تاکید سازمان ایمیدرو بر آینده نگری و اجرای همزمان نوسازی فناوری فولادسازی و راهبردهای انرژی در صنایع معدنی

گروه اقتصادی - سازمان ایمیدرو، با تاکید بر سیاست های همزمان نوسازی و بازسازی صنایع معدنی و فولادی برمبنای فناوری های جدید از یک سو، و راهبردهای انرژی کاهش مصرف و بهینه سازی و ایجاد نیروگاه های مستقل از سوی دیگر، به دنبال آینده نگری و تامین پایدار انرژی برای زنجیره ارزش صنایع معدنی و فولادی کشور هستند. بر این اساس حمایت از ایمیدرو برای نوسازی صنایع معدنی فولاد و تامین انرژی پایدار یک ضرورت حاکمیتی است که باید مورد توجه وزارتخانه های مختلف زیرساختی کشور از نفت و نیرو تا وزارت صمت قرار گیرد.

به گزارش بولتن  نیوزترکیب دو بسته سیاستی، یعنی سه برنامه برای فولاد و هفت راهبرد برای انرژی، نقشه‌راه جامع ایمیدرو برای آینده صنایع معدنی ایران را شکل می‌دهد. در این نقشه‌راه، تضمین انرژی پایدار ستون اصلی است، زیرا بدون انرژی مطمئن هیچ‌یک از اهداف فناورانه و صادراتی قابل تحقق نخواهد بود. در کنار آن، نوسازی فناوری و حرکت به سمت تولید محصولات پیشرفته، مسیر رقابت‌پذیری ایران در بازارهای جهانی را هموار می‌کند و نهایتاً تنوع‌بخشی صادرات و ورود به بازارهای با ارزش افزوده بالا، ارزآوری و جایگاه ایران را در عرصه جهانی ارتقا خواهد داد.

صنایع معدنی ایران در شرایط ناترازی های انرژی در کشور و ضرورت بهینه سازی و کاهش مصرف، فشار های جهانی برای کاهش کربن و حرکت به سمت تولید پایدار، همراه با رقابت فزاینده منطقه‌ای قرار دارد و این موضوع ضرورت بازنگری در سیاست‌ های توسعه‌ای را بیش از پیش آشکار کرده است.

سازمان ایمیدرو، به‌عنوان نهاد راهبردی، نقشه‌راهی جامع برای آینده این بخش ترسیم کرده که بر دو محور اصلی استوار است: نگاه به آینده صنعت فولاد و تدوین راهبردهای انرژی برای کل صنایع معدنی فلزی و غیر فلزی.

همچنین صنعت فولاد را در نقطه‌ ای سرنوشت‌ ساز توصیف کرده و تأکید دارد که ادامه مسیر بدون تضمین پایدار انرژی امکان‌پذیر نیست. قراردادهای بلندمدت و مطمئن برای تأمین برق و گاز، پیش‌ شرط حیاتی برای حفظ تولید و جلوگیری از توقف خطوط و از دست رفتن بازارهای بین‌ المللی است.

تولید فولادهای خاص با ارزش افزوده بالا

نوسازی فناوری و حرکت به سمت تولید فولادهای پیشرفته و آلیاژی با ارزش افزوده بالا، تنها راه حفظ رقابت‌پذیری در بازارهای منطقه‌ ای محسوب می‌شود.

صنایع راهبردی و پیشرفته نیازمند فولادهای خاص هستند و آینده این صنعت بدون نوآوری فناورانه و ارتقای سبد محصولات قابل تصور نیست.

تنوع‌ بخشی صادرات و ورود به بازارهای با ارزش افزوده بالا

صادرات فولاد ایران هنوز محدود به محصولات تخت و طویل سنتی است، در حالی که رقبای منطقه‌ای مانند ترکیه توانسته‌اند با صادرات گسترده فولادهای پیشرفته، جایگاه خود را تثبیت کنند. حرکت ایران به سمت محصولات پیچیده و فناورانه، الزام راهبردی برای افزایش ارزآوری و ارتقای جایگاه جهانی است.

تنوع‌بخشی سبد محصولات صادراتی

ایجاد نیروگاه‌های جدید به‌ویژه نیروگاه‌های سیکل ترکیبی، حرکت به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر، مدیریت پیک بار با استفاده از فناوری‌های دیجیتال، تنوع‌بخشی به منابع انرژی از جمله هیدروژن و گاز زغال‌سنگ، توسعه نیروگاه‌های کوچک و متوسط در مجتمع‌های معدنی، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین برای کاهش مصرف و همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان برای ذخیره‌سازی انرژی و ارتقای راندمان نیروگاه‌های تجدیدپذیر، مجموعه‌ای از سیاست‌های کلان را تشکیل می‌دهد که هدف آن کاهش وابستگی به شبکه سراسری و افزایش رقابت‌پذیری صنایع است.

رقابت های منطقه ای

ترکیه با رشد نزدیک به ده درصدی تولید فولاد خام و صادرات بیش از سیزده میلیون تن فولاد تخت در سال ۲۰۲۴ توانسته جایگاه خود را تثبیت کند، در حالی که رشد تولید فولاد ایران تنها دو درصد بوده و صادرات فولاد تخت و طویل مجموعاً کمتر از شش میلیون تن است. این فاصله آشکار می‌سازد که ایران باید از توسعه مبتنی بر ظرفیت صرف عبور کرده و به توسعه فناورانه روی آورد.

ایمیدرو نگاه خود را تنها به فولاد محدود نکرده و در حوزه صنایع غیر فلزی مانند سیمان، آلومینیوم و مس نیز راهبردهای مشابهی در حال تدوین است. استفاده از انرژی‌های جایگزین، کاهش شدت مصرف و حرکت به سمت محصولات با ارزش افزوده بالا می‌تواند این صنایع را نیز در مسیر رقابت‌پذیری جهانی قرار دهد. به‌ویژه صنعت مس ایران با ذخایر عظیم و تولید سالانه کاتد، ظرفیت تبدیل شدن به پیشران صادراتی را دارد.

نقش شرکت‌های دانش‌بنیان و دیجیتال‌سازی در این مسیر بسیار برجسته است. دیجیتال‌سازی فرآیندها از مدیریت انرژی تا کنترل خطوط تولید، می‌تواند هزینه‌ها را کاهش داده و بهره‌وری را افزایش دهد. همچنین توسعه چاپ سه‌بعدی و طراحی آلیاژهای جدید، وابستگی روزافزون به فولادهای ضدزنگ با استحکام بالاتر و ضایعات کمتر ایجاد کرده است.

جمع‌بندی این نگاه نشان می‌دهد که ایمیدرو با ترسیم سه محور کلان برای آینده فولاد و هفت راهبرد کلان برای رفع چالش انرژی، نقشه‌راهی جامع برای صنایع معدنی ایران ارائه کرده است. این نقشه‌راه بر سه اصل استوار است: انرژی پایدار، فناوری پیشرفته و صادرات متنوع. در شرایطی که رقابت منطقه‌ای شدت گرفته و فشارهای جهانی برای کاهش کربن افزایش یافته، اجرای این سیاست‌ها می‌تواند ایران را از یک تولیدکننده سنتی به یک بازیگر فناورانه و رقابت‌پذیر در عرصه جهانی تبدیل کند.