دکتر علی اصغر سلطانیه نماینده ایران در آژانس روز اعلام کرد که ایران و آژانس دور جدیدی از مذاکرات را روز 23 آذر در تهران برگزار خاهند کرد.
آژانس هم در بیانیه ای که روز صادر کرد این موضوع را تایید کرد.
مذاکرات جدید، تقریبا به فاصله 5 ماه از آخرین دور مذاکرات ایران و آژانس برگزار می شود و همچنان که ایران و آژانس مشترکا تاکید کرده اند موضوع بحث تداوم گفت وگوها درباره تدوین یک مدالیته کاری جدید است.
ایران و آژانس اکنون بیش از یک یک سال است که درباره تدوین مدالیته ای که روشن کند ایران چگونه باید به سوال های آژانس درباره موضوع PMD (ابعاد احتمالی نظامی) پاسخ دهد، در حال مذاکره هستند.
با وجود چند دور مذاکره، هنوز هیچ توافقی در این باره حاصل نشده و احتمال حصول یک توافق در کوتاه مدت هم چندان زیاد نیست.
پرسش این است که چه عواملی باعث می شود که ایران و آژانس نتوانند برای تدوین یک مدالیته جدید توافق کنند؟ در واقع مسئله این است که آژانس حاضر به پذیرش شرایط منطقی تدوین یک مدالیته نیست. این شرایطی است که یک بار در اوت 2007 میان ایران و آژانس توافق و منجر به تدوین مدالیته ای شد که در حل و فصل برخی از مهم ترین مسائل باقی مانده میان ایران و آژانس موفق عمل کرد. عمده ترین نکات در این زمینه اینهاست:
1- آژانس حاضر به پذیرش این موضوع که مدالیته باید گام به گام باشد نیست. از دید ایران هرگونه مدالیته باید گام به گام باشد به این معنا که پرداختن به یک موضوع آغاز نخواهد مگر اینکه پرداختن به موضوع قبلی خاتمه یافته و مختومه شده باشد. یک دیپلمات در تهران به «ایران هسته ای» گفت: «آژانس تجربه مدالیته اوت 2007 را یک تجربه تلخ برای خود می داند. امریکایی ها بعد از اینکه آژانس پذیرفت یک مدالیته گام به گام با ایران تدوین شود و این مدالیته منجر به حل 6 موضوع مهم باقی مانده در پرونده ایران شد، فشار خرد کننده ای به آژانس وارد کرده است». اکنون آژانس اصرار دارد که به جای طرح پلکانی و گام به گام موضوعات، همه مسائل یک جا مطرح شود و این امری نیست که برای ایران قابل پذیرش باشد چرا که شانس حل مسائل را به شدت پایین می آورد.
2- مسئله بعدی این است که ایران عقیده دارد آژانس باید سقفی برای سوال های خود قرار داده و بپذیرد که اگر ایران به تمامی این سوال ها جواب داد، حق ندارد سوال جدید مطرح نماید. این هم جزو تجربیات مهم مدالیته اوت 2007 است که دست آژانس را در کش دادن موضوع ایران بست و اکنون آژانس اصرار دارد که باید اجازه طرح سوال های جدید را هر وقت که خواست داشته باشد.
3- مسئله بعدی این است که با توجه به اینکه همکاری در زمینه PMD نه طبق پادمان و نه حتی طبق پروتکل وظیفه ایران نیست، آژانس باید روشن کند که در ازای همکاری که ایران به عمل می آورد چه ما به ازایی به ایران خواهد داد.
4- موضوع بعدی مربوط به پارچین است. آژانس مایل است از این تاسیسات بازدید کند و پس از بازدید اول هر چند بار دیگر که لازم شد هم به این تاسیسات دسترسی داشته باشد. با توجه به اینکه پارچین اساسا یک تاسیسات هسته ای نیست، ایران نمی تواند چنین درخواستی را بپذیرد چرا که در اینصورت باید در تاسیسات حساس پارچین را برای همیشه به روی بازرسان آژانس –که ایران شواهد محکمی از همکاری آنها با سرویس های اطلاعاتی دارد- باز نگهدارد.
5- آخرین مسئله این است که ایران در پیشنهاد دمسکو به صراحت اعلام کرده است تنها زمانی به موضوع مربوط به ابعاد احتمالی نظامی پاسخ خواهد داد که کلیه تحریم های یک جانبه اعمال شده از جانب کشورهای غربی علیه ایران لغو شود. در واقع ایران در پیشنهاد مسکو مذاکرات با آژانس را به مذاکرات با 1+5 گره زده و اولی را منوط به دومی کرده است. بنابراین، در ازای همکاری ایران با آژانس، این 1+5 است که باید خود را آماده واگذاری امتیاز کند والا ایران به خوبی می داند آژانس نه در موقعیتی است که چیز با ارزشی به ایران بدهد و نه می تواند به تعهدت خود پای بند بماند.
