به گزارش خبرنگار بهداشت و درمان فارس، حلیم از معروفترین غذاهای سنتی ایرانی است که معمولأًدر سفره افطار به عنوان پیشغذا و در سحرگاهان به عنوان سحری مصرف میشود.
حلیم انواع مختلف دارد و مواد اولیه آنها با یکدیگر متفاوت است و برای تهیه حلیم گندم از گندم، پیاز و گوشت گوساله سردست یا مرغ و مقداری روغن استفاده میشود.
اما در این ماه پر فضیلت در بسیاری از گوشه و کنار خیابانها و کوچهها فروش حلیم و آش مشاهده میشود و این در حالی است که به گفته احمدرضا فرسار، معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در زمینه پخت و فروش حلیم و آش فقط مکانهایی مانند کبابیها و رستورانهایی که مجوز بهداشتی و جواز کسب دارند میتوانند در این زمینه اقدام کنند.
در حال حاضر هر کیلو حلیم ساده در پایتخت 4500 تا 5 هزار تومان و هر پرس 2500 تا 3 هزار تومان، هر کیلو آش رشته 3500 تومان و هر پرس 2500 تومان، هر کیلو آش شلهقلمکار 4 هزار تومان و هر پرس آن 3 هزار تومان عرضه میشود.
حلیم غذای پرکالری
درباره حلیم میتوان به پرکالری بودن آن اشاره کرد به طوری که 100 گرم حلیم190 کالری انرژی دارد و حاوی 6 گرم پروتئین،10 گرم چربی،20 گرم کربوهیدرات، یک میلیگرم آهن و 9 میلیگرم کلسیم است ولی این در شرایطی است که پخت و پز این غذایی سنتی و خوشمزه و مقوی به صورت بهداشتی باشد.
برای بررسی بیشتر و چگونگی پخت و پز این دو غذای پرمصرف و محبوب ماه مبارک رمضان یعنی آش و حلیم به سراغ چند مکان و مغازههای که عرضه کننده آن بودند میرویم که البته برخی از آنان دارای مجوز فروش و برخی دیگر بدون داشتن مجوز و فقط با گذاشتن دیگی و پلاکاردی به فروش حلیم و آش اقدام میکردند.
حاج محمد، مسئول یک از کبابیهای عرضه کننده حلیم و آش است، وقتی وارد مغازهاش میشوی مشغول ریختن حلیم داغ در ظرفهای یکبار مصرف برای فروش به مشتریان است، از او درباره چگونگی پخت و پز و عرضه بهداشتی حلیمها سوال میکنیم، میگوید: ما طبق مجوز کسب خودمان هر سال به پخت و فروش حلیم و آش که در این ماهها تقاضای بیشتری دارد اقدام میکنیم البته خیلیهای دیگر هم حلیم و آش میفروشند ولی پخت و فروش حلیم و آش طبق قانون برای ما اشکالی ندارد.
عدم ابزار و فضا علت عمده غیربهداشتی بودن حلیم و آش
حاج محمد میگوید: ما مثل غذاهایی دیگر مانند کباب که به مردم عرضه میکنیم در پخت و پز حلیم و آش همیشه سعی بر رعایت اصول بهداشتی داریم چون ما ابزار پخت و پز و فضای این کار را داریم و اغلب موارد غیربهداشتی در جاهای که فروش غیرمجاز دارند بهخاطر همین نداشتن وسایل و فضای تهیه پخت و پز حلیم و آش است.
وقتی ابزار و فضای مناسبی نباشد ممکن است هر اتفاق غیربهداشتی در زمان پخت و پز حلیم و آش صورت بگیرد مثلأ شست و شوی دیگها خیلی مهم است، یا اینکه مواد اولیه برای پخت و پز حلیم و آش از مواد سالم و درجه یک باشد، حالا یکی از عللی که برخی از جاهایی که «همین طوری» بدون مجوز حلیم و آش را به صورت غیرمجاز ولی ارزان میفروشند استفاده از مواد اولیه درجه 3 استو خیلی از مردم این چیزها را نمیدانند فقط میبینند ارزان است میروند، میخرند.
مشتری دستش به جایی بند نیست
یک خانم مشتری که کاسه حلیمی در دستش است در پاسخ به این پرسش که چرا شما از این مغازه کبابی حلیم خریداری میکنی، میافزاید: به هر حال آدم خیالش راحت است که از جایی که مجوز دارد حلیم و آش خریده است؛ که در همین موقع حاج محمد با صدای بلند فریاد میزند: تازه اگر هم حلیم و آش ما مشکلی داشته باشد چون مجوز کسب داریم مشتری میتواند از ما شکایت کند ولی جاهای که مجوز کسب ندارند مشتری دستش به جای بند نیست.
حلیم و آش مانده نباید در حلیم و آش جدید اضافه شود
خانم دیگری نیز با اشاره به چگونگی پخت و پز بهداشتی برای فروش حلیم و آش در مغازهها میگوید: از همه مهمتر این است که فروشنده حلیم و آش روز قبل که مانده است؛ را در حلیم یا آش جدید اضافه نکند که باعث ترش شدن آن میشود.
روغن نعناع در آش فقط یکبار باید استفاده شود
برخی مواقع آدم میبیند که برخی فروشندها وسایل استفاده شده در پخت و پز آش و حلیم را نمیشویند و این وسایل از جمله ظرف نعناع که دارای روغن سرخ شده نیز هست از چند روز قبل میماند و همان روغن برای مصرف جدید استفاده میشود که این مسئله تأثیر بدی بر روی غذا میگذارد چون روغن سرخ شده فقط باید یکبار استفاده شود.
معلوم نیست سبزیهای پخت آش چطوری شسته میشود
یکی دیگر از مشتریها که برای خرید آش در صف شلوغی منتظر است با اشاره به نکات بهداشتی برای پخت و پز آش در ماه مبارک رمضان میگوید: شستن سبزیها خیلی مهم است و خدا میداند که برخی از این فروشندههای آش آیا سبزیها را خوب میشویند یا نه؛ یا اصلاً کسانی که این آش را میپزند بیماری دارند یا ندارند البته غذاهای ایرانی چون حرارت میبینند میکروبهای آن هم از بین میرود ولی این کفایت نمیکند و باید مردم در تشخیص حلیم و آش سالم دقت بیشتری کنند.
فروشنده حلیم و آش باید انصاف داشته باشد
مرد میانسالی نیز که به همراه خانوادهاش در صف انتظار خرید حلیم است در اینباره میافزاید: البته با اطلاعرسانیهای بیشتر رسانهها از جمله رادیو و تلویزیون در سالهای اخیر ما خیلی کمتر شاهد فروش حلیم و آش به صورت غیرمجاز هستیم یعنی تعداد آنها کم شده ولی هنوز هم هستند.
البته فروش حلیم و آش برای این افراد یک نوع درآمد است و ماه مبارک هم پربرکت؛ و چه خوب است که این افرادی که مجوز فروش ندارند در پخت و پز حلیم و آش انصاف داشته باشند و بهداشت را رعایت کنند چون مشتری که نمیبیند چگونه این آش و حلیم درست میشود.
در پی گذر از یکی کوچهها 2 دیگ آش و حلیم مشاهده میکنیم که فروشنده آن یک زن میانسال به همراه جوانی در حال تهیه ظروف برای ریختن آش و حلیم هستند تا به مشتریان بفروشند، در وهله نخست تصورشان این است که میخواهی از آنان آش یا حلیم بخریم و وقتی از وضعیت پخت و پز بهداشتی این دو دیگ آش و حلیم میپرسیم. زن میگوید مگر شما اشکالی در این کار میبینی.
زنان قدیمی بهتر از مغازهدارها حلیم و آش میپزند
زن میانسال رو به جوان میکند و میگوید: هنوز فروشمان شروع نشده مزاحم پیدا کردیم. پسرجان ما این حلیم و آش را به نیت خیر و در ماه مبارک رمضان میپزیم و سعی میکنیم غذای خوبی به مردم بدهیم چون ماه مبارک است مطمئن باش من که 50 سال حلیم و آش پختم خیلی بهتر از این مغازهدارها میتوانم این غذا را درست کنم.
مردم هم که بیشتر همسایهها هستند که برای خرید آش و حلیم پیش ما میآیند ما را میشناسند و مطمئن باش ما به خاطر آبروی همسایهداری هم که شده غذای خوبی به مردم میفروشیم.
فروشندههای غیربهداشتی حلیم و آش هم داریم
زن میانسال می گوید: حالا من منکر این مسئله نمیشوم که برخی جاها آش و حلیم را غیربهداشتی درست میکنند، این مسئله را قبول دارم ولی حداقل مطمئن باش جایی که یک زن؛ آشپز حلیم یا آش باشد خیلی به موارد بهداشتی دقت میکند. میتوانی چند دقیقه اینجا بایستی و از کیفیت غذا از مشتریها که بیشتر روزهای هفته هم میآیند سوال کنی.
حلیم خانگی ارزان و خوشمزه تر است
یکی و دو تا از مشتریها که برای خرید آش و حلیم میآیند در پاسخ پیرزن که آیا تاکنون آش و حلیمش از نظر بهداشتی مشکل داشته است ابراز تعجب میکنند و یکی از آنان میگوید: غذاهای حاج خانم همیشه خوب و خوشمزه است خدایش از آش خانم من بهتره؛ ارزان هم هست؛ اگر از مغازه همین یک مقدار آش را بخواهی بخری باید 1500 تومان بیشتر پرداخت کنی.
حلیم مانده مصرف نشود/بعد از مصرف حلیم دراز کشیدن ممنوع
البته خوردن حلیم هم آدابی دارد،کارشناسان تغذیه میگویند افراد سعی کنند پس از خوردن حلیم بلافاصله دراز نکشند زیرا این غذا دیر هضم است و درازکشیدن بعداز خوردن آن باعث میشود افراد دچار سوزش و ناراحتی معده شوند.
به گفته متخصصان تغذیه حلیم در صورتی که به صورت بهداشتی تهیه شده باشد یک غذای سالم و بسیار مقوی است، اما اگر کسی دچار افزایش قند یا چربی خون باشد باید شکر و روغن همراه آن استفاده نکند و البته حلیم مانده در هیچ شرایطی نباید مصرف شود زیرا اگر حلیم چند ساعت یا چند روز بماند مواد نشاستهای آن غیرقابل هضم میشود و نشاسته آن به نشاسته مقاوم تبدیل میشود و موجب ناراحتیهای گوارشی میشود.
نبود گزارشی مبنی بر شکایت از حلیم و آش غیربهداشتی
فرسار، معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز با اشاره به توصیههایی بهداشتی به مردم میگوید: بهتر است مردم سعی کنند از عرضه کنندگانی که مجوز کسب دارند حلیم و آش خریداری کنند البته در سالهای اخیر به طور چشمگیری بهداشت فروش حلیم و آش افزایش یافته است به طوری که تاکنون که بیشتر از نیمی از ایام ماه مبارک رمضان را سپری کردهایم هیچ گونه گزارشی مبنی بر شکایت از حلیم و آش غیر بهداشتی در سطح جغرافیایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در تهران نداشتیم.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com