نقش مدیریت رسانه در شکاف نسلی و امواج فناوری

 

به گزارش بولتن نیوز، شکاف نسلی میان والدین و فرزندان باعث بروز عواقبی چون گوشه گیری، سنت شکنی، ساختار شکنی و تک محوری توسط فرزندان در نهاد خانواده می شود. والدین بایستی به این امر واقف باشند که آگاهی از فناوری و به روز بودن آنها باعث همگام شدن آنان با فرزندانشان و تغییر در سبک زندگی در جهت بهبودی آن، تغییر در نوع نگرش و رویکردها نسبت به برخی از مسائل کهنه فرهنگی با توجه به حفظ باورها، ارزشها و عقاید فرهنگی گذشته می شود. بدین ترتیب که با حفظ ارزشهای فرهنگی صحیح، بایستی برخی از اندیشه های کهنه را که به نوعی مانع نزدیکی ما با فرزندانمان می شود حذف کرد. درواقع پُل ارتباطی والدین با فرزندان، درک صحیح و تجزیه و تحلیل مسائل از دیدگاه انان با درنظر داشتن شرایط فعلی آنان است که مسلما ً با دهه های گذشته فاصله های فکری بسیاری دارد. همانطور که هم اکنون تغییر در سبک زندگی از قبیل نوع معماری شهر سازی، استفاده از لوازم خانگی مدرن و حتی نوع استفاده از اتومبیل شخصی با دهه های گذشته فرق های بسیار عمده ای دارد، بنابراین طرز تفکر نیز با توسعه فناوری قاعدتاً بایستی دگرگون شود. چراکه جهان با سرعتی غیر قابل پیش بینی در حرکت است و اگر بخواهیم با یک اتومبیل پیکان در جاده جهان صنعتی برانیم مطمئناً از قافله باز می مانیم. یکی از ابزارتاثیر گذار در دگرگونی های اجتماعی و تغییر در جهان بینی افراد، رسانه است. رسانه مانند دریچه ای از دیرباز تا کنون موجب رشد و آگاهی افراد نسبت به جهان پیرامونشان شده و نیز هر لحظه با توسعه فناوری بیش از پیش، شتابان در مسیر خود می تازد. در نتیجه تنها راه جلوگیری از به وجود آمدن شکاف نسلی، افزایش آگاهی و توسعه فرهنگی است که ما را به جلو می راند. حتی بایستی برنامه ریزی های آموزشی در راستای فناوری های نوین صورت پذیرد. چنانچه اگر صرفاً جنبه های منفی فناوری هایی چون شبکه های مجازی را فرضاً در نظر داشته باشیم و فرزندان را برای پیشگیری از عواقب اینچنین فناوری هایی، دور نگه داریم تنها به دانش و شعور فکری آنان صدمه وارد اورده ایم. به دلیل آنکه دوری از دهکده جهانی و عدم حضور فرزندان در جریان اطلاعات و ارتباطات، موجب عقب ماندگی بسزایی در انان خواهد شد. درنتیجه تنها برای پیشگیری از عواقب فناوری های گسترده امروزی می توان با آگاه سازی فرزندان و اعتماد به قدرت اختیار و اندیشه انان از ابعاد منفی جلوگیری کرد. محدودیت و معذوریت های بسیاری از سوی والدین نااگاه نسبت به توسعه جهانی، منجر به گمراه سازی و انحراف جوانان خواهد شد. البته مسئله شکاف نسلی در سنین نوجوانی و جوانی بایستی هر یک بطور ویژه مورد بحث و بررسی قرار گیرند. در خصوص جوانان اوضاع به مراتب باید سهولت بیشتری پیدا کند چراکه قدرت تصمیم گیری در شرایط متفاوت را جوانان بایستی داشته باشند که بتوانند منافع و مضرات حاصل از یک رویداد را تشخیص دهند اما در مجموع شکاف نسلی در هر دوره از بلوغ فکری و رشد سنّی بایستی بطور جداگانه مورد ارزیابی قرار گیرند. مطلب فوق تنها چکیده ای خلاصه شده از عنوانی ست که نباید دور از ذهن داشت. با توجه به نفوذ شبکه های ماهواره ای در نهاد خانواده و عدم توجه به تمایز اموزش در کانون خانواده و اموزش در مدارس، طبیعتاً فرزندان دچار سردرگمی فرهنگی و خشم درونی نسبت به ضدیت فرهنگی موجود خواهند شد. بنابراین با آگاه سازی فرزندان در راستای حفظ هویت فرهنگی از جمله ارزشها و اعتقادات بنیادی و به دور از هیچگونه تعصب و کشمکشی بایستی به او جهت فکری مشخصی را با توجه به محصور بودن فناوری های نوین و وجود معایب و مضرات آنها در دنیای مدرن بهینه سازی کرد. بطور کلی برخی از تفکرات منسوخ شده در دنیای مدرن نه تنها کاربردی نداشته بلکه منجر به بازماندن افراد دریک زمان و یا دوره تثبیت شده ای می شود که حاصلش جز تفکرات پوسیده و نخ نما نیست.در این مقاله به شناخت یکی از مهمترین شاخه‌های فناوری یعنی، رسانه و آشنایی با پیام‌های رسانه ای و همچنین به نقش و کارکرد مفهومی رسانه پرداخته شده است.

رسانه چیست؟

رسانه ابزاری سمعی – بصری در جهت بیان رویکردهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، هنری و سیاسی است که پیرامون جهان ما در گذر است. بطور کلی می‌توان رسانه را هر ترکیبی از متن، صدا، عکس، انیمیشن، نقاشی، گرافیک، تصاویر ویدئویی، نامه و... که از طریق آن پیامی به مخاطب انتقال داده می‌شود،تعریف کرد.

از این لحاظ رسانه ها با توجه به نوع ارتباط، به دو گروه تقسیم می شوند : رسانه های شخصی و رسانه های جمعی

رسانه های شخصی: وسایلی هستند که پیام را از پیام دهنده به تعداد محدودی پیام گیرنده مشخص منتقل می کنند. مانند : نامه، تلفن، ایمیل، پیامک و،،،

رسانه های جمعی: به معنای مجموعه ابزارها و روش هایی که برای ایجاد ارتباط با مخاطبان انبوه است. مانند رسانه های چاپی، رسانه های پخش و رسانه های رایانه ای، رسانه های خیابانی همچون پوسترهای تبلیغاتی خیابانها، بدنه های اتوبوس ها، تابلوهای خیابان.

همچنین از جمله رسانه های جمعی نیز می توان به نشریه ها اشاره کرد که به چهار دسته تقسیم می شوند که شامل:

رسانه های چاپی که بر روی کاغذ چاپ می شوند

نشریات الکترونیک که اگر محتوای یک نشریه چاپی عینا از رادیو پخش شود نشریه الکترونیک است

رسانه های دیجیتال مانند متونی که بر اینترنت قرار می گیرند

رسانه های سایبر

می توان برای درک بهتر چنین عنوان کرد که بطور مثال یک روزنامه تا زمانی که روی کاغذ است رسانه چاپی است، اگر ان را بصورت انالوگ تبدیل کنیم نشریه الکترونیک داریم و اگر محتوای ان را بر اینترنت قرار دهیم وارد مقوله دیجیتال شده ایم و اگر چیزهایی شبیه به لینک متن، تصویر یا ویژگیهای دیگر متفاوت از نسخه های چاپی، به آن اضافه شود رسانه سایبر داریم.

رسانه شناسی

بنابراین، یکی از ابزارهای کاربردی در گسترش تغییرات اجتماعی و فرهنگی، رسانه ها می باشند. رسانه ها علاوه بر پیشبرد اهداف علمی و فرهنگی به ویژه در پیاده سازی سبک زندگی می توانند قدرتمند عمل کنند. رسانه های داخلی بایستی هویت فرهنگ ایرانی را در قالب خواسته های مردمی بصورت ارزنده ارائه دهند که مردم بتوانند از پیشینه فرهنگی غنی خود بیش از پیش آگاهی یابند. رسانه، عنصر بلقوه ای ست که می تواند در نهاد خانواده به سادگی نفوذ کرده و ایده های پنهانی و رویکردهای از پیش برنامه ریزی شده اش را به مخاطب القاء کند. از طرفی اگر به نظام آموزش جهانی نگاهی اجمالی بیندازیم متوجه تدریس زیر مجموعه واحدهای تخصصی بنام سواد رسانه ای خواهیم شد که در نظام آموزش ایران به تازگی تدریس می شوند. بنابراین با علم بر سواد رسانه ای می توان به نقد، تجزیه و تحلیل و ارزیابی موضوعات و مسائل تزریق شده از سوی رسانه ها بر ذهن مخاطبان پرداخت. دانش رسانه ای، این امکان را برای ما فراهم می سازد که بتوانیم به ساختار، اهداف و چگونگی شکلگیری برنامه های طراحی شده پی ببریم. آنان که فاقد سواد رسانه ای هستند طبیعتاً درک درستی از واقعیت های ساختاری برنامه ها نداشته و بر انان تاثیرات مخرب بر جای خواهد نهاد و آسیب های اجتماعی را در پیرامون زندگی شان وارد می آورند که به راستی جبران ناپذیر است. بنابراین آگاهی مهمترین عامل در ارتقاء سطح دانش یکایک افراد جامعه است. پیام های رسانه ای می توانند به مثابه خوراک روزانه افراد تلقی شوند که به نوعی انسان را از خود محوری و فردیت به دنیای جمع گرای مجازی و در عین حال حقیقی می کشاند. البته تفاوت رسانه های جمعی با شبکه های اجتماعی در این است که رسانه ها بصورت یکسویه عمل کرده و مخاطب هیچگونه اختیاری در ارائه نظرات و پیشنهادات بصورت عینی ندارد حال انکه در شبکه های مجازی فرد از آزادی بیان بسیار بالایی برخوردار بوده و بدون هیچگونه مانعی می تواند نقطه نظراتش را بیان کند و در بحث های همگانی شرکت کند.

کارکرد های رسانه :

۱- جامعه پذیر کردن - امروزه رسانه های جمعی عامل اجتماعی کردن افراد هستند. بدین معنا که بطور تدریجی و مستمز از بدو تولد تا بزرگسالی، ارزش ها و هنجارهای نظام فرهنگی را به اعضای جامعه منتقل می سازند و بدین ترتیب موجب هم نوائی فرد با جامعه اش می شوند.

۲- سرگرمی – رسانه های جمعی وسایلی ارزان، قابل دسترسی برای همگان هستند که می توانند بهترین وسیله سرگرمی افراد باشند.

۳- نظارت - این کارکرد به نقش خبری و اطلاع رسانی رسانه های جمعی اشاره دارد.

۴- تفسیر – در این مرحله رسانه ها صرفا به انتقال اطلاعات نمی پردازند، بلکه ما را از معانی و اهمیت نهایی امور آگاهی می سازند.

۵- پیوند - رسانه های جمعی می توانند افرادی را که هرگز یکدیگر را ندیده اند و ارتباط مستقیمی با هم نداشته اند از نظر جغرافیایی از یکدیگر فاصله دارند، اما دارای منافع مشترکی هستند به یکدیگر مرتبط سازند.

نقش رسانه های ارتباط جمعی

۱- اموزش

۲- نقش خبری

۳- نقش تفریحی

۴- نقش همگن سازی

۵- احساس تعلق اجتماعی

۶- نقش تبلیغی

ویژگی های رسانه های ارتباطی

۱- سرعت: سرعت یکی از خصوصیتهای مهم رسانه های ارتباطی است. سرعت رسانه ها با یکدیگر متفاوت است برخی از رسانه ها سریع تر از سایر رسانه ها عمل کرده و زودتر به خبرها و حوادث دسترسی پیدا می کنند.

۲- عمق: از نظر تاثیر عمیق و بلند مدت، کتاب و فیلم اگر به طرز مناسبی تهیه شوند، عمیق تر از سایر رسانه های ارتباطی خواهند بود. بعد از کتاب و فیلم، مجله عمیق تر از سایر رسانه هاست.

۳- وسعت: وسعت یک رسانه، عبارتست از گستردگی و میزان اطلاعاتی که در مورد یک موضوع خاص ارائه می کند بعنوان مثال کتاب و مجله، بصورتت وسیع تری، یک موضوع خاص را مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل قرار می دهد.

درحالیکه رادیو، فاقد این ویژگی است.

۴- دسترسی: امروزه دسترسی به شبکه های اجتماعی بیش از هرگونه رسانه ای است و دسترسی به اینترنت که از جملهابزاری است که در دسترش همگان می باشد.

۵- تداوم: کتاب اثر دائمی تر از دیگر رسانه ها دارد. محتوای یک کتاب تقریبا در تمام طول عمر در حافظه خواننده باقی می ماند.

۶- محلی بودن: روزنامه بعنوان محلی ترین رسانه می تواند مورد استفاده مردم یک شهر کوچک یا یک روستای بزرگ قرار گیرد.

۷- اعتبار: رسانه های چاپی بطور سنتی از اعتبار بیشتری برخوردار هستند. البته تحقیقات نشان داده که اعتبار یک رسانه

تا حدود زیادی بسته به اعتبار افرادی دارد که ان را مدیریت می کنند.

رسانه ها و تغییرات فرهنگی

وسایل ارتباط جمعی نه فقط در حالات و تصورات و ادراکات انسان موثر است، بلکه در سیستم اعصاب و ادراکات حسی انسان تاثیر گذاشته و او بطور ناخودگاه وضع خود را از جنبه های مختلف با وسایل ارتباط جمعی منطبق کرده است.

رابرت مرتون، جامعه شناس امریکایی معتقد است، رسانه ها می توانند در دراز مدت ساختارهای ارزشی را بسازند یا دگرگون کنند.

اورث راجرز محقق امریکایی نیز بر این باور است که ارتباطات عامل دگرگونی اجتماعی هستند.

می دانیم که صد سال پیش هیچکدام از وسایل ارتباطی نوین مثل رادیو و سینما و تلویزیون در جهان وجود نداشتند. در این زمان کتابها و مجله ها دارای تیراژ بسیار محدودی بودند. روزنامه ها نیز بیشتر جنبه سیاسی و مسلکی دارا بودند و به سبب عدم پیشرفت تکنیک های مخابراتی، هنوز جنبه خبری پیدا نکرده بودند و نمی توانستند به نیازهای مردم برای کسب اطلاعات فوری و فراوان پاسخ مثبت بدهند. مردم دنیا تا حدود نیم قرن پیش از رادیو استفاده نمی کردند و سینما هم که در این دوره نخستین سال عمر خود را می گذارند، هنوز رواج فروان پیدا نکرده بود.

پس از ایجاد وسایل جدید به سبب شباهتی که از لحاظ پخش اطلاعات و معلومات بین سینما، رادیو و تلویزیون و روزنامه ها وجود داشت، همان اصطلاح قدیمی « مطبوعات » برای انها انتخاب گردید.

اما با گسترش برنامه ی رادیویی و تلویزیونی و تنوع فیلم های سینمایی، اصطلاح مطبوعات دیگر برای معرفی این تکنیک های جدید کافی به نظر نمی رسید. زیرا نقش رادیو و سینما و مخصوصا تلویزیون در انتقال اطلاعات و معلومات اجتماعی فقط به انتشار برنامه های کوتاه خبری تحت عناوین « روزنامه رادیویی » یا « روزنامه تلویزیونی » یا « خبرهای سینمایی « محدود نمی شود. بلکه برعکس، رادیو با پخش برنامه های گوناگون فرهنگی، تفریحی، موسیقی و امثال ان، تلویزیون با ارايه برنامه مشابه و نشان دادن مستقیم صحنه وقایع و همچنین سینما با نمایش روش های مختلف زندگی در فیلم های خود، در پیدایی و پرورش افکار نیز تاثیر می گذارند و به طور کلی هر کدام از انها مانند مطبوعات چاپی در تعیین خط مشی ها و رفتارهای اجتماعی انسان نقش مهمی بازی می کنند.

تکنیک های انتشاری از یکطرف از عوامل و وسایل روابط اجتماعی می باشند، روابطی که تحت تاثیر روزافزون احتیاجات اجتماعی همیشه در حال توسعه هستند و روز به روز متنوع تر می گردند و از طرف دیگر ابزار بسیار نیرومندی به شمار می روند که نیاز شخص به بیان مقاصد خویش و شناخت مقاصد دیگران را که از حقوق اساسی انسان است، تامین می کنند.

اصطلاح «وسایل ارتباطی اجتماعی »،کلمه « ارتباط » در این اصطلاح، انتقال و انتشار و توزیع پیام ارتباطی را مشخص می نماید. زیرا انسان ها در زندگی اجتماعی انچه را که دارا هستند، با هم مبادله می کنند، به یکدیگر کمک و مساعدت می نمایند، به هم نزدیک می شوند و گرد هم اجتماع می کنند، به همین جهت ارتباط ازاد و دایم، اساس زندگی اجتماعی است.

«ارتباط » گروه های بسیار وسیع جوامع و حتی تمام بشریت را دربر می گیرد و خود یکی از عوامل مهم «اجتماعی شدن » انسان به شمار می رود.

ارتباطات و وسایل معاصر، دارای مشخصات گوناگونی هستند. وسایل ارتباطی نوین – مطبوعات، رادیو، تلویزیون و سینما، از جهت انکه با گروه های وسیع انسانی سر و کار دارند و پیام های خود را در اختیار میلیون ها خواننده، شنونده و بیننده قرار می دهند، مشخصات اجتماعی خاصی پیدا کرده اند. سرعت و وسعت انتقال و انتشار مطالب مطبوعات و گفتارها و برنامه های رادیویی و تلویزیونی در داخل و خارج کشورها و در صحنه های جهانی و روش اداره و طرز کار حساس وسایل ارتباطی نوین خصوصیات متعددی برای انها پدید اورده اند.

پروفسور «موریس جانوویتز » امریکایی ارتباطات توده ای را چنین تعریف می کند:

«ارتباطات توده ای شامل نهادها و تکنیک هایی هستند که از طریق آنها، گروه های متخصص، وسایل فنی مختلف ( مطبوعات، رادیو، سینما، تلویزیون،... ) را به منظور انتشار محتوی های خاص بین استفاده کنندگان وسیع، ناهماهنگ، بسیار پراکنده بکار می اندازند. «

منظور کارکرد عملی ارتباطات اعم از خبری، هنری، علمی، اجتماعی و فرهنگی است که باعث پیوند افکار اذهان جامعه می شود و به دنبال آن یکدستگی و اتحاد احاد مردم را در چارچوب خاص اجتماعی قرار می دهد.

پروفسور « ژان استوتزل » مدیر انیستیتوی افکار عمومی فرانسه عقیده دارد :

« ارتباطات توده ای یا بهتر بگوییم ارتباطات توده ها، عبارت از انتقال اندیشه به تعداد فراوانی از افراد در آن واحد است.»

پروفسور « ژان کازنو » استاد جامعه شناسی ارتباطات دانشگاه پاریس می نویسد:

« وسایل ارتباط توده ای، وسایلی هستند که در شرایط خاص تمدن های جدید ایجاد شده و مورد استفاده قرار گرفته اند و مهمترین خصلت آنها عظمت نفوذ و وسعت حوزه عمل است. »

با توجه به رشد و گسترش رسانه ها و شبکه های اجتماعی، دسترسی به اطلاعات و ارتباطات، کم هزینه و قابل سهولت در تبادل افکار و اندیشه ها بسیار پر شتاب عمل می کنند. بطور کلی برای اشاعه فرهنگی بایستی با ورود شبکه های مجازی، استفاده از آنها را در راستای کارکرد های فرهنگی ، بیان اندیشه های نو و سودمند عملی شود. آموزش فرهنگ استفاده از شبکه های اجتماعی عامل مهمی ست که کارکرد های بسیار مفیدی در جهت حفظ و معرفی فرهنگی می تواند داشته باشد. امروزه شبکه های اجتماعی نقش بسزایی نسبت به کتابهای آموزشی دارند و این امر بر کسی پوشیده نیست. بنابراین با آموزش صحیح و طرز برخورد صحیح و رویارویی با آن می توان کمک شایان توجهی به فرهنگ آحاد جامعه کرد. چراکه فرهنگ غنی ما می تواند از این طریق برای دیگر جوامع نیز معرفی شود. امروزه اطلاعات، تبلیغات، توسعه بازارهای جهانی از طریق رسانه ها صورت پذیرفته و باعث آگاهی از دنیای روز می شود.بایستی فرهنگ استفاده از شبکه های اجتماعی و دریافت صحیح از پیام های رسانه ای از آموزش و پرورش اغاز شده و گسترش یابد. رسانه های جمعی و گروهی می توانند در نهادینه ساختن ارزش های فرهنگی نقش بسزایی داشته باشند. از مهمترین کارکردهای رسانه ها جامعه پذیر ساختن توده های مردمی در جهت دارا ساختن باورهای نزدیک به یکدیگر و درواقع ایجاد وحدت و همبستگی ست. البته ناگفته نماند که رسانه ها وظیفه براورده کردن نیازهای مخاطبان را نیز دارند. اگر چنانچه رسانه ای نتواند مخاطبان ویژه خود را بطور مطلوب جذب کند طبیعتاً در انتقال پیام های طراحی شده اش ناموفق خواهد بود. همچنان که شاهدیم بسیاری از رسانه های چاپی نظیر بسیاری از کتاب ها، روزنامه ها و بسیاری از رسانه های پخش نظیر برنامه های تلویزیونی و یا رادیو و بسیاری از نشریات الکترونیک کمتر خوانده، شنیده و دیده می شوند چراکه اکثر مخاطبان به دلیل مشغولیت های روزانه تمایل به دیدن و خواندن رسانه های خیابانی با جملات کوتاه و یا حتی به تماشای تصاویر خلاصه شده از مانیتورهای قطارهای زیرزمینی روی می آورند که اغلب اوقات به دلیل وجود چنین رسانه هایی در مسیر روزانه شان به آنها توجه می کنند. حتی پیام های تبلیغاتی بر پستر خیابان ها به ویژه در معابر پر ترافیک ثمربخش تر از پخش آنها از رسانه ای چون تلویزیون است به دلیل آنکه در مدت زمان بیشتری مورد توجه واقع می شوند. بنابراین فرهنگ سازی توسط رسانه های خیابانی نیز می تواند بسیار کاربردی تر عمل کنند.

در جوامع معاصر، گروه‌های وسیع انسانی همه با هم شاهد رویدادها هستند و با وسایل ارتباطی نوین از همه حوادث و وقایع اطلاع حاصل می‌کنند. تمام رویدادهای زندگی انسانی چه سوانح و حوادث طبیعی مانند سیل، توفان و زلزله، چه وقایع سیاسی نظیر انقلابات و کودتا ها و چه پیشرفت‌های بزرگ علمی مانند پیاده شدن انسان در کره ماه، بی درنگ در معرض استفاده مردم جهان گذاشته می‌شوند و همه می‌توانند از آن‌ها اطلاع یابند و درباره آثار اجتماعی هر کدام قضاوت کنند و عکس‌العمل نشان می‌دهند. برای درک پدیده انبوه شدن و توده وار شدن جوامع معاصر، آشنایی با مشخصات اینگونه جوامع ضروری است. مهمترین مشخصات جوامع توده وار معاصر، شامل فراوانی جمعیت، توسعه شهر نشینی، گوناگونی حرفه ها و فعالیت‌های انسانی، دگرگومی روابط اجتماعی، گسترش وابستگی‌ها و اهمیت یافتن افکار عمومی می‌باشند.

نباید فراموش کرد که این گروه‌های متعدد اجتماعی هرگدام دارای طرز زندگی و سطح زندگی متفاوتی می‌باشند. ضمناً منابع مادی یکسان نیز در اختیار ندارند. علاوه بر این از لحاظ میزان سواد و فرهنگ و آرمان‌ها و هدف‌های اجتماعی هم از یکدیگر متمایز هستند و به همین سبب ممکن است بین انان سوء تفاهم ها و اختلافاتی نیز وجود داشته باشند.

بنابراین ایجاد ارتباط بین گروه‌های متعدد انسانی و توسعه ارتباط در میان اعضای این گروه‌ها، از جمله مسائل مهم اجتماعی معاصر است. زیرا افراد گروه‌های گوناگون جامعه، معمولاً در شرایط متفاوت و نقاط محتلف، مشغول به کار و زندگی می‌باشند و بدین جهت به آگاهی از وضع یکدیگر احتیاج فراوان دارند. در داخل سازمان ها نیز افرادی که بدون آشنایی متقابل هر روز شانه به شانه یکدیگر کار می‌کنند، باید بتوانند با هم ارتباط برقرارکنند.

از سوی دیگر رسانه موجب پیوند و یکدستگی میان مردم می‌شود به فرض اگر شما رسانه ای همچون سینِما را در نظر بگیرید، رفتار تماشاگران سینِما در برابر صحنه‌های مختلف فیلم‌های سینمایی که در بعضی لحظات به صورت خنده ها، دست زدن‌ها و فریادها تظاهر می‌کنند، نشانه وجود خصوصیات روحی مشترک است. اینگونه خصوصیات آن‌ها را وادار می نماید که هنگام تماشای یک صحنه، با هم ابراز شادی کنند و یا خشم و نفرت را نشان می‌دهند. این پیوند و متحد شدن از لحاظ روحی، فکری و حتی عقیدتی در بخش رسانه شناسی واضحا توضیح داده شده که درواقع رسانه ای همچون سینِما می‌تواند نقش بسزایی در ارائه فرهنگ جامعه‌ای به دنیای بیرون و حتی در فضای جهانی داشته باشد .

سینِما با وجود آنکه استفاده کنندگان آن از لحاظ مکانی و زمانی از هم جدا هستند و در سالن های مختلف در اوقات مختلف و متفاوت برای تماشای فیلم‌ها جمع می‌شوند، در ردیف وسایل ارتباط توده‌ای قرار می‌گیرد. زیرا در هر حال سینِما هم یک وسیله ارتباطی مخصوص جوامع معاصر است که امکان می‌دهد با استفاده از یکبار ضبط تصویر و صدا، مجموعه پیام‌های مشابه در اختیار تعداد فراوانی از افراد انسانی گذاشته شود.

حال اگر این موضوع را در چارچوب بزرگ‌تر و مفهومی تری قرار دهیم، گروه‌های مختلف بایستی متوجه باشند که در صحنه زندگی ملی و بین‌المللی وابسته به گروه‌ها و تشکیلات وسیع‌تری هستند که ممکن است جنبه ناحیه ای، مملکتی و حتی جهانی داشته باشند. بنابراین همه این گروه‌های متعدد اجتماعی احتیاج به وسایل ارتباطی و خبری عمومی و خصوصی دارند که بتوانند توجه همه اعضای گروه‌ها را به خود معطوف سازند و همبستگی داخلی و روابط متقابل آن‌ها را توسعه دهند. بدین ترتیب یکی از وظایف مهم وسایل ارتباطی نوین آن است که در هر لحظه با جامعه و گروه‌های آن هماهنگی داشته باشند و خواست ها و نیازهای انان را تأمین گنند. امروزه تلفن‌های همراه کارکردهای همه جانبه ای دارند که آگاه سازی را در تمایم زمینه‌ها برای افراد و عموم جامعه برآورده می‌سازد و درواقع هر فردی توانسته با توجه به دانش تخصصی خویش کانال‌های اجتماعی را در فضای مجازی ایجاد کند و توانسته اند که استقبال کنندگان خاص خود را داشته باشند.

نتیجه

همانطور که گفته شد مخاطبان بایستی درک صحیحی از ماهیت پیام ها داشته باشند و به این سطح و دانش از سواد رسانه ای برسند که پیام ها را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند و به نوعی به وجه تمایز و شناخت پیام ها نائل شوند. درواقع نقادی، قدرت ارزیابی، افزایش مهارت در شناخت مفاهیم رسانه ها می تواند به مخاطب آگاهی مرتبط با قالب های متفاوت برنامه ها را دهد. پس از گسترش علم سواد رسانه ای و رسانه شناسی می توان به ساخت برنامه ها و طراحی بسیاری از مطالب آموختنی در زمینه های فرهنگی و هنری برای انواع رسانه ها روی آورد. می‌توان با استقبال از دانش روز به همراه استفاده بهینه از فناوری مانند رسانه پلی مستحکم از سنت به مدرنیته ساخت که موجب رشد سطح علمی افراد در دنیای امروز شود.

مسئولیت رسانه ها بسیار سنگین است، هر اشتباه آن‌ها می‌تواند ده ها میلیون نفر را گمراه کند و نفوذ اخبار و پیام‌های دروغین و همچنین انتشار ناهنجاری های اجتماعی به‌خصوص از طریق شبکه های اجتماعی می‌تواند صورت گیرد. درنتیجه مدیریت رسانه و سواد رسانه ای جزء اصلی‌ترین و مهمترین عناصری است که موجب جهت گیری های سودمند فکری و اخلاقی میشوند.

*گردآورنده : آرزو مظلوم ساکی ؛ کارشناس مدیریت امور فرهنگی

منابع

وسایل ارتباط جمعی، تالیف کاظم معتمد نژاد ؛ زیر نظر معاونت پژوهشی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران ؛ دانشگاه علامه

طباطبایی، ۱۳۸۳

رسانه شناسی، تالیف نسرین دانایی ؛ انتشارات مبنای خرد، ۱۳۹۲

زندگی و اندیشه بزرگان جامعه شناسی، لیوئیس کوزر، مترجم محسن ثلاثی، انتشارات علمی، ۱۳۷۳