امپراتوری سایه بر سر سفره مردم؛ افشای ابعاد تکان‌دهنده انحصار «خانواده مدلل» در بازار کالاهای اساسی

گروه اقتصادی: هنوز افکار عمومی در شوک پرونده فساد عظیم «چای دبش» به سر می‌برد که بوی پرونده‌ای جدید و شاید به مراتب گسترده‌تر به مشام می‌رسد؛ پرونده‌ای که این بار نه یک کالای لوکس یا نوشیدنی معمولی، بلکه مستقیماً «سفره مردم» و امنیت غذایی کشور را نشانه رفته است. ردپای یک نام آشنا اما در سایه، در تمام گلوگاه‌های حیاتی واردات کشور دیده می‌شود: «خانواده مدلل».

سلطان واردات یا انحصارگرِ نان و گوشت؟

به گزارش بولتن نیوز، بررسی‌ها و اسناد منتشر شده نشان می‌دهد که یک امپراتوری پنهانی در اقتصاد ایران شکل گرفته که نبض حیاتی‌ترین نیازهای روزمره جامعه را در دست دارد. خانواده مدلل، نامی است که به عنوان تنها واردکننده بیش از هفت قلم کالای اساسی کشور شناخته می‌شود. این انحصار عجیب باعث شده تا کنترل قیمت و توزیع نهاده‌های دامی (خوراک دام و طیور) و دانه‌های روغنی عملاً در اختیار یک کارتل خانوادگی قرار گیرد.

وقتی انحصار واردات خوراک دام در اختیار یک گروه باشد، معنای آن روشن است: کنترل قیمت مرغ، تخم‌مرغ، گوشت و لبنیات در دستان همان گروه است. این خانواده با در اختیار داشتن برندهای مشهور روغن نباتی همچون «غنچه» و «لادن»، عملاً نبض بازار روغن خوراکی را نیز در دست دارند تا سفره ایرانیان بیش از هر زمان دیگری وابسته به تصمیمات یک محفل خانوادگی باشد.

رانت‌های نجومی؛ از دولت روحانی تا امروز

ریشه‌های این درخت تنومند رانت‌خواری به سال‌های اخیر محدود نمی‌شود. گزارش‌های دیوان محاسبات کشور تایید می‌کند که در دولت دوازدهم، پرونده رانت ۶۵۰ میلیون یورویی برای واردات روغن در اختیار این جریان قرار گرفت. اما این تنها نوک کوه یخ بود. بر اساس گزارش‌های موجود، تنها در سال ۱۳۹۹، بیش از ۴ میلیارد دلار ارز دولتی به این خانواده اختصاص یافته است.

این حجم از ارزپاشی دولتی در حالی صورت گرفته که بسیاری از تولیدکنندگان خرد برای دریافت مبالغ ناچیز ارز جهت واردات مواد اولیه، ماه‌ها در صف انتظار می‌مانند. اما این گروه خاص با بهره‌گیری از لابی‌های قدرتمند و رانت‌های اطلاعاتی، نه تنها گران‌ترین نهاده‌ها را وارد کرده، بلکه با دریافت ارزهای ویژه و امتیازات انحصاری، رقبای خود را از میدان به در کرده است.

ردپای بانکی و تسهیلات مشکوک

نفوذ این جریان تنها به وزارتخانه‌های صمت و جهاد کشاورزی محدود نمی‌شود. ردپای تسهیلات کلان بانکی نیز در پرونده این خانواده دیده می‌شود. آمارهای منتشر شده از "بانک پاسargad" نشان می‌دهد که شرکت‌های زیرمجموعه این خانواده، مبالغ هنگفتی تحت عنوان تسهیلات دریافت کرده‌اند که بخش قابل توجهی از آن (چند صد میلیارد تومان) در سرفصل "مطالبات مشکوک‌الوصول" قرار گرفته است. این یعنی پول مردم در بانک‌ها به جیب انحصارگرانی رفته که حتی در بازپرداخت آن نیز تاخیر دارند.

فریادهای بی‌پاسخ در مجلس

انحصار عجیب خانواده مدلل بارها صدای نمایندگان مجلس را درآورده است. چهره‌هایی همچون علی مطهری و برخی نمایندگان دیگر در صحن علنی مجلس صراحتاً پرسیده‌اند: «این آقای مدلل کیست؟ چرا فقط ایشان باید واردات را انجام دهد؟» این اعتراضات که به تمرکز قدرت و ثروت در دست یک الیگارشی خاص اشاره دارد، طی پنج سال گذشته بارها تکرار شده، اما به نظر می‌رسد قدرت لابی این جریان فراتر از تذکرات پارلمانی است.

فرار به جلو با نامه به رئیس‌جمهور

در تازه‌ترین پرده از این نمایش قدرت، این جریان انحصارگر در نامه‌ای به رئیس‌جمهور جدید (دکتر پزشکیان)، با انتقاد از وضعیت فعلی واردات، مدعی شده است که می‌تواند نهاده‌های دامی را ۲۰ درصد ارزان‌تر از قیمت فعلی وارد کند!

این ادعا خود سندی بر تخلفات پیشین است؛ اگر امکان واردات با قیمت ارزان‌تر وجود دارد، چرا در تمام سال‌هایی که انحصار بازار در دست همین گروه بوده، کالاها با قیمتی گزاف به دست مصرف‌کننده و تولیدکننده رسیده است؟ کارشناسان معتقدند این نامه تلاشی برای تثبیت انحصار و حذفِ ته‌مانده‌ی رقبای بخش خصوصی در دولت جدید است تا "انحصار کامل" بر بازار کالاهای اساسی شکل بگیرد.

سکوت سنگین نهادهای نظارتی
سوال بنیادین و بی‌پاسخ افکار عمومی این است: با وجود هشدارهای مکرر نمایندگان مجلس، گزارش‌های دیوان محاسبات درباره رانت‌های ارزی و وضوحِ تمرکز ثروت و انحصار در دست یک خانواده، چرا دستگاه‌های نظارتی و قضایی اقدام موثری انجام نمی‌دهند؟

سازمان بازرسی کل کشور، قوه قضاییه و نهادهای امنیتی اقتصادی چرا اجازه داده‌اند گلوگاه معیشت مردم این‌گونه در چنبره یک اختاپوس اقتصادی گرفتار شود؟ آیا قرار است پس از وقوع یک فاجعه اقتصادی دیگر و تاراج میلیاردها دلار از منابع ارزی، تنها به برگزاری چند جلسه دادگاه نمایشی بسنده شود؟

بوی فسادی جدید به مشام می‌رسد؛ فسادی که این بار طعم تلخ آن مستقیماً در نان و غذای روزانه مردم حس خواهد شد، مگر آنکه پیش از تبدیل شدن به یک "چای دبش" دیگر، دست‌های پنهان این انحصار قطع شود.