تیترهایی که تصویرند!

به گزارش بولتن نیوز، مریم سلیمی/مدرس دانشگاه : تیترهای آوانگارد، یا همان تیترهای هیجانی و مینیمال، از جمله تیترهای اثرگذارند که با حداقل واژگان، بیشترین تاثیر را بر مخاطب می‌گذارند. این تیترها، زمانی کارکرد دارند که زمینه‌ لازم برای درک مشترک فراهم باشد و مخاطب با یک نگاه پیام را دریافت کند. 
 
تیترهای آوانگارد می‌توانند تک‌کلمه‌ای، عددی، معادله‌گونه، پرسشی، همراه با علایم و نشانه‌ها و حتی شکلک باشند. وقتی این تیترها به عدد تبدیل می‌شوند، با «تیتر عددی» روبه‌رو هستیم؛ اعدادی که به‌دلیل ساختار ساده و قابل‌فهم‌شان سریع در ذهن ثبت می‌شوند. از بُعد بصری، وقتی فونت آنها بزرگ‌تر شود، ابعادی تصویری به خود می‌گیرند. در روزنامه‌های امروز، پنج شنبه ۱۳ آذر، نمونه‌هایی از این تیترها به چشم می‌خورد که به آنها اشاره می‌شود. 
 
دیروز مجلس با کاهش سقف مجازات کیفری سکه از ۱۱۰ به ۱۴ سکه موافقت کرد؛ روزنامه‌ سازندگی در همین ارتباط از عدد ۱۴ به‌عنوان تیتر اول خود بهره گرفت و آن را با فونت بزرگ بر صفحه‌ اول خود نشاند و در اصطلاح «سطح انتشار» بیشتری به این سوژه اختصاص داد (به‌معنی مهم بودن موضوع). انتخاب رنگ سیاه برای این عدد نیز رویکرد انتقادی روزنامه را حتی پیش از مواجهه با متن، برجسته می‌کرد. 

 
پیش‌تر نیز سازندگی در ماجرای برابری دلار با عدد ۸۵ (هزار تومان)، و روزنامه‌ هفت صبح در روایت پرونده‌ای حساس با عدد ۴۷۷، از تیترهای عددی استفاده کرده بودند. در موضوع مهریه، روزنامه‌ شهر مردم با تیتر «۱۴ – هیچ به نفع مردان» و انتخاب «۱۴–هیچ» به رنگ قرمز، به‌همراه ذکر واکنش نماینده مجلس هنگام تصویب (ای جونم!) در کادری طوسی–قرمز، وجهی اقناعی، احساسی و تاییدی به تیتر افزود. 
 
در دیگر روزنامه‌ها پرداختن به این موضوع جسته‌وگریخته و به شکل معمول بود و در مطبوعات اقتصادی نیز توجه بصری چندانی مشاهده نشد. بر این اساس، استفاده از یک عدد واحد در تیتر، به‌ویژه در خبرهای مهم و ذهن‌آشنا، تاکتیکی قدیمی اما همچنان اثرگذار است که باید دقیق و هوشمندانه انتخاب شود. 
 
«عددبازی» شمشیری دولبه است؛ اگر هوشمندانه به‌کار رود توجه را جلب می‌کند، اما افراط در آن می‌تواند تیتر را به کلیشه‌ای بی‌اثر بدل کرده و برای مخاطب خستگی بصری و حتی ابهام ایجاد کند. 

 
تاریخ مطبوعات جهان و ایران نمونه‌های بسیاری از تیترهای آوانگارد و عددی سراغ دارد که گاه اثر خود را با استفاده از فضای منفی یا سفید تشدید کرده‌اند؛ مانند روزنامه‌ وطن امروز در تاریخ ۴ آذر ۱۳۹۳.
 
در روزگار انبوه اطلاعات و کاهش دامنه توجه مخاطب، گاه یک «عدد» با فونت بزرگ و بصری‌گون در جایگاه تیتر (به شرط رعایت الزامات) می‌تواند بیش از هزار کلمه، به‌ویژه در صفحه‌ای شلوغ، فریاد بزند. 
 
اینکه تیترهای عددی مورد بحث چقدر در خدمت موضوع مذکور بوده و‌ به انتقال پیام اصلی کمک کرده‌اند – عاری از بحث سوگیری‌های احتمالی – نیاز به نقد و تحلیلی مستقل دارند.