نگاه تحلیلگران: از «غلط زیادی اردوغان و الهام» چه درسی می‌توان گرفت؟

گروه سیاسی - حمیدرضا جلایی‌پور جامعه‌شناس و فعال سیاسی اصلاح‌طلب، در یادداشتی نوشت:

به گزارش بولتن نیوز، اردوغان در مراسم رژه جشن پیروزی جمهوری آذربایجان به مناسبت پیروزی بر قره‌باغ درباکو، در کنار الهام علی‌اوف در دهم آذرماه سخنرانی کرد.

از این مراسم چهار نشانه خطرخیز بروز کرد: اول اینکه، اردوغان در شعری به جدایی «به زور آذربایجان» اشاره کرد! دوم اینکه، شعر او درباره رود ارس، همان شعری است که «پان‌ها» [جدایی‌طلبان] در ایران هم می‌خوانند و او گویی دارد جدایی‌طلبی را ترویج می‌کند. سوم اینکه، در میان شعارهای حماسی این مراسم، در میان نام‌های مناطق آزادشده در جمهوری آذربایجان (یا مناطقی که باید آزاد شود) از «کوه سبلان» و از «ارگ تبریز» آذربایجان ایران هم نام بردند! چهارم اینکه، در این رژه چند «پهباد اسرائیلی» هم به نمایش گذاشته شد.

از این تهاجم با «زبان اردوغان» و رژه علی‌اوف چه درسی می‌توان گرفت؟ درس این است که در حفاظت از دولت-ملت ایران، خطر «پان‌ها» یک خطر جدی است.

پان‌ترکیسم و توسعه طلبی‌های عثمانی‌ها علیه مصالح ملی ایران ریشه در تاریخ و خصوصا در قرن ۱۹ دارد و این توسعه‌طلبی در سه دهه اخیر در «نوعثمانی‌گری» اردوغان و نیات علی‌اوف در جمهوری آذربایجان دنبال می‌شود. (در ایران استاد حمید احمدی به‌روشنی بنیان‌های فکری و استراتژی‌های سیاسی پان‌ترکیسم را توضیح داده است.)

بطوری‌که هم‌اکنون همه می‌دانستیم و می‌دانیم پایگاه «پان‌های ضدایرانی» در ترکیه فعلی است. یا سه دهه هست در کتاب‌های درسی جمهوری آذربایجان «آرزوی بازپس‌گیری تبریز، ارومیه و اردبیل آموزش داده می‌شود.

یا در ترور دانشمندان هسته‌ای از سوی اسراییل از خاک جمهوری آذربایجان استفاده می‌شود. لذا این خطاست که گفته شود خطر پان‌ها خطر نیست و انشاءلله گربه است.

در سال‌های گذشته از سوی نیروهای جامعه مدنی خطر نفوذ «پان‌ها» به ارکان حاکمیت مثل دفاتر امام‌جمعه‌ها، شهرداری‌ها، ادارات، خصوصا در دستگاه‌های امنیتی در مناطق آذری‌نشین، کرارا اشاره شده است.

اما متاسفانه حساسیتی که حاکمیت جمهوری اسلامی به‌درستی نسبت به نفوذ اسراییل در کشورهای عرب همسایه دارد، نسبت به خطر «پان‌های» مورد حمایت اردوغان و علی‌اوف ندارد. و نفوذ پان‌ها همچنان ادامه دارد.

حتی «پان‌ها» خصوصا پس از روی‌کار آمدن ترامپ و اعلام جنگ اقتصادی و روانی او علیه ایران روحیه گرفتند و در بزنگاه‌های چهارسال گذشته بر کانون‌های فشار علیه ایران دمیدند.

اینک که آشکارا اردوغان و علی‌اوف نیات توسعه‌طلبانه خود را آشکار می‌کنند (همچنان که در این رژه در برابر دیدگان جهانیان آشکار کردند) مجددا، هم جامعه مدنی و هم حاکمیت ایران خطر «پان‌ها» را باید جدی تلقی کند.

البته، در این کارزار ملی در برابر پان‌ها از دو موضوع نباید غفلت کرد. اول اینکه نباید در دام شگرد تبلیغاتی اصلی «پان‌ها» افتاد. پان‌ها از اغتشاشات قومی تغذیه می‌کنند و دنبال تشدید جنگ روانی بین دو چیزی هستند که اصلن در ایران وجود ندارد-یعنی جنگ بین قوم ترک و قوم فارس.

همه می‌دانند که در ایران «قوم فارس» وجود ندارد؛ بلکه در ایران «فارسی‌زبانان» با فرهنگ‌های متنوع ولی همه ایرانی وجود دارد.

فارسی‌زبانان شامل کثیری از جمعیت‌ها مثل بوشهری‌ها، بلوچ‌ها، سیستانی‌ها، کرمانی‌ها، اصفهانی‌ها، بروجردی‌ها، اراکی‌ها، خراسانی‌ها، تهرانی‌ها و کرجی‌ها، مازندرانی‌ها، گیلانی‌ها و آذری‌ها می‌شوند و یک قوم نیستند.

اما «پان‌ها» در آرزوی تلاشی ایران بر کارزار «ضدیت قوم‌ ترک بر قوم فارس» می‌‌دمند. ازاین‌رو، همه ایراندوستان باید مواظب باشند تا در دام شوینیست‌های قومی و ملی نیفتند.

دوم اینکه، «پان‌ها» دنبال تحریک ایرانیان علیه «ترک‌ها» در ترکیه و «اعراب» در کشورهای عربی هستند. در صورتیکه در عالم واقع یکی از آرزوهای آرمانی ایرانیان بعنوان یک دولت-ملت، داشتن روابط حسنه و سهل با مردم ترکیه و کشورهای عربی بوده و هست.

ما ایرانیان دوست داریم همانطوری که به راحتی به شیراز، تبریز، اصفهان و مشهد سفر می‌کنیم به همان راحتی هم به استانبول، بغداد، قاهره، مکه و مدینه سفر کنیم، مبادلات اقتصادی و فرهنگی داشته باشیم.

مطلقا ایرانیان با ترک‌های ترکیه و اعراب در عراق و عربستان مساله ندارند و نخواهند داشت. درستی این ادعا را ایرانیان در سفرهایشان به ترکیه، به مکه و مدینه و مراسم کم‌نظیر اربعین در کربلای عراق نشان داده‌اند.

لذا ایراندوستان در مواجه با «پان‌ها» نباید تقویت‌کننده آرزوی «پان‌ها» باشند. پان‌ها از لجن‌زاری تغذیه می‌کنند که در آن ایرانیان با مردم ترکیه و مردم کشورهای عربی در تضاد باشند که به لطف خداوند نیستند.