برژينسکي:بايدايران‌راشبيه ترکيه مدل‌غربي‌کرد

به گزارش بولتن نیوز به نقل از فارس «زبيگنيو برژينيسکي»، ديپلمات ارشد سابق آمريکايي و مشاور امنيت ملي «جيمي کارتر»، رييس جمهور پيشين آمريکا در چهارمين نشست اقتصادي، انرژي اروپا که با مشارکت انديشکده شوراي آتلانتيک در استانبول ترکيه برگزار شد، در ابتدا راجع به نقش بسيار حياتي ترکيه براي آمريکا و متحدين غربي‌اش سخنراني کرند.

بنابر اين گزارش، برژينسکي در آغاز گفت: «اوباما» در دور اول انتخاب شدنش و در نخستين سفر برون مرزي خود بيان داشت که ترکيه متحد بسيار مهم ما و بخش با اهميتي در اروپا است. من جمله‌اي از سخنان اوباما را مجددا بازگو مي‌کنم که عظمت ترکيه در اين نهفته شده که در محل تلاقي شرق با غرب واقع شده است. در اين کشور همه گرد هم مي‌آيند و متحد مي‌شوند و اين به‌خاطر فرهنگ و تاريخ غني و البته تقويت دموکراسي در اين کشور است. ما اينک در جهاني زندگي مي‌کنيم که دويست سال ستيز براي تسلط برآن خاتمه يافته است.

برژينسکي در ادامه گفت: ما هم‌اکنون در جهاني به‌سر مي‌بريم که جنگ افزارهاي هسته‌اي جنگ‌هاي برتري طلبانه را به خودکشي دسته جمعي تبديل خواهند کرد. در اين ميان بيداري سياسي توده‌ها تلاش براي برتري سياسي يک قدرت را خنثي مي‌کند و ظهور کشورهايي چون چين، هند، ژاپن ، اندونزي و برزيل مانع سلطه جهاني منطقه ‌اي مي‌شود.
* دوره افول غول‌هاي جهاني فرا رسيده است

هرکدام از قدرت‌هاي جهاني کنوني از جمله ثروتمند و يا داري قوي‌ترين قدرت نظامي از جمله آمريکا از ضعف‌هاي داخلي شديدي رنج مي‌برند. اين تنها مختص آمريکا نيست بلکه اتحاديه اروپا با بحران‌هاي مالي‌اش ، چين با ناآرامي‌هاي اجتماعي‌ ، ژاپن با رکود اقتصادي، روسيه با ايستايي و رکود و هند با مشکلات داخلي‌ و عدم برآورده کردن نيازهاي داخلي‌ مواجه هستند. اين قدرت‌ها ديگر قادر به تسلط يک‌سويه در جهان نيستند و به طور جالبي گزينه‌اي ديگر جز وفق دادن خود را با اوضاع ندارند.
* موقعيت جغرافياي سياسي ترکيه بسيار حساس است

برژينسکي افزود: هم زمان ترکيه يکي از اعضاي اصلي ناتو در منطقه حساسي قرار گرفته به طوري که از کانال سوئز تا «سيچوان»، از درياي خزر تا اقيانوس هند در پر مخاطره ترين منطقه جهان جاي دارد. يک انفجار در اين منطقه مثلا به‌خاطر اقدام نظامي عليه ايران يا گسترش ناآرامي در سوريه ممکن است وضعيت عراق، لبنان، اردن را در هم ريزد و بايد به آن‌ها شعله‌ور شدن نزاع فلسطين ـ اسرائيل را افزود. در مجموع همه اين‌ها مي‌توانند منجر به فاجعه سياسي و اقتصادي براي ثبات جهان شوند.

امروزه ترکيه يک قدرت محوري مهم است. موفقيت ترکيه به عنوان کشور دموکرات اروپايي براي امنيت اروپا و نيز سرنوشت بي‌ثبات اين منطقه حياتي است. نقش ترکيه از لحاظ جغرافياي سياسي را مي‌توان با دو سئوال فرضي تشريح کرد.
* اگر ايران همانند ترکيه شود خيال اروپا و آمريکا راحت مي‌شد

سئوال اول اين است که اگر ايران نيز همانند ترکيه شود و تحت دموکراسي مدرن قرار گيرد چه وضعيتي پيش خواهد آمد. آنگاه منطقه بيش از بيش به سوي ثبات پيش خواهد رفت. اما سئوال بعدي اينجاست که اگر ترکيه به‌خاطر گسترش خشونت‌هاي منطقه‌اي، قومي و مذهبي شبيه ايران شود آنگاه وضعيت چگونه خواهد بود؟ آنگاه ترکيه مکان انتقال خشونت و ناآرامي به اروپا خواهد شد.

بنابر اين ترکيه امروزه به عنوان قدرت کليدي منطقه و منبع با اهميتي جهت تامين امنيت اروپا است و آمريکا منافع مشترکي در کنار اين کشور دارد.
*نياز به تدوين منشور جديد آتلانتيک مي‌رود

برژينسکي در بخشي ديگر افزود: در اين‌ جا بايد از «منشور آتلانتيک» يادي کنم که در روزهاي شوم جنگ جهاني دوم به ويژه در سال 1942 با همکاري سران انگليس و آمريکا اين منشور مهم تدوين شد و داراي ديد مشترکي جهت تشکيل يک جهان دموکراتيک بود.

شايد با توجه به مشکلاتي که هم اکنون اتحاديه اروپا با آن مواجه است نياز به منشور آتلانتيک جديدي مي‌رود که در آن تاکيد مجددي بر دموکراسي آمريکايي ،اروپايي و همه اعضا ناتو و ماموريت‌هاي مشترک و سرنوشت ساز ما شود.