چگونه توافق هسته‌ای، اطلاعات لازم برای یک حمله نظامی را فراهم کرد؟

گروه سیاسی: توافق هسته‌ای ایران، موسوم به برجام (برنامه جامع اقدام مشترک)، که در سال ۲۰۱۵ منعقد شد، همواره به عنوان یک دستاورد دیپلماتیک با هدف جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای و کاهش تنش‌ها در منطقه معرفی شده است. با این حال، ویدیویی که به تازگی منتشر شده و شامل اظهارات یک مقام کاخ سفید و یک تحلیلگر ارشد یک اندیشکده آمریکایی است، از زاویه‌ای کاملاً متفاوت و نگران‌کننده به این توافق می‌نگرد. این ویدیو این فرضیه تکان‌دهنده را مطرح می‌کند که برجام، فارغ از نیت اولیه، در عمل به ابزاری برای جمع‌آوری دقیق‌ترین اطلاعات جهت تسهیل و افزایش کارایی یک حمله نظامی احتمالی علیه تأسیسات هسته‌ای ایران تبدیل شده است.

به گزارش بولتن نیوز، در بخشی از این ویدیو، جاش ارنست، سخنگوی وقت کاخ سفید در دولت باراک اوباما، با صراحت بیان می‌کند که گزینه نظامی علیه ایران نه تنها پس از توافق روی میز باقی می‌ماند، بلکه "تقویت" نیز می‌شود. او استدلال می‌کند که به لطف برجام، ایالات متحده و متحدانش در "سال‌های میانی" اجرای توافق، فرصت بی‌نظیری برای "جمع‌آوری جزئیات بسیار بیشتر" در مورد برنامه هسته‌ای ایران خواهند داشت. به گفته ارنست، این اطلاعات دقیق و به‌روز، زمانی که نوبت به "تصمیم‌گیری برای هدف‌گیری" توسط فرماندهان نظامی آمریکا و اسرائیل برسد، توانمندی‌های آن‌ها را به شکل چشمگیری ارتقا خواهد داد. این دیدگاه از درون دولت آمریکا نشان می‌دهد که سازوکارهای راستی‌آزمایی و نظارتی برجام، کارکردی دوگانه داشته‌اند: از یک سو اطمینان از صلح‌آمیز بودن برنامه و از سوی دیگر، شناسایی دقیق اهداف برای یک درگیری احتمالی.

در بخش دیگری از این ویدیو، یک تحلیلگر ارشد در "بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها" (FDD)، که به مواضع ضدایرانی مشهور است، این تحلیل را با جزئیات بیشتری تأیید می‌کند. او با قاطعیت اعلام می‌کند که "۹۰ تا ۹۵ درصد اطلاعات" مورد نیاز برای یک حمله موفقیت‌آمیز از سوی آمریکا یا اسرائیل، مستقیماً از طریق بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) به دست می‌آید. او بازرسان را "بدون هیچ تردیدی، بهترین منبع اطلاعاتی" برای شناخت موقعیت، وضعیت و فعالیت‌های برنامه هسته‌ای ایران توصیف می‌کند. این اظهارات به این معناست که دقیق‌ترین و حساس‌ترین داده‌ها از تأسیسات هسته‌ای ایران، که تحت نظارت‌های شدید برجام قرار گرفتند، عملاً می‌توانند به عنوان یک نقشه راه دقیق برای یک عملیات نظامی مورد استفاده قرار گیرند.

کنار هم قرار دادن این دو دیدگاه، یکی از سوی یک مقام دولتی حامی توافق و دیگری از سوی یک تحلیلگر منتقد، به یک نتیجه‌گیری مشترک و تأمل‌برانگیز می‌رسد: سازوکارهای شفاف‌سازی و بازرسی که قلب برجام را تشکیل می‌دادند، به طور بالقوه بزرگترین آسیب‌پذیری امنیتی ایران را نیز ایجاد کردند. در حالی که هدف ظاهری، اعتمادسازی و جلوگیری از انحراف برنامه هسته‌ای بود، پیامد پنهان آن، فراهم آوردن یک پایگاه داده جامع و دقیق برای دشمنانی بود که همواره "گزینه نظامی" را روی میز نگه داشته‌اند.

این ویدیو نشان می‌دهد که در دنیای پیچیده روابط بین‌الملل، حتی صلح‌آمیزترین توافق‌ها نیز می‌توانند مانند شمشیر داموکلس عمل کنند؛ ابزاری که در عین حال که ثبات را تضمین می‌کند، می‌تواند زمینه را برای یک تخریب هدفمند و دقیق‌تر در آینده نیز هموار سازد.