فرمانده نيروي انتظامي تهران بزرگ گفت: تقليل 30 تا 60 درصدي ميزان وقوع جرم و كجروي در محدوده اجراي طرح، كاهش 50 درصدي ميزان درگيريهاي جمعي و رفتارهاي خشن و كاهش 40 درصدي ميزان توزيع مواد مخدر و كالاهاي غيراخلاقي از پيامدهاي اجراي طرح انضباط اجتماعي است.
به گزارش فارس، در روزهاي آغازين نيمه دوم سال 87، سكان فرماندهي انتظامي تهران بزرگ به سرتيپ پاسدار عزيزالله رجبزاده سپرده شد. سردار رجبزاده از همان آغاز پذيرش تصدي فرماندهي انتظامي تهران بزرگ در ديدارهاي مستمر خود با مديران، كارشناسان و افسران پليس پايتحت و حتي در گفتگو با اصحاب قلم و رسانه، اعلام كرد كه با طرح و تدبير يا به تعبير درستتر با راهبرد و رويكرد ويژهاي اين مسئوليت را پذيرفته است همانگونه كه در همان آغازين روزهاي حضور سردار رجبزاده در تهران بزرگ آشكار شد، يكي از وجوه كليدي راهبرد وي به سامان رساندن طرح «انضباط اجتماعي» است.
متن گفتگوي فارس با سردار رجبزاده درباره ضرورت اجراي طرح انضباط اجتماعي به شرح زير است.
*پرسشي در ذهن عدهاي از مردم وجود دارد كه چه اتفاقي رخ داد كه شما پس از مدت كوتاهي بعد از پذيرش فرماندهي انتظامي تهران بزرگ، به اجراي طرح انضباط اجتماعي پرداختيد يا به تعبير ديگر، آيا طرح با پشتوانه مطالعاتي كافي كليد خورد يا خير؟
سردار رجبزاده: شما ميدانيد كه من در سالهاي اخير در قلمروهايي فعاليت كرده و مسئوليت داشتهام كه پيوند و ارتباط مستقيمي با قلمرو مأموريتي پليس پايتخت داشته است. به همين سبب طي اين سالها، من و همكارانم براي آنكه بتوانيم مأموريتهايمان را به خوبي به سامان برسانيم ناگزير بودهايم اطلاعات وسيعي پيرامون تهران كسب كنيم و مطالعات و پژوهشهاي مستمري را در خصوص پديدههاي مختلف اين شهر، به ويژه از حيث مأموريتهاي پليس، به سامان برسانيم. گذشته از آن، پيش از انتصاب بنده به فرماندهي پليس تهران بزرگ مطالعات و پژوهشهاي مختلفي توسط كارشناسان و محققان تهران بزرگ صورت گرفته بود كه بنده يافتهها و نتايج تمام آن مطالعات را مورد مداقه قرار دادم. افزون بر همه اينها، جلسات كارشناسي مستمر با مديران و كارشناسان و محققان فرماندهي انتظامي تهران بزرگ و با بسياري از نهادهاي درگير در مديريت شهر تهران تشكيل داديم كه ماحصل اينها جمعآوري حجم وسيعي اطلاعات پيرامون نظم و انضباط، امنيت، آسيبها و جرائم و ساير وجوه زندگي اجتماعي شهروندان تهراني بود. اين اطلاعات و دانش متنوع ما را به اين باور ميرساند كه مديريت انتظامي تهران بزرگ نيازمند اتخاذ يك رويكرد ويژه و انجام كنشها و اقدامات خاص و البته مضاعف است. بنابراين، بنده به همراه مديران فاتب و با بهرهگيري از نظرات كارشناسي و تخصصي، نخست به تحقيق مباني، اهداف، سياستها و اصول حاكم بر طرح پرداختيم آنگاه پس از آموزش كاركنان درگير در طرح، مرحله مقدماتي و آزمايشي آن را در حيطه مأموريتي منطقه 3 شهرداري آباد كليد زديم.
*اشاره كرديد كه حاصل مطالعات علمي و مباحث كارشناسي شما را به اين باور رساند كه ناگزير بايد به اجراي طرح انضباط اجتماعي بپردازيد، شما در آن مطالعات و مباحث به چه نتايج و يافتههايي دست يافتيد؟
سردار رجبزاده: نتايج آن مطالعات نشان داد كه سيماي شهر آشفته است، رفتار ترافيكي آزار دهنده است، عبور و مرور از پيادهروها به سبب پارك موتورسيكلتها، پهن شدن بساط دست فروشها و... به دشواري صورت ميگيرد. بخش زيادي از خيابانها به پاركينگ خودروها تبديل شده است، بسياري از روزنامهفروشها بخش زيادي از خيابان پيش روي خود را به ملك شخصي خويش تبديل كردهاند. متكديان و معتادان ولگرد آزادانه در معابر عمومي درگير كنشهاي كجروانه هستند و ابائي از رفتارهاي خلاف خويش ندارند. عدهاي كجرو آشكار در معابر و پياده روها به عرضه توليدات شبه فرهنگي غيراخلاقي و حتي مواد مخدر ميپردازند. عدهاي به بهانههاي مختلف و بدون مجوز وارد محدوده طرح ترافيك ميشوند، عده زيادي راننده بينام و نشان، بدون مجوز به مسافر كشي در شهر ميپردازند و تجمع كارگران روز مزد در معابر عمومي و ميادين شهر رفت و آمد شهروندان را با دشواري رو به رو ساخته است. اين پديدههاي ناهنجار و كنشهاي غير متعارف زندگي اغلب شهروندان را با مشكل رو به رو ساخته بود. به همين خاطر، در يك نظرسنجي دقيق، كه پيش از اجراي طرح در سطح شهر صورت گرفت، مشخص شد كه بالغ بر 70 درصد شهروندان از وضع موجود ناخرسندند و خواهان مداخله سريع و فوري پليس در اين بينظمي عمومي هستند.
علاوه بر آن، شواهد مطالعاتي زيادي وجود داشت كه نشان ميداد بين بينظمي اجتماعي و وقوع كجروي و جرائم اجتماعي همبستگي و رابطه معنادار و نيرومندي وجود دارد به همين سبب ما بر حسب وظايف قانوني خود وارد اين قلمرو شديم.
*اگر امكان دارد عناوين اين اهداف معين در اجراي اين طرح را اعلام كنيد.
سردار رجبزاده: ما در پي آن هستيم تا رفتار ترافيكي را به تدريج اصلاح كنيم، زمينههاي وقوع جرم و كجروي اجتماعي را در تهران تقليل دهيم، امكان زندگي اجتماعي را براي عموم شهروندان تسهيل كنيم، قانون گرايي، هنجارپذيري و نظمجويي را در قلمرو زندگي اجتماعي توسعه بخشيم، تراز رضايت، خشنودي و آرامش شهروندان را افزايش دهيم و انتظارات آنان را محقق سازيم و امنيت اجتماعي را بسط و گسترش دهيم، سيماي ظاهري شهر را آنگونه كه شايسته پايتخت نشينان ايران اسلامي است، اصلاح كنيم.
*فكر ميكنيد پليس به تنهايي ميتواند اين اهداف اساسي را محقق سازد؟
سردار رجبزاده: مطمئناً خير! همه ما بر اين واقعيت اذعان داريم كه عوامل متنوع و متعددي بر پديدههايي همچون نظم اجتماعي، امنيت عمومي، آرامش و رضايت همگاني و رفتارهاي مختلف اجتماعي، تاثير ميگذارند. همچنين، نهادها و سازمانهاي مختلف متولي نظم و نظام بخشيدن به اينگونه پديده و كنشها هستند پيداست كه بدون شناسايي و دستكاري آن عوامل و متغيرها و بدون همراهي و همكاري همه نهادهاي متولي و درگير در اينگونه كنشها و پديدهها نميتوان آن را سر و سامان داد و نظم اجتماعي را تعالي بخشيد و توسعه داد.
*آيا در اين زمينه، به خصوص در زمينه جلب مشاركت و همراهي نهادها و سازمانهاي درگير در مديريت شهر تهران اقدامي انجام دادهايد؟
سردار رجبزاده: خوشبختانه مؤلفه نظم اجتماعي از چنان اهميت و جذابيتي برخوردار است كه همگان آن را ضروري ميدانند و براي بسط و توسعه آن آماده همكارياند. به همين خاطر ما از همان آغاز اجراي طرح، و حتي پيش از اجراي آن، جلسات كارشناسي متعددي با نهادهاي و سازمانهاي مختلف متولي اداره و مديريت شهر تشكيل دادهايم و آنها نيز در اين زمينه تاكنون گامهايي فراسو نهادهاند و مطمئن هستيم در آينده اقدامات ملموستر و بيشتري انجام خواهند داد.
*جايگاه و نقش مردم در اجراي اين طرح كجاست؟
سردار رجبزاده: كساني كه با مشي و شيوه مديريت بنده آشنايي دارند ميدانند كه از نظر من در هر طرح و اقدام اجتماعي، مردم نقش ممتاز و بيبديلي دارند. به بارو من مردم «سرمايه اجتماعي» ارزشمندي هستند كه بدون همراهي و همكاري آنان نمي توان به موفقيت آميز بودن هيچ طرح اجتماعي اميدوار بود. به همين خاطر ما در اين طرح به اشكال مختلف از اين سرمايه گرانسنگ بهره گرفته و خواهيم گرفت. نخست آنكه، پيش از ارجاي طرح و در حين اجرا، نظرات شهروندان را پيرامون ضرورت، اهميت، اولويت و چگونگي استمرار طرح طي چند وهله مورد اندازهگيري و سنجش قرار داده و بدان جامه عمل پوشانده ايم. دوم آنكه اقدامات خويش و نحوه به سامان رساندن آن را از طريق مجاري مختلف ارتباطي به اطلاع شهروندان رسانده و آنان را از شيوه همكاري دربه سامان رساندن مطلوب تر اقدامات، آگاه ساختهايم سوم آنكه نظرات انتقادي و پيشنهادات آنان را كه به سامانه هايي همچون 197 منتقل شده است به دقت مورد تأمل و تحليل قرار داده و به آن عمل كردهايم و چهارم آنكه سازمانهاي غيردولتي (NGOها) زيادي را درگير اجراي بخش هاي مختلف طرح كردهايم و با همكاري آنها گامهايمان را تسريع بخشيدهايم. در آينده نيز بنا داريم تا سازمان يافتهتر از گذشته از مشاركت اصناف، نهادها، گروهها و اقشار مردمي در اجراي طرح انضباط اجتماعي و ساير طرحها و مأموريتها بهره بگيريم.
* گفته ميشود كه با اجراي طرح انضباط اجتماعي، طرح امنيت اجتماعي كه در دو سال گذشته در سطح وسيعي به اجرا گذاشته شده است، تعطيل ميشود. آيا اين ادعا واقعيت دارد يا يك گمانه زني ناصواب است؟
سردار رجبزاده: اگر در مؤلفهها و ابعاد طرح انضباط اجتماعي تأمل كنيد به روشني در مييابيد كه يكي از ضرورتهاي بنيادي اجراي طرح انضباط اجتماعي، ايجاد زمينه و بستر امنيت، نشاط و آرامش همگاني است به تعبير روشنتر طرح انضباط اجتماعي پديدهها و كنشهايي را آماج قرار ميدهد كه پيامد اصلاح و بهبود آنها افزايش احساس امنيت اجتماعي است. از آن گذشته قانون ما را مكلف ساخته است تا با اقدامات خود، زمينههاي وقوع جرم و كجروي را از ميان برانيم، عوامل مخل امنيت و آسايش عمومي نظير اراذل و اوباش را سر جاي خود بنشانيم، هنجار گريزان را ناگزير به تبعيت از هنجارهاي مقبول عموم سازيم، بامزاحمان مردم به ويژه با آنهايي كه امنيت زنان جامعه را به خطر مياندازند مقابله كنيم، مانع از توزيع كالاهاي مبتذلي شويم كه به اسم كالاهاي فرهنگي يا هنري اخلاق و كرامت انساني جامعه را خدشهدار ميسازند، مانع از تعدي افراد كجرو و بيمار به حريم خصوصي شهروندي شويم، مانع از به اعتياد كشيده شدن جوانان و مردم جامعه توسط سوداگران مرگ شويم.
پيداست كه ما در انجام تك تك اين مأموريتها لحظهاي درنگ نخواهيم كرد. چون با انجام چنين مأموريتهايي است كه ميتوان هم نظم اجتماعي را فزوني بخشيد هم امنيت عمومي را افزايش داد و هم اخلاق و كرامت جامعه اسلامي را محافظت كرد.
*طرح انضباط اجتماعي تا چه زماني استمرار خواهد داشت؟
سردار رجبزاده: تا زماني كه هدفهاي طرح محقق شوند به همين سبب از نظر ما اجراي طرح مأموريت مستمر و ذاتي پليس است.
*اجراي طرح به ويژه در حوزه برخورد با رانندگان متخلف، انتقادات محدودي را برانگيخته است چه پاسخي براي منتقدان داريد؟
سردار رجبزاده: بله، من همه مطالبي كه در رسانههاي مختلف پيرامون طرح منتشر شده است را ديدهام. بر خلاف تصوري كه در آغاز داشتيم تعداد مطالبي كه در نقد طرح نوشته شده و منتشر شدهاند از تعداد انگشتان دست هم فراتر نميرود. اين معدود مطالب انتقادي هم بيش از آنكه ماهيت و ضرورت طرح را به چالش بكشند برخي از شيوههاي اجراي آن را مورد نقادي قرار دادهاند مثلا نوشتهاند كه از قفل زدن به لاستيك خودروهايي كه بدون مجوز وارد محدوده طرح ترافيك شدهاند اجتناب و به جريمه كردن آنها بسنده كنيم. يا گفتهاند چون به اندازه كافي پاركينگ عمومي وجود ندارد مانع پارك خودروها در معابر عمومي يا توقف موتور سيكلتها در پيادهروها نشويم به نظر ميرسد منتقدان بيش از آنكه منافع عمومي را مطمع نظر قرار دهند منافع شخصي خويش را مبناي نقادي خود قرار دادهاند. ما انتظار انتقادات كارشناسانهتري داريم.
* سردار به عنوان آخرين پرسش بفرماييد اجراي طرح تاكنون چه پيامدهايي داشته است؟
سردار رجبزاده: پرداختن به آثار و پيامدهاي طرح فرصت و مجال بيشتري را ميطلبد. بنابراين در پاسخ به سوال شما تنها به چند پيامد اشاره ميكنم. ميزان وقوع جرم و كجروي در محدوده اجراي طرح بين 30 تا 60 درصد تقليل، ميزان درگيريهاي جمعي و رفتارهاي خشن در محدوده طرح بيش از 50 درصد كاهش، ميزان توزيع مواد مخدر و كالاهاي غيراخلاقي در محدوده اجراي طرح بيش از 40 درصد كاهش، ميزان تخلفات رانندگي، تصادفات و جراحات حاصل از تصادفات رانندگي در محدوده اجراي طرح، 60 درصد كاهش و ميزان احساس امنيت اجتماعي شهروندان ساكن در مناطق اجراي طرح در مقايسه با ساير مناطق، فزوني يافته است.