چرا وسط جنگ، دل شرق برای واتس اپ می‌سوزد؟

گروه it: اینترنت در ایران، به‌ویژه در سالیان اخیر، همواره محل بحث و مناقشات گسترده بوده است. در حالی که شهروندان در تلاش برای دسترسی پایدار و آزاد به اطلاعات و خدمات آنلاین هستند، گزارش‌ها از اختلالات مکرر و محدودیت‌های هدفمند حکایت دارند. در این میان، اپلیکیشن پرکاربرد واتس‌اپ، همچون بسیاری دیگر از پیام‌رسان‌های بین‌المللی، به یک کانون اصلی این جدال تبدیل شده است.

به گزارش بولتن نیوز بر اساس گزارشی که اخیراً در کانال تلگرامی روزنامه اصلاح‌طلب "شرق" منتشر شده و توسط خبرنگار این رسانه، سونیتا سراب‌پور، تهیه شده است، وضعیت دسترسی به واتس‌اپ همچنان "کند و با اختلال شدید" همراه است. این گزارش پرده از یک دستور داخلی برمی‌دارد که دلیل این اختلالات عنوان شده است: "رئیس مرکز ملی فضای مجازی، بدون مجوز رئیس جمهور، دستور کاهش ۵۰ درصدی پهنای باند واتس‌اپ را داده است." این ادعا نشان‌دهنده یک ناهماهنگی و احتمالاً اختلاف نظر جدی در سطوح بالای مدیریت اینترنت کشور است؛ چرا که طبق همین گزارش، "وزارت ارتباطات به صورت رسمی از دستور رئیس جمهور برای دسترسی به اینترنت و بازگشت به حالت عادی" خبر داده بود. اما شواهد میدانی و گزارش‌های وب‌سایت‌های جهانی که وضعیت اینترنت را رصد می‌کنند، مؤید این است که "بخش قابل توجهی از کاربران داخل کشور هنوز امکان دسترسی به پیام‌رسان واتس‌اپ را ندارند." نمودار ستونی ضمیمه شده در این گزارش نیز به خوبی نشان‌دهنده نوسانات و افت شدید دسترسی کاربران به این سرویس در طول زمان است.

از سوی دیگر، این محدودیت‌ها در حالی اعمال می‌شود که روایت‌های رسمی و غیررسمی متفاوتی در مورد دلایل این فیلترینگ یا کاهش پهنای باند وجود دارد. در اظهارنظرهای عمومی و محافل خاص، بارها اتهامات جدی به واتس‌اپ وارد شده است. برخی منتقدان، این پیام‌رسان را ابزاری برای "جاسوسی" می‌دانند و حتی ادعا می‌کنند که "کمک واتس‌اپ به رژیم صهیونیستی در جنگ ۱۲ روزه [گذشته] قطعی است." چنین اتهاماتی، فارغ از صحت و سقم آن‌ها، فضای عمومی را برای توجیه محدودیت‌های شدیدتر فراهم می‌آورد.

در این بستر پیچیده، موضع روزنامه شرق که از یک سو به مشکلات دسترسی کاربران می‌پردازد و از سوی دیگر، اتهامات سنگین به واتس‌اپ را نادیده نمی‌گیرد، قابل تأمل است. این رسانه به جای تأیید یا رد قاطع اتهامات جاسوسی، بیشتر بر روی فقدان مجوز و ناهماهنگی‌های داخلی در تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کرده و سعی دارد به چرایی ادامه اختلالات بپردازد. به نظر می‌رسد رویکرد شرق، فراتر از دفاع یا حمله به یک اپلیکیشن خاص، به شفافیت در تصمیم‌گیری‌های مربوط به فضای مجازی و حق دسترسی شهروندان می‌پردازد. این در حالی است که بسیاری از کاربران، فارغ از اتهامات امنیتی، صرفاً به دنبال پایداری و سهولت دسترسی به ابزارهای ارتباطی هستند که زندگی روزمره و کسب و کارشان به آن وابسته است.