چرا نکوداشت علما لازم است؟/15ویژگی خطبه ها در بیان نکته ها

به گزارش بولتن نیوز، حجت الاسلام محمد ادریسی نوشت:اگر پرسیده شود که چرا نکوداشت علما را برگزار می کنیم؟ در پاسخ می توان گفت که: «مَن وقَّرَ عالمِاً وَقَّرَ رَبَّه» کسی که عالمی را گرامی بدارد و تعظیم نماید، پروردگارش را گرامی و بزرگ داشته است و همین یک اشاره از زبان امیر المومنین علی (ع) کفایت می کند که برای تعظیم بزرگان که توفیق ساز است تلاش شود.

در مکتب ما دانشمند و عالم، مقامی الهی دارد که با اوصافی متعالی همواره تکریم و تعظیم شده‌ است و یکی از سنگرهای که علما آن را حفظ کرده اند نماز جمعه است.

کیست که اهمیت انس با نماز جمعه و جایگاه آن را نداند؟!

این نماز آرامش آفرین برای ناآرام‌ها و اضطراب زدا برای نگران‌ها است.

نماز جمعه نیاز فرد و جامعه و فريضه‌اي هفتگي برای ترکیبی هماهنگ بین سیاست و دیانت است که در آن درس توحید و تفسیر و عمل جهادی و مبارزه واعتصام به ولایت و رهایی از جلوه‌ها و هوس‌هاست.

اين آيين برخوردار از حجم گسترده‌ای از ابعاد مختلف عبادي، اقتصادی، سياسي، فرهنگي و... است.

آری! نمازجمعه ذکری عملی است، نماز جمعه ریاضتی هفتگی برای بندگان خوب خداست که بسیار هم شیرین است و پیوند حق با خلق است.

نُسک و نکته‌ها و خطبه‌هاي نماز جمعه برای آن است که مردم به اطاعت دعوت شوند و نیرو بگیرند و اجراي فرمان‌ها الهي نشر شود، پيشه كردن تقوا سرلوحه کار قرار گیرد و پرهيزكاري در زندگي روزمره نصب اعین شود و مردمی که در این نماز شرکت می‌کنند از تحولات و از امور سياسي، اجتماعي، اقتصادي و نظامي جامعه خودآگاه ‌شوند.

در هر نماز جمعه خطبه‌های درباره یاد آوری اهداف اسلام و مسلمین و مصالح و مفاسد در كشورهاي اسلامي بیان می‌شود، اتفاقات و اختلافات بين‌المللي موردبررسی قرار می‌گیرد و سبک زندگی و روابط انسانی و طبیعی مطرح می‌شودو همبستگی سازی صورت می‌گیرد.

این عبادت هفتگی رسانه‌ي قدرتمند برای بیان احکام عبادی، احکام حقوقی و احکام اخلاقی است و صد البته رسانه‌ای فراگير برای ابلاغ دين است و همچنین وسیله‌ای برای رفع نیاز محرومان و مستضعفان که فرصت دعوت انسان‌ها را به خیرات و حسنات نیز فراهم مي‌سازد و در وحدت بخشی و انسجام و هم‌افزايي جامعه اسلامي نقشی بی‌بدیل دارد.

بعد از ارتحال امام خمینی (ره)، رهبر عظیم الشان انقلاب اسلامی حضرت آیه الله العظمی خامنه ای-دامت برکاته- در پیام‌های خود در مناسبت‌های مختلف به برگزاری باشکوه‌تر این مهم تأکید نمودند و ایشان در رابطه بااهمیت و جایگاه والای نماز جمعه می‌فرماید:

«نماز جمعه به‌خودی‌خود،یکی از عوامل حفظ و باقی دارنده وضد زوال در درون نظام اسلامی است».

توفیقی شد که بنده بخشی از کتاب زندگینامه آیت الله نمازی را نوشته ام و آن خطبه ها و نکته ها است که در آن صحبتی از خواندن و چگونه خواندن و برای چه خواندن نماز جمعه به میان نیامده است و تنها برگزیده‌ای از حدود 6000 صفحه ای است که خواندم و از دل آن خطبه‌ها و نکته‌های استخراج شد که توسط حضرت آیت‌الله عبدالنبی نمازی(زیده عزه)امام‌جمعه محترم کاشان است بیان‌شده که ایشان ملقب به « ذخرالاعلام» «سفیر ولایت» و همچنین «مجاهد مهاجر» است که به‌صورت بسیار خلاصه‌وارتهیه‌شده و شامل مباحث قرآنی، روایی، فقهی، تاریخی، تربیتی، سیاسی و اجتماعی و فرهنگی و عرفانی است.

این موجز به پاس خدمات و نکوداشت از مقام شامخ ذخر الفقها و فقیه مهاجر و مجاهد و سفیر ولایت آیت الله نمازی در دسترس مخاطبان و علاقه مندان به ایشان قرار می گیرد و امید است که این مختصر برای ما اسبابی باشد برای آن روزی که لاینفع مال و لابنون و از موجبات تحصیل قلب سلیم باشد.

و اما یک سوال پیش می آید که ویژگی‌های خطبه‌های آیت‌الله نمازی چیست؟

اولین ویژگی:

طولانی نبودن خطبه‌ها

خطبه‌های حضرت آیت‌الله نمازی به هنگام زوال ظهر بر پا و در بسیاری از اوقات برای رعایت حال نمازگزاران طولانی نبود و همواره آداب یک خطيب جمعه از طرف ایشان رعایت می‌شود.

ازآنجاکه مردم اهميت خطبه‌های ایشان را درک کرده‌اند و می‌دانند که نماز جمعه قضا ندارد و نماز جمعه منعقد نمی‌گردد٬ مگر براي كسانی كه دو خطبه را درك و استماع كنند نهایت تلاش خود را به کار می‌بستند که در وقت مقرر خود را به مصلا بقیه‌الله کاشان برسانند.

مشهور است که در نماز جمعه كمترين تعدادي كه نماز جمعه با آن منعقد می‌شود ٬پنج نفر است اما همواره مصلا بقیه‌الله پر بود از جمعیت چند هزارنفری و مشتاق نمازگزار برای شنیدن خطبه‌های مجاهد مهاجر حضرت الله نمازی و بنا بر آنچه در روایات بیان‌شده كمترين ثواب حضور در نماز جمعه برای نمازگزارن بالغ‌بر ده هزار ركعت می‌شود.

دومین ویژگی:

شرکت اهل تسنن در نماز جمعه

گرچه اهل تسنن در کاشان در اقلیت و بسیار اندک هستند اما بااین‌حال بعضی از آن‌ها طی مسافت می‌کردند و خود را برای حضور در نماز جمعه‌ای که خطیب آن آیت‌الله نمازی است محیا ساخته و در صفوف نمازگزاران دیده می‌شوند.

سومین ویژگی:

استقبال مستمع و گوینده

در هنگام خطبه‌ها و بیان نکنه ها قبلۀ مردم، آیت‌الله نمازی بود و قبله ایشان، مردم بودند و استقبال صورت می‌گرفت همان‌گونه که در روایت بیان‌شده است: «كُلُّ مَوعُوُظٍ قِبلَةُ لِلواعِظ»٬«همه مستمعين ٬ قبله خطيب به شمار می‌روند.» و «كُلُّ واعِظٍ قَبلَة»٬ «هر گوینده‌ای نسبت به شنونده ٬ قبله به شمار می‌آید.»

چهارمین ویژگی:

اقتدا به سنت

آیت‌الله نمازی این مجاهد مهاجر همراه مقید به روایات شریفه و سنت رسول اکرم و ائمه هدی هستند و بعد از رعایت مقدمات ایراد خطبه‌ها و قبل از شروع سخن به نمازگزاران «سلام» می‌کردند و این نشان از تواضع و فروتنی یک خطیب است و التزام او به رعایت اخلاق حسنه‌ای که لازم است رعایت شود.

پنجمین ویژگی:

ابزار محبت صمیمانه

قبل از توصیه به رعایت تقوا که در همه خطبه‌های ایشان هست ابراز محبت کلامی مشهود است با جملاتی همچون نمازگزاران عزیز و شما عزیزان و گرامیان و...صورت می‌گرفت که نشان دهند صمیمیت امام‌جمعه با مأمومین است.

ششمین ویژگی:

ایستاده همچون سرو خطبه‌خوان

سفیر ولایت آیت‌الله نمازی باوجود کهولت و کسالت که ناشی از جراحت‌های زمان جنگ هشت سال دفاع مقدس است و فعالیت‌های بسیاری که برای انقلاب داشتند و دارند و بسیار نیز خستگی‌آور است هیچ‌وقت دیده نشد که نشسته خطبه‌های نماز جمعه را ایراد کرده باشند و همچون سرو بلندقامت ایستاده خطبه می‌خواندند که این‌یکی از ویژگی‌های ایشان است.

هفتمین ویژگی:

خوف‌ورجا هر دو باهم

حمد و ثنای خداوند با الفاظی شایسته عظمت الله و جایگاه ربوبی و درود بر حضرت رسول اكرم (ص) وائمه هدي (ع) و خواندن سوره‌های کوچکی از قرآن همچون توحید و کوثر و یا کافرون در هر خطبه از ایشان شنیده می‌شود که حاوی محتوای توحیدی و بیان صفات الهی و تذکرات اخلاقی و مسائل خوفی و رجایی است.

هشتمین ویژگی:

حضور خالصانه مردم و خطیب

حضور باشکوه مردم دارالمؤمنین کاشان با نیت خالصانه برای شنیدن خطبه‌ها و نکته‌های آیت‌الله نمازی درباره مسائل مختلف روز نشان‌دهنده این است که خطیب نیز توانسته نیت خود را برای حق‌تعالی خالص گرداند و تصعید نمایید که اگر نیت‌های امام‌جمعه و مامومیین خالص نباشد حضور و اثرگذاری نیز کم‌رنگ خواهد بود.

نهمین ویژگی:

ادعیه برای سربلندی اسلام و بزرگان نظام

دعا برای بزرگان مکتب اسلام و آرزوی توفیق جوانان و ازدواج و حل مشکلات و سربلندی برای ملت و امت اسلام خاصه مقام معظم رهبری و شادی ارواح مطهر امام خمینی (ره) و شهدا از عناصر اصلی خطبه‌های ایشان است و امیدواریم همه مستجاب شوند.

دهمین ویژگی:

خیرالکلام همچون دارو

یکی از نشانه‌های فقاهت آیت‌الله نمازی این است که خطبه‌های ایشان خیر الکلام و همچون دارو و به‌اندازه است و طولانی نیست و نماز متعارفی دارند آن‌هم برای رعایت حال اضعف مؤمنین که در روایت بیان‌شده:

«اِنَّ في قَصِرَالخُطَبِهِ وَ طوُلِ صَلَاةِ مَئِنَّةً مِن فِقهِه الرَّجُلِ فَاطيلوا الصَّلاة واقصرُوا الخُطبة»٬بدون ترديد كوتاه بودن خطبه و طولانی بودن نماز (متعارف)٬نشانه فقاهت امام‌جمعه است ٬پس‌نماز را طولاني و خطبه را كوتاه كنيد.»

یازدهمین ویژگی:

جلب مشارکت مردم

یکی از مهم‌ترین کارهای که آیت‌الله نمازی در سال‌های اخیر انجام داده‌اند جلب مشارکت‌های مردمی برای ساخت یک مصلا بزرگ بود که ۱۳۸۸/۸/۱ کلنگ مصلا زده شد و 26 مهرماه 92 یعنی بعد از چهار سال فاز اول مصلای نماز جمعه کاشان افتتاح شد که ظرفیت 5000 نفری دارد.

فاز دوم نیز اول دی‌ماه 92 شروع شد که نصب گنبد و شبستانی است که سیزده هزار مترمربع مساحت دارد.

این مصلا یک اثر تاریخی است. یک اعتبار است، یک آبرو برای مردم کاشان است. هرکسی که از آزادراه وارد بلوار امام رضا علیه‌السلام شود و این عظمت را ببیند می‌گوید شایسته مردم کاشان است که دارای چنین مصلای باعظمتی باشند.

به‌طور متوسط هر نماز جمعه حدود 5000 نفر مردم از آقایان و بانوان و جوانان شرکت می‌کنند. البته غیر از ماه رمضان که در آن ماه جمعیت تا 7000 – 8000 نفر افزایش پیدا می‌کند. درنتیجه شما اگر 58 نماز جمعه و نماز عید را ضربدر 5000 نفر کنید آمار سالانه می‌شود حدود سیصد هزار نفر در نماز جمعه و نماز عید شرکت می‌کنند.

دوازدهمین ویژگی:

مخاطب شناسی

افراد مختلفی در نماز جمعه شرکت می‌کنند، در هر جمعه اقشار مختلفی حضور میابند و سلیقه‌های گوناگونی دارند که یک از کارهای که خطیب جمعه باید در آن مهارت داشته باشد مخاطب شناسی است و همواره دیده می‌شد که آیت‌الله نمازی مطالب را برای مخاطبان دسته‌بندی می‌کردند و بیشتر برای جوانان و بانوان مسائل روز و موردنیاز آن‌ها ارائه می‌شد.

سیزدهمین همین ویژگی:

مستند بودن خطبه‌ها

دیگر ویژگی خطبه‌های آیت‌الله نمازی مستند بودن فرمایشات ایشان است که استناد به آیات شریفه و روایات همراه مورد تأکید ایشان است و در خطبه‌ها مورد استماع قرار می‌گرفت گرچه همیشه منابع بیان نمی‌شد اما اهل‌فن و کسانی که با منابع اصیل اسلامی در ارتباط هستند به‌خوبی می‌توانند شاهد بر این قضیه باشند.

چهاردهمین ویژگی:

حرکت از واقعیت موجود به‌سوی واقعیت مطلوب

همه‌فهم بودن خطبه‌ها و بیان نکته‌های دقیق البته با زبان ساده یکی دیگر از مزایای خطبه‌های ایشان است و در آن واقعیت موجود و واقعیت مطلوب تحلیل و تبیین می‌شد به شکلی که عوام بپذیرند و درک کنند و خواص نیز بپسندند و عمل کنند.

پانزدهمین ویژگی:

وحدت سازی و دوری از اختلافات

دشمنان اسلام و مسلمین در پی جدایی نیروهای مؤمن و انقلابی هستند و با حیله‌های مختلف نمی‌گذارند که این نیروها در کنارهم قرار گیرند تا رویدادهای مهمی را رقم بزنند و اختلاف‌های واهی از طرف معاندین بزرگ‌نمایی می‌شد ازاین‌روی امام‌جمعه می‌تواند در تقویت جبهه انقلاب نقش بسزایی داشته باشد که آیت‌الله نمازی توانست در برهه‌های مختلف که نیاز به وحدت و اتفاق نظرات است نقش خود را به‌خوبی ایفا کند و حکم نخ تسبیح را داشته باشد.