لحظه‏‌های ناب سامرا

 تبعیدیان تاریخ یا به نقطه‏‌ای دوردست فرستاده می‏‌شوند تا چشمی به آن‌ها نیافتد و کم‏کم از یادها بروند و حکمرانان بی‏‌هیچ دغدغه‏‌ای آنچه می‏‌خواهند بر سرشان بیاورند یا به نزدیک‌ترین پایگاه حکومت فراخوانده می‏‌شوند تا تحت مراقبت خلیفه و امیر، آهسته بروند و آهسته بیایند و کسی جرئت نزدیکی به آنان را نداشته باشد و این دومین ترفند، عمدتاً درباره کسانی به کار گرفته می‏‌شود که حکومت، هم از جانب آنان نگران بقای خود باشد و هم جسارت بی‏‌حرمتی و گستاخی صریح نسبت به آنان را نداشته باشد.

لحظه‏‌های ناب سامرا

اینان ظاهراً چون دیگر شهروندان، روزگارشان را سپری می‏‌کنند؛ امّا حتّی نفس کشیدنشان به خلیفه گزارش می‏شود، چه رسد به مصاحبت‌ها و معاشرت‌ها و مجالست‌هایشان! هرگاه خطری حکومت را تهدید کند، اینانند که روانه زندان می‏شوند و سهمشان شکنجه و آزار است و بس در این میان هر که آگاه‌تر، بی‏باک‌تر و آزاده‏تر باشد، سخت‏تر زنجیرهای اسارت را بر پای رفتنش می‏بندند و او را محکوم به ماندن می‏کنند و این است حکایت تلخ اقامت امام حسن عسکری (ع) در سامرا که اگر به انتخاب خود بود، شاید هرگز زادگاهش مدینه - شهر باصفای پیامبر (ص) را ترک نمی‏کرد.

سامرا، مرکز خلافت عبّاسی، سال ۲۳۵ق.
امام سه ساله است که همراه پدر بزرگوارش به امر متوکّل خلیفه عبّاسی به سامرا آورده می‏شوند تا محترمانه زیر نظر دستگاه خلافت قرار گیرند. این نخستین بار است که سامرا جمعیّتی چنین کلان را یک جا به استقبال سرسخت‏ترین مخالفان حکومت می‏فرستد و آغوشش را بر روی همه حوادثی که می‏خواهد آینده را رقم زند، باز و بازتر می‏کند.

سامرا، قلب شهر، سال‌های نوجوانی
چه دشوار است با فشار و جبر بیرونی، روح اختیار و آزادی را در درون خود پروراندن و در وقار و کمال و علم و اخلاق برترین شدن، آن‌گونه که امام حسن عسکری (ع) شد!
سکوت و خاموشی‏اش لقب صامت را برای او به همراه آورد، هدایت‌گری‏اش سبب شد که وی را هادی بنامند، تقوا و پاکی‏اش او را زکّی کرد و یک‌رنگی و صمیمیّتش نام خالص را پیشکش وی نمود و این همه را در محضر پدر آموخت که او نیز وامدار پدران خویش بود.
نگاهشان کن! این دو را که می‏بینی، خاطره همه اهل‏ بیت (ع) برایت زنده می‏شود.

سامرا، منزل حکیمه خاتون، سال ۲۵۴ ه‍ .ق.
ای کاش شادی امشب تا همیشه دل حکیمه را خوش می‏کرد! امشب عروسی نرجس است با عزیز دل او، نور چشم برادرش، حسن عسکری (ع) و افسوس که چند روز دیگر حکیمه باید در عزای برادر بنشیند و جامه سوگ امام علی نقی (ع) را بر تن کند.
ای کاش برادرش می‏ماند و تولّد نوزاد حسن را می‏دید! همو که قرار است عالم را از قسط و عدل پر کند، آن‌گونه که از ظلم و جور پر می‏شود.