«میهمان ناخوانده در دل ولنجک»؛ هتل جنجالی چگونه بر پیکر یک باغ قد علم کرد؟ / شهرداری تهران؛ غایب بزرگ یا همراه خاموش؟

گروه اجتماعی: در دل یکی از محله‌های مرفه و خوش‌آب‌وهوای تهران، ساختمانی سر به فلک کشیده که نه‌تنها سیمای شهری، بلکه مرزهای قانونی و اخلاقی مدیریت شهری را نیز به چالش کشیده است. هتل ولنجک، پروژه‌ای که از ابتدا با اهدافی متفاوت کلید خورد، حالا به نمادی از تقابل منافع عمومی و خصوصی در تهران بدل شده است.

به گزارش بولتن نیوز، ‌این زمین که در خیابان ۲۵ ولنجک و در تراز ارتفاعی ۱۸۱۷ متر از سطح دریا واقع شده، در دهه ۱۳۹۰ به‌عنوان فضای آموزشی در اختیار زمین شهری بود و مالکیت آن در اختیار سازمان جنگل‌ها و مراتع قرار داشت. همین ویژگی مالکیت دولتی، حساسیت این پروژه را دوچندان کرده است.

امیرحسین عبدالله‌زاده، پژوهشگر و فعال شهری، در نشستی که با موضوع بررسی ابعاد حقوقی و اجتماعی این پرونده برگزار شد، می‌گوید: «ما با زمینی مواجه هستیم که رای اولیه باغ برای آن صادر شده بود؛ رایی که مانع ساخت‌وساز گسترده می‌شد. اما در سال ۱۳۹۹، این رای لغو شد و زمینه برای ساخت هتل فراهم آمد.»

به گفته عبدالله‌زاده، در سال ۱۳۹۷ کاربری زمین به «هتل» تغییر داده شد و امکان تغییر کاربری به غیر از این نیز به‌صورت رسمی منتفی اعلام شد. تنها یک سال پس از لغو رای باغ، در سال ۱۴۰۰، مجوز قلع و قمع درختان صادر شد. این روند، زنگ خطر را برای بسیاری از فعالان حوزه محیط زیست و شهرسازی به صدا درآورد.

اما جنجال‌ها به همین‌جا ختم نمی‌شود. از خرداد ۱۴۰۲ تاکنون، این پروژه وارد فازهای جدیدی شده است. اعتراض‌های مدنی، شکایت‌های حقوقی، و فشارهای رسانه‌ای، هریک بخشی از این داستان پرپیچ‌وخم را شکل داده‌اند. در بحبوحه بحران زیست‌محیطی پایتخت، پرسش اصلی همچنان باقی است: چه کسی مسئول از بین رفتن ریه‌های سبز تهران است؟

در واقع، ماجرای هتل ولنجک، فقط یک پرونده حقوقی نیست. این ماجرا به شکلی عینی، تضاد درونی مدیریت شهری را نمایش می‌دهد؛ از یک سو میل به سرمایه‌گذاری و توسعه، و از سوی دیگر مسئولیت در قبال محیط زیست، حقوق عمومی و اصالت شهر.

اینکه یک ملک دولتی با رای باغ، ظرف چند سال به هتلی مجلل بدل شود، زنگ خطری است برای تمامی ارکان اداره شهری. اگر ضوابط و اصول نادیده گرفته شود، فردا نوبت کدام محله، کدام باغ، و کدام نفس آخر تهران خواهد بود؟

یکی از جنبه‌های پنهان اما بسیار حیاتی در پرونده هتل ولنجک، نقش منفعلانه و حتی در مواردی پرسش‌برانگیز شهرداری تهران است. در شرایطی که تمامی نشانه‌ها از تخلف، تجاوز به حقوق عمومی، و تضییع فضاهای سبز حکایت داشت، شهرداری به جای پیشگیری و شفاف‌سازی، مسیر سکوت را در پیش گرفت.

مطابق قانون، شهرداری موظف به صیانت از باغات شهری و زمین‌های مشمول ضوابط فضای سبز است. با وجود صدور رای اولیه باغ برای زمین مورد بحث، شهرداری تهران نه‌تنها در برابر لغو این رای در سال ۱۳۹۹ سکوت کرد، بلکه در سال ۱۴۰۰ نیز واکنشی جدی به درخواست قلع و قمع درختان نشان نداد. این ترک فعل را می‌توان یکی از مهم‌ترین گره‌های پرونده دانست.

این اتهام که شهرداری تهران با نادیده گرفتن وظایف قانونی خود، خواسته یا ناخواسته به نفع ذی‌نفعان پروژه عمل کرده، اکنون در محافل تخصصی جدی مطرح است. بسیاری از کارشناسان معتقدند اگر شهرداری در همان مراحل اولیه نسبت به وضعیت حقوقی و زیست‌محیطی زمین موضع‌گیری شفاف و قانونی اتخاذ می‌کرد، اکنون شاهد شکل‌گیری سازه‌ای در قلب ولنجک نبودیم.

سکوت سازمان‌های ناظر، همکاری خاموش شهرداری، و بی‌توجهی به رای‌های قضایی در حوزه منابع طبیعی و باغات شهری، زنجیره‌ای است که آینده شهر را تهدید می‌کند. هتل ولنجک یک پروژه نیست؛ آینه تمام‌نمای بحران تصمیم‌گیری و پاسخ‌گویی در مدیریت شهری تهران است.