. قبول دارم، باز نمی‌کنم.

به رسانه ملی در سه هفته منتهی به انتخابات از 20 چه نمره‌ای می‌دهید؟
17. در سال گذشته رسانه ملی برخی از چهره‌ها را که معلوم بود کاندیدا می‌شوند، به بهانه‌های مختلف به صورت مرتب نشان می‌داد ولی در جریان انتخابات عملکرد رسانه ملی خوب بود که نتیجه‌اش دلگرم شدن مردم و حضور پرشورتر در انتخابات شد.

به روزنامه‌ها چه نمره‌ای می‌دهید؟
نمره قبولی می‌دهم، در کل 12.

فعالان فضای مجازی؟
نمره خوبی می‌گیرند، خیلی کمک کردند.

به رادیو چطور؟
من رادیو خیلی گوش نمی‌کردم.

مهارت‌های ارتباطی کاندیداها چقدر بود؟ گاهی دوربین که از نزدیک افراد را نشان می‌داد، برخی‌ها دستشان خیلی می‌لرزید.
ممکن است به خاطر سن‌شان بوده باشد.

می‌خواهم بدانم در آن فضایی که قرار می‌گرفتید، چقدر تسلط و مهارت‌های ارتباطی لازم بود؟ ببینید بین آقای قالیباف و روحانی بحثی در گرفت که ما رنگ‌پریدگی را در چهره کاندیداها دیدیم. یک جایی وقتی یکی از کاندیداها در مورد سال 88 و سکوت شما یکی دو مطلب را گفت، باز همین وضعیت مشخص بود. گاهی کاندیداها دچار هیجان می‌شدند و همه اینها در بالا و پایین شدن جایگاه‌ها و رأی‌ها تأثیرگذار بود. شما خودتان چقدر روی این مسائل کار کرده بودید؛ اینکه وقتی جلوی مردم قرار می‌گیرید، چطور رفتار کنید؟
من خیلی روی خودم کار نکرده بودم و قبلاً هم برنامه زنده یا ضبط شده نداشتم ولی برخی دوستان داشتند.

این هیجان‌زدگی را در برخی جاها قبول دارید؟
بله، بالاخره در مقابل این همه آدم قرار گرفتن ممکن است تأثیر بگذارد. اگر شما یک گاف بدهید و 50 بار هم بعدش قسم بخورید گاف بوده، کسی باور نمی‌کند.

این اتفاقات افتاد؟
برای من نیفتاد. به‌نظرم گاف مهمی ندادم.

مثلاً فکر می‌کنید آقای قالیباف پشیمان نیست؟ چون کسی که با او کاری نداشت، در مورد بحث با آقای روحانی و طرح موضوع کوی دانشگاه، خود آقای قالیباف یک دفعه موضوع را طرح کرد.
دو سه جا کاندیداها وارد برخی خطوط قرمز شدند؛ مثلاً مسأله هسته‌ای و کوی دانشگاه. وارد مقولاتی شدند که نباید می‌شدند.

و فکر نمی‌کنید این موارد رأی‌ها را جابه‌جا کرد؟

ممکن است جابه‌جایی‌هایی را در پی داشته است.

....

برداشت شما از این جمله رهبری که «حتي كساني كه فقط دلبسته به ایران هستند باید در انتخابات حضور یابند» چیست؟

این سعه صدر، جایگاه رهبری و ضرورت مشارکت همه مردم را نشان می‌دهد و به نظر من تأثیر خودش را هم گذاشت.

نزدیک به 50 درصد شرکت‌کنندگان در انتخابات به آقای روحانی رأی ندادند. به نظر شما ایشان چطور می‌تواند حقوق و نظرات این افراد را لحاظ کند؟

البته ایشان باید بداند که رئیس‌جمهور کل کشور است و باید مطالبات همه را به جد پیگیری کند.

سازوکارش چطور است؟

باید خودشان طراحی کنند.

....

چقدر در دوران کاندیداتوری رسانه‌های خارجی و مشخصاً BBC و VOA را مورد توجه قرار داده‌اید؟

من گیرنده ماهواره ندارم و لذا خیلی در جریان اخبار و تحلیل رسانه‌های خارجی قرار نداشتم.

رسانه‌های فارسی‌زبان را در معادلاتی که در کشور اتفاق می‌افتد، مؤثر نمی‌دانید؟

قطعاً بی‌تاثیر نیستند. رسانه‌های خارجی انگیزه‌های خاص خودشان را دارند، لزوماً انگیزه‌های آنها همسو با انگیزه‌های ما نیست. من به همان بحثی که در مناظره‌ها داشتم بر می‌گردم.

اگر ما پیشخوان‌های فرهنگی خودمان را تقویت کنیم، مردم به رسانه‌های خارجی چندان اقبالی نشان نخواهند داد. باید در رسانه ملی سلایق مختلف و فرهنگ‌های مختلف را بپذیریم اما وقتی یک سلیقه را بر رسانه ملی حاکم کنیم، طبیعی است که برخی به سمت رسانه‌های خارجی می‌روند. امروز در اکثر منازل گیرنده ماهواره وجود دارد. البته من قانون منع استفاده از ماهواره را قبول ندارم اما باید بدانیم این یک قانون است. من اعتقاد ندارم باید جلوی ورود اطلاعات را گرفت. همه کانال‌ها هم که بد نیست. پاک کردن صورت‌مسأله راه‌حل نیست. ما باید بچه‌هایمان را واکسینه کنیم و کالاهای فرهنگی متنوع تولید شده به اندازه کافی در داخل کشور را در اختیارشان قرار دهیم تا نسبت به کالای فرهنگی خارجی احساس بی‌نیازی کنند.

یکی از آفت‌های تغییر دولت‌ها جابه‌جایی گسترده مدیران است.

به جد با آن مخالفم.

توصیه شما در این زمینه به آقای روحانی چیست؟

شایسته‌سالاری را مبنای انتخاب خود قرار دهند.

خیلی سخت است.

نه سخت نیست. اگر مبنا توانایی، تعهد و کارایی فرد باشد، امکان‌پذیر است. البته به‌طور طبیعی آنکه به شما نزدیک‌تر است، در اولویت قرار دارد.

تا چه حد قائلید وزیرانی که در دولت‌های سازندگی و اصلاحات بودند، مجدداً بیایند و وزیر شوند؟

چرا نشوند؟

صلاح است؟

مبنا باید کارایی باشد...

این بدان معنی نیست که در سال‌هایی که این افراد در عرصه نبودند، هیچ جوانی لیاقت آن پست را نداشته؟

اگر مدیران جوان‌تر کارا وجود داشته باشند، در شرایط مساوی بهتر است از جوان‌ترها استفاده شود اما نباید خودمان را از نسل اول و دوم محروم کنیم. تجربه هم خیلی مهم است.

آنها در اتاق‌های مشاوره و اتاق‌های فکر نمی‌توانند کمک کنند؟

چرا، ما مطرح کردیم دو شورا، شورای مشاوران و حتی شورای منتقدان داشته باشیم ولی نباید شرط بگذاریم که هر کسی وزیر می‌شود باید مثلاً زیر 40 سال داشته باشد. توانایی و تجربه افراد مهم است.

عارف در این گفت‌وگو به پرسش‌های زیادی در مورد اصل و حاشیه‌های انتخابات یازدهم ریاست‌جمهوری پاسخ داده است.


متن کامل این مصاحبه را در سی‌وهشتمین شماره ماهنامه مدیریت ارتباطات بخوانید.


ماهنامه مدیریت ارتباطات علاوه بر کیوسک‌های مطبوعاتی، از طریق سایت www.prshop.ir و تلفن‌های 88807453 و 88898326 بفروش می‌رسد. همچنین دارندگان تلفن‌های همراه هوشمند و تبلت می‌توانند این ماهنامه را با نصف قیمت از نرم‌افزار اندروید «برگ» به نشانی http://barg.asr24.com یا http://cando.asr24.com خریداری و دانلود کرده و بر روی دستگاه‌های خود مطالعه کنند.