طلا به جای دلار، در معامله با ایران

بولتن نیوز: دایان آل چو در مطلبی در رویترز، به ابتکار جالب ایران، ترکیه و امارات، در ایجاد مثلث طلایی اشاره کرده و نوشته است: این راهکار الگویی برای کشورهایی است که می خواهند خود را از یوغ دلار خارج کنند و به جای دلار، کالا یا دارایی ارزشمند دیگری مانند طلا را جایگزین کنند تا از تحریم های آمریکا خارج شوند و یا اگر پول نقد ندارند، دارایی دیگر یعنی طلا را برای مبادله و معامله انتخاب کنند.

این مثلث طلایی، موجب شده که ایران حجم تجارت دلاری خود را به شدت کاهش دهد و تقاضا برای دلار را کم کند و در مقابل نفت وگاز به کشورهای مختلف، طلا دریافت کند تا کالاهایی که می خواهد را از کشورهای دیگر خریداری نماید.

برخی کشورها، تجارت با ایران را از سر گرفته اند و برای اجتناب از تحریم های ایالات متحده از طلا به جای دلار استفاده می کنند و راهکارهایی را یافته اند تا دلار آمریکا و تحریم های دلاری وبانکی نتواند مانع مبادلات و معاملات شود. 




بهره مندی از آخرین روند و فرصت های سرمایه گذاری در بخش انرژی  نیزبدون آنکه رسانه های بزرگ و بخش سرمایه گذاری عمومی از وجود آنها آگاه شوند، در دستور کار قرار گرفته است.
در ماه های اخیر گمانه زنی های نادرست و البته فراوانی به گوش رسیده مبنی بر این که چون ایران ازدلارهای نفتی، و نظام واسطه گری سوئیفت محروم شده، اقتصادش از داخل در حال فروپاشی است و این کشور به دلیل عدم دسترسی به دلار های حیاتی و پشت سبزآمریکا دیگرنمی تواند به تجارت در سطح بین المللی ادامه دهد.
این همان عامل و هدف اصلی و محرک تحریم های بین المللی است که به دنبال براندازی در ایران است و بر این باور است که اگر اقتصاد ایران دچار فروپاشی شود، به ناچار حکومت ایران نیز تحت فشار قرار می گیرد.
آنها تصور می کنند که با وجود تورم قابل توجهی که در این کشور دیده می شود - که البته دولت ایران با پیش بینی بازار خاکستری تا حدودی توانسته آن را مهار کند- می توانند حکومت ایران را تحت فشار یا سرنگونی قرار دهند.
اما واقعیت این است که ایران راهکارهای مختلفی را جایگزین کرده است.ایران همچنان کم و بیش، به مسیر کامیابی خود در تجارت بین المللی به خصوص با کشورهایی مانند چین، روسیه و هند به عنوان شرکای اصلی تجاری خود ادامه می دهد. در بخش هایی طلا را جایگزین دارایی هایی مانند دلار کرده است.

اما سوال این است که "چگونه چنین چیزی ممکن است؟"

این سوال در ذهن کسانی شکل می گیرد که از اِعمالِ تحریم های غربی، بر کل فعالیت های تجاری ایران حمایت می کنند؟
جواب ساده است، با طلا!
زیرا اگر چه  ایران هیچگونه دسترسی به دلار ندارد، اما دسترسی کافی به طلا دارد. این امر درواقع موضوع تازه ای نیست - در گذشته نیز گزارش شده که ایران، علیرغم انکار محکم دولت ترکیه، مقادیر قابل توجهی طلا از این کشور وارد کرده است.
 امروز، ما به لطف رویترز، دقیقا می دانیم که نسخۀ قرن 21 جاده ابریشم معروف، چه مختصاتی دارد و چگونه عمل می کند؛ و اینکه ایران از بوتۀ آزمایش بزرگ دلارهای نفتی تا چه اندازه موثر و کارآمد بیرون آمده است، آزمایش سختی که به تائید عقل سلیم فرار از آن ممکن نیست: بله با رو کردن طلاهای نفتی به جای دلارهای نفتی!
رویترز توضیح می دهد: این فعالیت ها بر خلاف تکذیب رسمی دولت ترکیه، آغاز شده است. به گفتۀ منابع صنعتی آگاه از دانش کسب و کار؛ پیک های سیاسی میلیون ها دلار شمش طلا را با هواپیما از استانبول به دبی حمل می کنند تا ازآنجا با کشتی به ایران منتقل شود.
ارزش این محموله ها بسیار زیاد است. اطلاعات رسمی تجارت ترکیه نشان می دهد که در ماه اوت نزدیک به 2 میلیارد دلار طلا ازطرف خریداران ایرانی به دبی فرستاده شده است. این محموله ها به تهران کمک می کند تا امور مالی خود را در مواجهه با تحریم های مالی غرب مدیریت و کنترل کند.
این تحریم ها که به خاطر برنامه مناقشه برانگیز هسته ای ایران اعمال شده، تا حد زیادی این کشور را از سیستم بانکی جهانی محروم ساخته، و نقل و انتقال بین المللی پول را برایش بسیار دشوار کرده است. اما ایران با استفاده از طلا، می تواند دارائی های خود را همچنان فراتر از مرزها به گردش درآورد.

بنا بر این .... طلا همان پول است؟ به عبارت دیگر، این فلز گران بها به شکل گسترده ای پذیرفته شده است، نوعی ذخیرۀ ثروت است، و ابزاری برای داد وستد و مبادلۀ مالی؟
آه! یک نفر به رئیس خبر بدهد! ممکن است او از این موضوع آگاه نباشد. ظاهرا که اینگونه است...
تاجری در دبی با اطلاع از تجارت طلا بین ترکیه و ایران، گفت: " هر ارزی در جهان دارای هویت است، اما طلا یعنی، ارزشی بدون هویت. ارزش مطلقی، که همه جای دنیا معتبر است."

آیا روسیه می تواند خود را ازشرکت های نفتی غرب جدا کند؟

هویت مقصد نهایی طلا در ایران شناخته شده نیست. اما حجم این عملیات از طریق دبی و رشد ناگهانی آن نشان می دهد دولت ایران هم در اینکار نقش دارد. معامله گر دبی و دیگر منابع آشنا با کسب و کار به دلیل حساسیت سیاسی و تجاری این موضوع به شرط ناشناس ماندن با رویترز گفتگو کرده اند.

پرسیدیم که ترکیه در ازای این طلاها چه چیزی دریافت می کند؟ و تاجر دبی جواب داد: هر چه ایران داشته باشد و البته مورد نیاز ترکیه هم باشد.
ایران به ترکیه نفت و گاز می فروشد و پول آن به موسسات و نهادهای دولتی ایرانی پرداخت می شود. تحریم های بانکی امریکا و اروپا پرداخت به دلار امریکا و یوروی اتحادیه اروپا را به ایران ممنوع کرده؛ به همین دلیل مطالبات مالی ایران به لیرۀ ترکیه پرداخت می شود. لیرۀ ترکیه برای خرید و فروش کالا در بازارهای بین المللی ارزش محدودی دارد، اما طلا برای خرید و فروش و دور زدن تحریم ها در ترکیه ایده آل است.

و اینگونه است، در دنیایی که اجتناب از دلارهای امریکا به زعم بسیاری از افراد نوعی حماقت و گاه دیوانگی تلقی می شود، ترکیه و ایران گریزگاه خود را بی سرو صدا یافته اند، گریزگاهی که در آن منابع طبیعی مانند نفت و گاز با ارز محلی مبادله می شود و سپس این ارز محلی به طلا تبدیل می گردد و برای خرید هر آنچه که ایران نیاز دارد به کار می رود.
 هر آنچه که ایران باید از همان کشورهایی بخرد که مایل به رعایت تحریم های تحمیلی امریکا و اروپا نیستند و نمی خواهند مطابق با این قوانین عمل کنند، مانند کشورهای افریقائی. اینگونه است که در ظاهر طلا مبادله می شود اما عملا دلارهای نفتی را جابه جا می کند.
اما موضوع این است که دبی هم رفته رفته به این روند می پیوندد و این معامله سه جانبه ممکن است به زودی زود به الگوئی برای همه کشورهای دیگری تبدیل شود که از در افتادن با خشم تحریم های عمو سام وحشتی ندارند.
داده های تجاری دولت ترکیه حاکیست که در ماه مارس امسال و با آغاز تحریم های بانکی علیه ایران، تهران میزان خرید شمش طلا از ترکیه را به شدت افزایش داده است. صادرات مستقیم طلا از ترکیه به ایران، به میزان یک مصرف کنندۀ عمده و ذخیره کنندۀ طلا، در ماه جولای به 1.8 میلیارد دلار -یعنی معادل بیش از یک پنجم کل کسری تجاری ترکیه در همان ماه رسید. با این حال، در ماه اوت، افت ناگهانی صادرات مستقیم طلای ترکیه به ایران با افزایش ناگهانی فروش این فلز گران بها به امارات متحده عربی همزمان شد.
ترکیه در ماه اوت، مجموعا معادل 2.3 میلیارد دلار، طلا صادرکرده، که از این میزان معادل 2.1 میلیارد دلارآن شمش طلا بوده است. آخرین اطلاعات موجود از دفتر آمار ترکیه نشان می دهد که تنها حدود 1،9 میلیارد دلار، یعنی حدود 36 تن از این میزان به امارات متحده عربی فرستاده شده است. در ماه جولای نیز، ترکیه تنها 7 میلیون دلار طلا به این کشور صادر کرده است.
در عین حال صادرات مستقیم طلای ترکیه به ایران، که از ماه آوریل بین 1.2 تا حدود 1.8 میلیارد دلار در هر ماه نوسان داشته، در ماه اوت به 180 میلیون دلار افت کرده است.
تاجرمذکور که در دبی فعال است می گوید که از ماه اوت، محموله های مستقیم طلا به ایران به میزان قابل توجهی با محموله های غیر مستقیم از طریق دبی جایگزین شده است، ظاهرا به این دلیل که تهران می خواسته ازعلنی شدن این موضوع و تبلیغات پیرامون آن جلوگیری کند.

این تاجر می گوید: "تجارت مستقیم از ترکیه به ایران متوقف شد، زیرا تبلیغات زیادی در این باره شنیده می شد ."
دلال ها، جواهر فروشی ها و تحلیلگران در دبی همگی می گویند که در ماه اوت متوجه هیچگونه افزایش ناگهانی و قابل ملاحظه ای درمیزان عرضۀ طلا در بازارهای محلی نشده اند. آنها می گویند که خود پیشنهاد کرده اند تا مازاد محموله های ارسالی به امارات، یکسره به ایران فرستاده شود.
معلوم نیست که این طلا چگونه از دبی به ایران منتقل می شود، اما داد وستد قابل توجهی بین دو کشور وجود دارد، که بیشتر آن توسط لنج های چوبی و سایر کشتی هائی صورت می گیرد که در فاصلۀ حدود 150 کیلومتری (100 مایلی) و از طریق  باریکترین نقاط خلیج فارس عبور می کنند.
یک معامله گر دیگر در ترکیه می گوید: از آنجا که در اوایل سال جاری خبر محموله های مستقیم طلای ترکیه به ایران به طور گسترده ای در رسانه های ترکیه و بین المللی گزارش شد؛ تهران به سمت واردات غیر مستقیم روی آورده است. " او می افزاید:" در حال حاضر، بر روی کاغذها و بر اساس اسناد و مدارک اینطور وانمود می کنند که که این طلاها، به دبی می رود، نه به ایران."
حال چه اتفاقی می افتد اگر آمریکا از دبی بخواهد تا تجارت خود را به ایران متوقف کند؟ هیچ ! اتفاق مهمی نمی افتد: یک کشور دیگر داوطلب می شود تا جای دبی را در این مثلث طلایی بگیرد، و پس از آن دیگری، و پس از آن هم باز دیگری...
روی هم رفته، آنها با شرایطی بسیار سودمند در این معاملات مداخله می کنند: پیشنهاد مزایده / مناقصه در معامله. دقیقا به همان دلیل که بانک ها، بازار جریان اوراق قرضه و سهام را به صورت روزانه نگاه می دارند.
نفت هنوز هم در خاورمیانه یکه تازی می کند.
چه اتفاقی خواهد افتاد اگر ترکیه خود را کنار بکشد؟
ممکن است خریداران بخواهند دور از دخالت های احتمالی دولت ترکیه معاملات خود را انجام دهند. به تازگی و به دلیل موضع گیری های کاملا متضادی که دو کشور در قبال جنگ های داخلی در سوریه از خود نشان داده اند، روابط نزدیک ترکیه و ایران رو به سردی گذاشته است، ترکیه طرفدار خروج رئیس جمهور بشار اسد از قدرت است و ایران اما متحد ثابت قدم منطقه ای اسد باقی مانده است.
اما باز هم: ایران به سادگی یک کشور منطقه ای دیگر را که به نفت خام نیاز داشته باشد، پیدا می کند – این گونه کشورها در گوشه و کناردنیا فراوانند - و به آنها پیشنهاد تجارت نفت خام در ازای طلا می دهد، و از این طریق می تواند چرخه کوچک نفت- طلا را شناور نگه دارد.
با این حال نکتۀ طنز ماجرا این است که با وجود همۀ دشمنی های آشکار بین ایران و ترکیه، بر سر سوریه، دو کشور همچنان به داد و ستد ادامه می دهند و انسان در عجب می ماند که پس آن همه گزارش های گوناگون از دشمنی های خاور میانه، بین این کشور و آن کشور یا بین این قوم و آن قبیله تا چه اندازه قابل اطمینان و معتبر است؟ تعجبی ندارد !: طلا بر همۀ اختلافات غلبه می کند ! همه اختلافات!
در نهایت، واقعیت اینجاست که در واقع هیچ کس قوانین را زیر پا نمی گذارد و خلاف آنها عمل نمی کند.
هیچکس نمی تواند ادعا کند که تجارت طلا توسط دبی، به معنای نقض تحریم های بین المللی علیه ایران است . تحریم های سازمان ملل متحد ارسال محموله های مواد هسته ای به ایران را ممنوع و دارایی های برخی از افراد و شرکت های ایرانی مسدود کرده است، اما بیشتر اشکال داد و ستد با ایران بلامانع است. امارات متحده عربی هنوز داده های تجاری ماه آگوست خود را منتشر نکرده است و با وجود تلاش های مکرر برای تماس با مقامات گمرکی دبی و دریافت نظرات آنها در این خصوص؛ هنوز پاسخی از سوی آنها دریافت نشده است.

اطلاعات تجاری ترکیه تائید می کند که این طلاها از طریق راه هوائی به دبی منتقل شده است. با توجه به این داده ها، مبلغ 1.45 میلیارد دلار از کل میزان صادرات طلای ترکیه در ماه اوت از طریق دفتر گمرک فرودگاه آتاتورک حمل شده و تقریبا مابقی آن، یعنی میزان 800 میلیون دلار، از طریق فرودگاه کوچکتر سابیها گوچن استانبول ارسال شده است.
 کل صادرات ترکیه شامل انواع کالاها به امارات متحده عربی در ماه اوت به مبلغ 2.2 میلیارد دلار رسیده که مبلغ 1،19 میلیارد دلارآن، در سالن مسافری فرودگاه آتاتورک به ثبت رسیده است، و مابقی یعنی 776 میلیون دلار نیز در دفاتر فرودگاه سابیها گوچن ثبت شده است.
یک کارگزار گمرکی که در آتاتورک کار می کند می گوید که پیک های سیاسی از طریق خطوط هواپیمایی ترکیه و امارات به فرودگاه دبی پرواز می کنند، و برای جلوگیری از خطر مفقودشدن و یا دزدیدن طلاها، آنها را در کیف های دستی خود حمل می کنند.
او گفت که حداکثر مقدار مجاز شمش طلائی که یک مسافر می تواند با خود داشته باشد میزان 50 کیلوگرم (110 پوند) است، این نشان می دهد که، این پیک ها در بسیاری از پروازهای ماه اوت گذشته؛ از طرف ایران طلا به دبی حمل کرده اند.
این کارگزار گمرکی گفت: " همه چیز قانونی است، آنها پرواز و بار خود را اعلام می کنند، شماره مالیاتی خود را ارائه می دهند و همه چیز در دفاتر ثبت می شود تا هیچ مورد غیر قانونی در این خصوص وجود نداشته باشد. در حال حاضر ترافیک پرواز به دبی بسیار فشرده است. در ماه های سپتامبر و اکتبر هم وضعیت به همین منوال بود."
اطلاعات تجاری نشان می دهد که تقریبا 1.4 میلیارد دلار از کالاهای صادراتی ترکیه در ماه اوت ازسوی شرکت یا شرکت هائی با کد مالیاتی ثبت شده در شهرستان ساحلی ازمیر، سومین شهر بزرگ ترکیه به امارات متحده عربی ارسال شده است.
مقامات گمرک آتاتورک به درخواست رویترز مبنی بر مشاهدۀ مدارک شناسایی صادر کنندگان کالا پاسخ منفی دادند و گفتند که این اطلاعات محرمانه است.
هویت شرکت هائی که در این مبادلات دست دارند را نمی توان تأیید کرد. تاجران می گویند که به دلیل خطر جلب توجه ناخواسته و ناخوشایند مقامات آمریکایی، به احتمال زیاد تنها چند شرکت معدود مایل به این نوع همکاری ها هستند.
و همانطور که می دانید: یک سیستم همکاری متقابل و کاملا آزاد، که در آن چنین معاملاتی صورت می گیرد، هیچ اثری از خود به جا نمی گذارد. مهم تر اینکه، این کار الگویی برای آینده است، تا هر روز کشورهای بیشتری از یوغ نظام دلارهای نفتی که طی قرن گذشته اینچنین فراگیر شده رهائی یابد، نظامی که به آرامی اما با اطمینان خاطر به سمت منافع آن دسته از کشورهایی حرکت می کند که توانائی پرداخت پول نقد ندارند اما در واقع چیزهایی تولید می کنند که مورد نیاز سایر نقاط جهان است.