برجام تصمیم نظام بود یا دولت؟

گروه بین الملل - سعید فتحی سارانی تحلیل گر مسائل اقتصادی طی یادداشتی نوشت:این ادعای حامیان دولت مبنی بر اینکه تصویب برجام تصمیم نظام بود و نه دولت، صحیح است. اگر دولت به تنهایی توانایی تصویب برجام را داشت به راحتی نیز می‌توانست لوایح مربوط به برنامه اقدام FATF را هم تصویب نماید.

به گزارش بولتن نیوز، ولی می‌بایست در رابطه با مفهوم نظام توضیح داد؛ نظام به معنی مجموعه‌ای از نهادهای حاکمیتی، گروه‌های سیاسی، نهادهای اجتماعی و مردم‌نهاد می‌باشد. همانگونه نظام صرفاً دولت یا مجلس یا قوه‌قضائیه نیست، مقام رهبری نیز نیست.

نمی‌توان مخالفت رهبرمعظم انقلاب، تیم مذاکره‌کننده سابق، بخشی از نمایندگان مجلس وقت و برخی گروه‌های سیاسی و رسانه‌ها نسبت به تصویب برجام را نادیده گرفت. حتی رهبرمعظم انقلاب بعد از تصویب برجام در مجلس و شورای عالی امنیت ملی با ده شرط جدید و به کار بردن عبارت «خسارت محض» برای اجرای برجام بدون توجه به این شروط، مصوبه شورای عالی امنیت ملی را امضا کردند.

اما از آن سوی اکثریت مجلس اصولگرای نهم، اکثریت اعضای شورای عالی امنیت ملی، تمام گروه‌ها و رسانه‌های اصلاح‌طلبان و بخش قابل‌توجهی از گروه‌ها، شخصیت‌ها و رسانه‌های اصولگرا برای تصویب برجام به دولت کمک کردند. شاهد بودیم چون تمام موافقین تصویب برجام در سال 94 در سال گذشته موافق تصویب لوایح CFT و پالرمو نبودند، این لوایح با وجود اصرار دولت و مجلس در مجمع تشخیص مصلحت نظام رد شد.

کسانی در سال 94 از برجام حمایت کردند که مردم در صورت اطلاع، به سختی باور خواهند کرد.

برخی رسانه‌ها به کار بردن‌ عبارتی همچون متدین، امین، غیور، شجاع و مدافع اهداف برای ظریف از سوی رهبرمعظم انقلاب را به معنی تأیید نتیجه کار وی تفسیر می‌کردند. اما اولا ایشان بارها بیان کردند که از مسئولین اجرایی در هر دوره‌ای حمایت می‌کنند تا بتوانند وظایفشان را بهتر عمل کنند. ثانیاً متأسفانه برخی اقدامات احساسی در فرآیند مذاکرات انجام می‌شد که سبب نشنیدن صدای کارشناسان خبره منتقد در جامعه و فرصت مظلوم‌نمایی به مذاکره‌کنندگان می‌داد.

هدف رهبرمعظم انقلاب این بود که به جای نقد شخصیتی تیم مذاکره‌کننده، عملکرد آنان نقد شود. در تمام زمان‌هایی که ایشان از شخصیت ظریف تمجید کردند بلافاصله عملکرد وی را به صورت مستقیم یا غیرمستقیم نقد کردند.

برجام نتیجه مذاکرات بود و ایشان عبارت خسارت محض را برای برجام به کار بردند و برای اجرای آن شروطی گذاشتند که دولت به آن شروط عمل ننمود.

نظام با تصویب برجام موافق بود ولی نه اینکه رهبرمعظم انقلاب موافق آن باشند. همانگونه حکومت حضرت علی با حکمیت موافقت نمود ولی حضرت امیر مخالف آن بود.

اما رفتار دو گروه جالب بود؛ گروه اول دولت و حامیان برجام بود؛ در زمان انعقاد برجام به منتقدین حمله می‌کردند و آنها را کاسب تحریم معرفی می‌کردند. در زمان انتخابات 94 و 96 به عنوان دستاورد دولت و جریان همسو می‌شمردند. در زمانی که آمریکا به تعهداتش عمل نکرد برجام را تصمیم تمام بخش‌ها و شخصیت‌های نظام عنوان می‌کردند.

گروه دوم بخشی از گروه‌ها و شخصیت‌های سیاسی بودند که از نظر سیاسی با دولت یازدهم فاصله داشتند؛ در زمان برجام، آن را تصمیم نظام و نتیجه هدایت رهبری می‌دانستند و منتقدین برجام مانند تیم مذاکره کننده سابق را تندرو عنوان می‌کردند. وقتی که خسارت‌وار بودن برجام برای افکار عمومی آشکار شد زبان به انتقاد از این معاهده و تیم مذاکره‌کننده پرداختند. حتی انتقاداتی تندتر از منتقدینی داشتند که از ابتدا مخالف این معاهده بودند.