رازهای ذکر «الصمد»

او در 15 سالگى به همسرى پسر عمویش درآمد، اما زندگى خانوادگى و تربیت فرزندان در فراگیرى دانش او اثرى نگذاشت و وقتی 20 سال بیشتر نداشت آن چنان در راستای کسب علوم دینى از خود جدیت نشان داد که موافقت و مساعدت اطرافیان به ویژه همسر خویش را براى ادامه تحصیلات در علوم دینى، فقه و اصول و زبان عربى به دست آورد و همزمان به فراگیری حکمت و فلسفه مبادرت ورزید.

بعد از بیان مقدماتی که برای گفتن ذکر الهی و چگونگی اثربخشی آن و در نهایت، به اجابت رسیدن خواسته‌ها و دعاها از این پس در نظر داریم به شرح اسماء الحسنی الهی بپردازیم و سفارشات بانو مجتهده امین درباره تعداد این اذکار الهی را برای عاشقان و علاقه‌مندان ذکر کنیم. 

الصمد

الصمد را به سه معنی می‌توان به حق ‌تعالی نسبت داد:

اول؛ سید مطاع و بزرگ. دوم؛ پناه دهنده از بلیات و آفات. سوم؛ ذاتی که از صفات ممکنات و مخلوقات، مثل جسمیت و جوهریت و احتیاج به مکان و زمان و غیر اینها از خواص اجسام، منزه و مبرا است.

علامه مجلسی(ره) از حضرت باقر(ع) روایت می‌کند که فرمود: «الصمد» قائم به نفس و غنی از غیر است و بعضی گفته‌اند: الصمد یعنی بالاتر و برتر از این است که تغییر و تبدیل پیدا کند یا آنکه در معرض فساد و فنا واقع شود.» و از حضرت زین‌العابدین(ع) از معنای «الصمد» سؤال کردند، فرمود: «الصمد» کسی است که شریکی برای او نیست و خسته نمی‌کند او را حفظ چیزی غایب و دور نیست از او چیزی.»

و از صادق آل محمد(ص) چنین روایت می‌کنند که فرمود: «جماعتی از فلسطین آمدند خدمت پدرم و مسائلی را سؤال کردند. آن حضرت جواب داد. پس از معانی الصمد سؤال کردند، پدرم فرمود: الصمد پنج حرف است: الف دلیل بر انیّت و حقیقت او است؛ چنانچه فرموده: شهد الله انه لا اله الا هو؛ (یعنی؛ شهادت می‌دهد خدا به اینکه نیست الهی مگر او) و اشاره به این است که او غایب از حواس است؛ و لام دال بر الهیت او است و اینکه الف و لام در هم ادغام می‌شوند و در کلام ظاهر نمی‌شود و به گوش شنیده نمی‌شوند، بلکه فقط نوشته می‌شوند، دلیل بر این است که الهیت او از جهت لطافت، مخفی است و نمی‌توان آن را با حواس، درک کرد و به زبان نمی‌توان وی را وصف نمود و به گوش نیز نمی‌توان اوصاف او را شنید. زیرا که اله، آن کسی است که خلق متحیرند در حقیقت و کیفیت وجود او و از ادراک او به حس یا به وهم عاجزند، به علت آنکه او مبدع اوهام و خالق حواس است.

و اینکه الف و لام الصمد ظاهر می‌شود در کتابت، دلیل بر این است که ربوبیت حق‌تعالی ظاهر گشته در ایجاد خلق و تعلق دادن ارواح لطیف را به جسدهای کثیف. پس وقتی عبد نظر می‌کند به نفس خود، نمی‌بیند روح خود را چنانچه الف و لام الصمد هم ظاهر نمی‌شود در حواس. اما در کتابت، ظاهر می‌شود آنچه مخفی بوده؛ این است که هر وقت فکر کند عبد در حقیقت باری و کیفیت وجود او، متحیر و سرگردان می‌شود و فکر او احاطه نمی‌کند به چیزی که بتواند وی را تصور نماید؛ زیرا که حق تعالی خالق صور است. اما وقتی نظر کرد به خلق، ثابت می‌شود که او ـ عز و جل ـ خالق آنها و ارتباط دهنده ارواح به اجسام آنها است.

اما صاد الصمد دلیل بر این است که حق تعالی صادق و راستگو است و قول و کلام او صدق است و دعوت نموده بندگان خود را که متابعت کنند طریق راستی را به راستی و وعده نموده آنها را به درستی و راستی به جایگاه صدق (یعنی بهشت)، یا وعده داده آنها را به سبب راستی در گفتار و کردارشان به جایگاه صدق.

اما میم دلیل بر سلطنت او است و اینکه او است پادشاه بر حق و همیشه بوده و همیشه خواهد بود و برطرف نخواهد شد سلطنت و پادشاهی او.

اما دال، دلیل بر دوام ملک و سلطنت او است و اینکه او بالاتر از عالم کون و فساد است (یعنی تغیّر و تبدیل و عدم، در ساحت قدسی او راه ندارد)؛ بلکه او تکوین کننده کائنات است که به تکوین او هرچیزی موجود است.

بعد از آن حضرت باقر(ع) فرمود: اگر از برای علمی که خدای متعال به من عطا نموده، حمله‌ای می‌یافتم(یعنی کسی که بتواند بفهمد و تحمل نماید)، هر آینه منتشر می‌نمودم تمام حقایق توحید و اسلام و ایمان و دین و شرایع را از اسم الصمد.»

خواص مداومت بر اسم الصمد

می‌گویند هر که بر اسم الصمد مداومت کند، آثار تجلی صمدانی ظاهر شده و وی را از مرض جوع و گرسنگی خلاص کند. عدد مکتوبه‌اش (برای تکرار) 134 است.