نسیم بهاری در روابط تهران- مسکو

گروه بین الملل: در دو روز گذشته دکتر حسن روحانی رئیس‌جمهور کشورمان سفری دوروزه به مسکو داشت و با استقبال گرم و صمیمانه مقامات روس مواجه شد. رئیس‌جمهور در پایان سفر به مسکو در ارتباط اینترنتی گفت: ترانزیت برای ما مهم است می‌خواهیم از شمال به خلیج‌فارس متصل شویم محور مسکو بندرعباس برای ما مهم است.

به گزارش بولتن نیوز، رئیس‌جمهور افزود: بیانیه مهمی که امروز منتشر شد نشان می‌دهد که سطح روابط ما چقدر ارتقا پیداکرده است. ما در پروژهای بزرگ که سرمایه‌گذاری‌های کلان دارد واردشده‌ایم. دکتر روحانی افزود: درزمینهٔ راه‌آهن و برقی کردن راه‌آهن، لوکوموتیو و واگن با روسیه قرارداد بسته‌ایم و همکاری‌هایی درزمینهٔ صنعتی داریم.

رئیس‌جمهور افزود: در سایر زمینه‌ها درزمینهٔ هسته‌ای نیروگاه حرارتی که در بندرعباس ساخته می‌شود همکاری داریم. دکتر روحانی گفت: نظرات ما و روسیه به هم نزدیک است. سفر بسیار خوبی بود توانستیم همه موارد را مرور کنیم. رئیس‌جمهور تأکید کرد: در مسئله گردشگری تصمیم‌گیری شد که بدون روادید انجام شود. گردشگری برای دو کشور اهمیت دارد. درمجموع روابط ایران و روسیه اهمیت دارد. در سفر رئیس‌جمهور به روسیه 14 سند همکار امضا شد. آقای روحانی در این سفر علاوه بر ملاقات مقامات روسیه در دانشگاه روسیه دکترای افتخاری دریافت کرد. همکاری‌های دوجانبه با روسیه نیز در این سفر بررسی شد.

در طرف مقابل نیز ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه در کنفرانس خبری مشترک با حسن روحانی همتای ایرانی، خواست سلام ویژه‌اش را به حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب برساند.

پوتین در این نشست خبری که در پایان مذاکرات روز سه‌شنبه رئیسان جمهوری دو کشور در کاخ کرملین برگزار شد، بیشترین تأکید خود را متوجه لزوم شتاب بخشی به افزایش روابط و همکاری‌های دو کشور در عرصه‌های مختلف کرد. رئیس‌جمهور روسیه همچنین ابراز امیدواری کرد که سفر روحانی به مسکو آغاز فصل نوینی در روابط تهران و مسکو باشد.

پوتین در بخشی از سخنان خود از رئیس‌جمهوری ایران خواست که سلام او را به رهبر معظم انقلاب برساند. آذرماه سال 1394 که رئیس‌جمهوری روسیه برای شرکت در نشست سران کشورهای گازی به تهران سفرکرده بود، از فرودگاه مستقیم راهی بیت رهبر معظم انقلاب شد و هدیه ویژه قرآن نفیس را اهدا کرد.

سفر رئیس‌جمهور کشورمان به روسیه هرچند در تعطیلات عید نوروز صورت گرفت اما بدون شک این سفر دارای ابعاد بسیار مهم امنیتی و اقتصادی بوده و می‌تواند روند معادلات را در منطقه نیز تغییر دهد.

روس‌ها به‌خوبی واقف هستند علیرغم تحرکات پوتین در سال‌های اخیر اما کماکان با تهدید غربی‌ها روبرو هستند و تسلیم شدن به این تهدیدات هزینه گزافی برای مسکو به همراه خواهد داشت. از سوی دیگر تجربه سوریه به ایران و روسیه نشان داد که با همبستگی و هماهنگی بیشتر می‌توانند روند معادلات را در منطقه تغییر دهند.

از سوی دیگر علیرغم اینکه برخی با نزدیک شدن روسیه به ترکیه فکر می‌کردند که این نزدیکی منجر به دور شدن از ایران و تضعیف نقش ایران در سوریه خواهد بود اما روس‌ها خوب واقفند که تنهای نیروی موفق بر روی زمین در سوریه ایران است لذا می‌توان گفت نزدیکی به ترکیه لزوماً به معنای دوری از ایران نبوده و نخواهد بود.

روس‌ها نیاز مبرم به یک هم‌پیمان منطقه‌ای قوی و باثبات مثل ایران دارند تا بتوانند بر روی زمین امکان مانور و تحرک داشته باشند و اجازه ندهند بیشتر از این تهدیدات غربی‌ها منافع روس‌ها را تهدید کند. بدعهدی‌های روس‌ها نسبت به کشورمان در مقاطعی همه را یاد این ضرب‌المثلی قدیمی می‌اندازد سگ زرد برادر شغال است اما نکته کلیدی این است که تقابل غربی‌ها و شرقی‌ها بسیار حیاتی و مهم شده و در شرایط کنونی امکان گنجایش دو پادشاه در یک گلیم دیگر وجود ندارد و اگر روس‌ها بیشتر از این به غرب امتیاز بدهند باید بساط روسیه را هم برچینند لذا شرایط کنونی کاملاً نافی این ضرب‌المثل ایرانی است.

ازاین‌رو همکاری‌های امنیتی روسیه و ایران بعدازاین سفر قطعاً با توجه به تحرکات اخیر آمریکایی‌ها در سوریه بیشتر از گذشته خواهد بود.

شکی نیست پایه روابط اقتصادی را روابط امنیتی تشکیل می‌دهد و بعید است کشورها بدون داشتن دورنمای روشن از همکاری‌های امنیتی روابط اقتصادی خویش را توسعه دهند. تأکیدات مقامات روس بر همکاری‌های اقتصادی و گردشگری نشان می‌دهد دوره جدیدی از روابط ایران و روسیه در حال رقم خوردن است که طی آن روابط اقتصادی بین دو کشور می‌تواند محور قرار گیرد.

وجود بستری گسترده از همکاری‌ها در حوزه امنیتی، اقتصادی و تجاری بین روسیه و ایران نشان می‌دهد روابط دو طرف هم‌اکنون از روابط عادی فراتر رفته و می‌توان پیش‌بینی کرد روزهای خوش روابط ایران و روسیه در حال فرارسیدن است.

به اعتقاد کارشناسان سیاسی با نسیم بهاری در سال جدید نسیم خوشی در روابط ایران و روسیه در حال وزیدن است. تأکید پوتین بر سلام ویژه به مقام معظم رهبری نشان می‌دهد وی که شخص اول روسیه کنونی است بعد از دیدار با رهبری به وعده‌های خود وفادار مانده و می‌کوشد در این مسیر گام‌های جدی بردارد. افزایش سطح منازعات منطقه‌ای و تنش‌های اقتصادی بین غرب و روسیه بیشتر از هرزمانی این تعامل را تسهیل خواهد کرد. به نظر می‌رسد زمان روابط همسان و متقابل بین ایران و روسیه فرارسیدهاست.