به گزارش خبرنگار مهر نشست کتابخوانی از منظر سینما با حضور حمیدرضا
پگاه، عباس کریمی و سید احمد دانش در سرای اصلی اهل قلم نمایشگاه
کتاب برگزار شد.
عباس کریمی در ابتدای این نشست گفت: حمیدرضا پگاه از معدود سینمایی‌های
کتابخوان در ایران است که بیشتر در حوزه‌های داستان و شعر کتاب می‌خواند
اما به نظر می رسد عمده اهالی سینما کتابخوان نیستند و کمتر فیلمسازی به
کتابخوانی علاقه دارد. بدنه سینما به دلیل مرتبط بودن با دیگر شاخه‌های
هنری به ویژه ادبیات بیشتر هنرمندان این رشته را با کتاب و کتابخوانی درگیر
می‌کند اما اینکه مطالعه در میان هنرمندان این رشته موضوعی است که آنچنان
که باید مورد توجه قرار نگرفته است.
این منتقد ادبیات و سینما افزود: اقتباس‌های ادبی در سینمای ایران که
تعداد محدودی فیلم را تشکیل می‌دهد و آخرین آنها فیلمی از علی مصفا است که
اقتباسی آزاد از یکی از داستان‌های جیمز جویس است این شائبه را ایجاد
می‌کند که اهالی سینمای ایران کمتر کتاب می‌خوانند یا اگر مطالعه روزانه و
منظم دارند در ردیف آثار غیر داستانی و ادبی است.
وی ادامه داد: با نگاهی کلی به سینمای ایران و لااقل همین سه دهه گذشته
می‌بینیم که در فیلم‌های ایرانی خبر زیادی از اقتباس نیست و این می‌تواند
نشانه ضعف توجه فیلمسازان به ادبیات باشد چرا که اقتباس ادبی کمک بسیاری در
جذب مخاطب به یک فیلم است. برای همین فیلمسازان آشنا با ادبیات از اقتباس
ادبی بیشترین بهره را می‌برند.
حمیدرضا پگاه در پاسخ گفت: این طور نیست که اهالی سینما کتابخوان نباشند.
سینمایی‌ها هم کتابخوانند. من کتاب را مثل سینما ابتدا برای سرگرمی
می‌خوانم و البته از کنار آن بسیاری از چیزهایی دیگر را هم آموزش می‌بینم.
اگر کتاب را با سلیقه انتخاب کنیم لذت بسیاری از زندگی خواهیم برد.
وی افزود: مرگ قسطی اثر لویی فردینان سلین، آخرین رمانی است که من
خوانده‌ام، اما هیچ توصیه‌ای به کسی مبنی‌بر اینکه چه بخواند و چه نخواند،
ندارم چرا که هر کسی دنیای خاص خود را دارد. نکته دیگری که لازم است بیان
کنم، این است که هر کتابی در هر دورانی حرف خاصی دارد و از هر کتابی
می‌توان در دوره‌های گوناگون برداشت‌های مختلفی کرد. خودم کتابی را که در
15 سالگی خوانده بودم کمی قبل دوباره خواندم و به دنیایی متفاوت و تازه پا
گذاشتم چون مطابق با شرایط امروز و رده سنی‌ام از ان برداشت جدید کردم.
پس از پگاه کریمی نظر داد: با توجه به این که آقای پگاه در میان
سینمایی‌ها هستند و مطلع تر، به نظر می‌رسد کتابخوانان اهل سینما کم نیستند
پس چرا فیلم اقتباسی در سینمای پس از انقلاب کم ساخته شده است؟
دانش در پاسخ این پرسش گفت: به نظرمن هنر از ادبیات زاده شده و ادبیات از
جهاتی به سینما متصل است. سینما رسانه است و رسانه بدون نوشتن معنا ندارد و
اگر سینما را به عنوان یک رسانه در نظر نگیریم، کتاب هم نخواهیم خواند.
بنابراین اگر سینما یک رسانه و در ادامه هنر ببینیم، سینما به ادبیات متصل
خواهد شد.
وی افزود: اگر زندگی اکثر سینماگران موفق تاریخ را بررسی کنیم متوجه
خواهیم شد که آنان کتابخوان و رمان‌خوان بودند. همچنین بهترین و پرفروشترین
فیلم‌ها نیز فیلم‌های اقتباسی بودند و هستند. اهالی سینما اگر واقعا به
دنبال هنر باشند باید با ادبیات رابطه تنگاتنگی را برقرار کنند و یک بازیگر
اگر خودش را با ادبیات پیوند دهد به بازیگر مولف تبدیل خواهد شد.
دانش در ادامه با انتقاد از سینماگران ایرانی گفت: من فکر می‌کنم درصد کمی
از سینماگران ایرانی کتابخوانند و امثال داریوش مهرجویی در سینمای ایران
بسیار اندکند. این مساله در فیلم‌ها مشخص است چرا که درصد بسیار بالایی از
فیلم‌های ایرانی آثاری سطحی و مبتذلند که صرفا برای فروش بیشتر ساخته
شده‌اند. همچنین بازیگری که اهل کتاب و خواندن شعر و داستان باشد کم داریم.
به نظر من باید در کلاس‌های بازیگری ادبیات هم تدریس شود.
پگاه در ادامه گفت: من با خواندن کتاب دنیاهای بیشتر و شخصیت پردازی را
یاد می‌گیرم. به نظر من سینما ابتدا باید سرگرم کند و بعد در قالب سرگرمی
حرف‌های اساسی را بزند. سینما یک فضاسازی محدودی ازمنظر کارگردان فیلم دارد
اما ادبیات به هیچ عنوان این‌گونه نیست و یک رمان به تعداد خوانندگانش
فضاهای متفاوتی را می‌تواند خلق کند.
سید احمد دانش گفت: من هم این را قبول دارم و برای همین است که از یک کتاب می‌توان پنج نوع فیلم متفاوت اقتباس کرد.
کریمی نیز در پایان نشست توضیح داد: در ادبیات صنایع ادبی و تکنیک های
داستان‌نویسی طوری چیده شده‌اند که خواننده فضاها، شخصیت‌ها، اتفاقات و در
کل همه محیط داستان را در ذهن خود بازسازی می کند اما د رفیلم فقط تصاویری
وجود دارد که بینندگان مشاهده می‌کنند. برای همین مانایی داستان در ذهن
بیشتر از سینما است.
وی در پایان توضیح داد که آقایان امیر آقایی و فرزاد حسنی به دلیل درگیری
نامترقبه با موارد کاری مثل فیلمبرداری سریال و فیلم در نشست دیگری حضور
خواهند داشت و آقای مرتضی احمدی نیز به دلیل فوت برادرشان در جمع حضور
ندارند که در برنامه‌ای پس از نمایشگاه حضور خواهند داشت و بحث این نشست را
دنبال خواهند کرد.
