شال پهلوانی بر گردن عراقچی؛ حل بحران خودساخته یا فتح دیپلماتیک؟
گروه ورزشی: در اقدامی که بیش از آنکه نشانی از یک دستاورد استراتژیک داشته باشد، به یک مانور تبلیغاتی شباهت دارد، عباس عراقچی، از معماران اصلی برجام، «شال پهلوانی» ورزش ایران را از دستان احمد دنیامالی، یکی از مدیران ورزشی کشور، دریافت کرد. این رویداد در حالی رخ می‌دهد که دلیل اهدای این شال، وعده عراقچی برای حل مشکل ویزای فوتبالیست‌های ایرانی برای سفر به آمریکا عنوان شده است؛ وعده‌ای که منتقدان آن را نه یک اقدام واقع‌بینانه، بلکه بخشی از یک سناریوی تکراری «بحران‌سازی و حل مسئله» برای اهداف شخصی می‌دانند.
به گزارش بولتن نیوز، ادعای «دیپلماسی ورزشی» از سوی تیم سیاست خارجی و برجسته کردن نقش عباس عراقچی در حل چالش ویزای ورزشکاران، بیش از آنکه نمایانگر یک نگاه راهبردی به منافع ملی باشد، حکایت از تلاش برای الگوسازی و برندسازی شخصی دارد. این رویکرد، پیش از این نیز در اقدامات دیگری نظیر رونمایی از کتاب «قدرت مذاکره» در کشورهای جنگ‌زده‌ای چون سوریه و لبنان مشاهده شده بود؛ اقداماتی که عایدی ملموس و امتیازی استراتژیک برای کشور به همراه نداشت و بیشتر به کارنامه‌سازی شخصی شبیه بود.
حال، همین الگو در حوزه ورزش در حال تکرار است. تیم دیپلماتیک ابتدا با برجسته‌سازی یک چالش، یعنی احتمال عدم صدور ویزای آمریکا برای فوتبالیست‌ها، یک بحران بالقوه را به افکار عمومی تزریق می‌کند. سپس، با ورود عراقچی به عنوان «ناجی»، این بحران حل شده و شال قهرمانی به عنوان پاداش این اقدام بر گردن او آویخته می‌شود. این در حالی است که این «منت‌گذاری» برای اخذ ویزا، یک واقعیت بنیادین را نادیده می‌گیرد.
بر اساس قوانین فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا)، کشورهای میزبان رویدادهای بین‌المللی موظف به فراهم آوردن تمامی شرایط لازم برای حضور تیم‌های راه‌یافته، از جمله صدور ویزا، هستند. ایالات متحده آمریکا به عنوان یکی از میزبانان جام جهانی، بر اساس این معاهده بین‌المللی، ملزم به صدور ویزا برای تیم ملی ایران است و عدم اجرای این تعهد، ضربه‌ای جبران‌ناپذیر به اعتبار و قوانین فیفا وارد خواهد کرد. بنابراین، دریافت ویزا حق قانونی ایران است، نه امتیازی که با لابی‌گری و دیپلماسی فردی به دست آید.
برای درک بهتر بی‌اثر بودن این خط تبلیغاتی، کافی است به سابقه اخذ ویزای ورزشکاران ایرانی در دهه‌های گذشته رجوع کنیم. پس از حضور درخشان تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی ۱۹۹۸، دولت آمریکا نه تنها بدون هیچ مشکلی برای اعضای تیم ویزا صادر کرد، بلکه پیشنهاد اقامت دائم (گرین کارت) را نیز به تمامی بازیکنانی که تمایل داشتند، به صورت خارج از نوبت و با احترام کامل ارائه داد. این سابقه تاریخی نشان می‌دهد که حل مسئله ویزا برای ورزشکاران، هرگز یک چالش دیپلماتیک لاینحل نبوده که اکنون نیازمند ظهور یک قهرمان باشد.
رویکرد اخیر وزارت امور خارجه، از صرف شام مدیترانه‌ای در رستوران‌های دمشق و رونمایی کتاب در بیروت تا دریافت شال پهلوانی برای انجام وظیفه‌ای که بر عهده نهادهای بین‌المللی است، این پرسش اساسی را مطرح می‌کند که سکاندار دستگاه دیپلماسی کشور، ایران را به کدام مسیر هدایت می‌کند؟ آیا سیاست خارجی به ابزاری برای نمایش‌های شخصی و تبلیغات کم‌اثر تقلیل یافته است یا همچنان قرار است حافظ منافع استراتژیک و بلندمدت کشور در عرصه‌های پیچیده بین‌المللی باشد؟ به نظر می‌رسد پاسخ به این پرسش در گرو فاصله گرفتن از اقدامات نمایشی و تمرکز بر دستاوردهای واقعی و پایدار است.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
