مارهای خطرناک سیستان و بلوچستان را بشناسید!

عبدالرحیم شاقوزایی در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه سیستان و بلوچستان عنوان کرد: از ابتدای سال جاری تاکنون چندین مورد مشاهده مار در نقاط مختلف شهرستان زاهدان به سامانه 125 سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرستان زاهدان اعلام شد که با توجه به اهمیت موضوع بلافاصله آتش نشانان به محل های اعلامی اعزام شدند.

وی ادامه داد: در بسیاری از این موارد اعلامی مار رویت نشد اما در مواردی نیز آتش نشانان موفق به گرفتن مارها شدند که می توانست برای افراد خطراتی را نیز به همراه داشته باشند که اغلب گونه های به دام افتاده را تیرمارها، مار آلو سر و مار جعفری تشکیل دادند که هریک دارای مشخصات خاص خود هستند.

شاقوزایی خاطرنشان کرد: گونه تیر مارها دارای بدن باريك هستند این گونه مارها يك پولك جلو چشمي متصل به پولك پيشاني داشته و دو يا سه پولك عقب چشمي نیز دارند، علاوه بر آنان دارای سه پولك لب بالا متصل به چشم، پولكهاي گيجگاهي 2+2 يا 2+3 عدد نیز هستند.

وی افزود: لب بالا این گونه مارها داراي 9 پولك و لب پائين آنان دارای 10 يا 11 پولك است، پولكهاي سطح پشتي این گونه نیز 17 رديف و پولكهاي سطح شكمي آنان 175 تا 197، سطح زيرين دم 71 تا 101 عدد  هستند که می توانند از مشخص ترین علائم شناخت آنان باشند.

معاون عملیات سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرستان زاهدان گفت: بدن این گونه ها به رنگ زرد زيتوني متمايل به خاكستري بوده و حاشيه پولكهای آنان نیز روشن تر است علاوه بر آنان داراي دو خط تيره متمايل به سياه هستند که از پشت چشم و قسمت لب بالايي در سر تا سر بدن به چشم می خورند اما گاهی نیز نامشخص هستند، سطح شكمي تیر مارها زرد ليمويي روشن يا زيتوني خاكستري با خالهاي خاكستري متمايل به قهوه اي است و خالها آنان در قسمت قدامي بدن بزرگتر دیده می شوند؛ حداكثر طول این گونه به 100 سانتيمتر بوده و دم آن نیز به  26 سانتيمتر میرسد و اغلب از مارمولک ها تغذیه می کند.

وی اذعان کرد: گونه دوم شکار شده توسط اتش نشانان در زاهدان گونه آلو سر بود که سر مثلثي شكل و سياه رنگ متمايل به آبي تيره (قسمت خلفي آن قهوه اي تيره) دارند وفك بالايي آن ها  با 10 تا 14 دندان هم حجم تشکیل شده که دندانهاي خلفي شيار دار و بلندتر از دندانهاي ديگر هستند همچنین چشم آلو سرها درشت بوده و مردمك عمودي دارند، پوزه این گونه نیز كوتاه است.

عبدالرحیم شاقوزایی افزود: پهناي پولك رسترال این گونه بيش از ارتفاع آن بوده و قابل رؤيت از سمت بالاي سر است همچنین طول پولك پيشاني آنان بلندتر از فاصله تا پولك رسترال و كوتاهتر از پولك آهيانه یه چشم می خورد، این گونه دارای يك پولك جلو چشمي و دو پولك عقب چشمي بوده که پولكهاي گيجگاهي 2+2 يا 2+3  هستند.

وی ادامه داد: آلو سرها در قسمت لب بالا داراي 8 يا 9 پولك و در لب پائين داراي 10 يا 11 پولك هستند که سومين ، چهارمين و پنجمين پولك لب بالا به چشم متصل هستند علاوه بر آنان چهار يا پنج پولك لب پائين به پولك چين قدامي متصل بوده و چين خلفي آنان نیز كوتاهتر از پولك چين قدامي و منفك است، پولكهاي سطح پشتي این گونه مورب بوده و در 21 رديف و در قسمتهاي جانبي باريكتر قرار دارند، پولكهاي سطح شكمي 222 تا 238 عدد هستند و سطح زيرين دم آنان هم 74 تا 94 عدد پولک دارد، پولك مخرجي آنان نیز منفرد است.

شاقوزایی بیان کرد: سطح پشتي آلو سرها به رنگ خاكستري يا زرد زيتوني و يا قهوه اي آجري با خالهاي سفيد و حاشيه تيره رنگ هستند که دو طرف بدن خالهاي سفيد بهم پيوسته به شكل زيگزاك دیده می شود ‌سطح شكمي آنان نیز سفيد و بدون خالهاي تيره رنگ جانبی است، حداكثر طول این گونه 105 سانتيمتر بوده و دم آنان نیز حداکثر به 16 سانتيمتر می رسد اما آلو سرها نیز همچون تیرمارها از مارمولک ها به علاوه پرندگاه تغذیه می کنند.

وی در ادامه از مار جعفری به عنوان سومین گونه شکار شده توسط آتش نشانان در سطح شهرستان زاهدان نام برد و اذعان داشت: این گونه مار ها پوژه پهن اما کوتاه دارند که سر و گردنشان كاملا مشخص است، مارهای جعفری سر كمي باريك و مثلثي شكل داشته و پولكها تيغه دار دارند، ‌مردمك چشم آنان عمودي بوده وسوراخ بينيشان نیز درون دو يا سه پولك قرار گرفته است.

معاون عملیات سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرستان زاهدان گفت: مارهای جعفری گاهي داراي پولك باريك فوق چشمي هستند،بيني آنان نیز متصل به پولك رسترال بوده و بين چشم و لب بالایشان نیز 1 تا 3 پولك وجود دارد، ‌در فاصله بين دو چشم این گونه هم  9 تا 14 پولك به چشم می خورد علاوه بر آنان دور چشم این گونه از مارها هم 14 تا 21 پولك وجود دارد در این گونه ها لب بالا دارای 10 تا 12 پولك و لب پائين دارای 10 تا 13 پولك است و پولكهاي سطح پشتي آنان هم تيغه دار و بطور مورب هستند که در سطح جانبي باريكتر شده و امتداد آن به سمت پائين در 27 تا 39 رديف قرار گرفته اند و پولكهاي سطح شكمي آنان نیز به 164 تا 186 عدد  می رسند اما پولكهاي سطح زيرين دم این گونه در يك رديف منفرد از 28 تا 38 عدد تشکیل شده است.

شاقوزایی افزود: رنگ بدن مارهای جعفری خاكستري نقره اي، شني، زرد و یا ‌قهوه اي خاكستري متمايل به آجري است که در سطح جانبي داراي خط سفيد زيگزاگ همراه با لكه‌هاي سفيد با كناره‌هاي تيره متمايل به سياه هستند که در ناحيه سر داراي دو لك يا خط سفيد صليبي شكل بوده و سطح شكمي آنان هم روشن يا سفيد، گاهي با خالهاي كوچك قهوه اي روشن يا تيره يا سياه به چشم می خورد، این گونه نیز علاوه بر تغذیه از پرندگان کوچک و مارمولک ها از حشرات ،‌عقربها ،‌ رتيل‌ها و موشها نیز تغذیه می کند.

وی یاد آور شد: حد اکثر طول مار جعفری به 98 سانتيمتر می رسد و دم آن نیز به 7 سانتی متر خواهد رسید اما نکته قابل توجه آن است که این گونه ها در فصل بهار حتی تا 23 نوزاد نیز خواهند داشت.

 معاون عملیات سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرستان زاهدان گفت: با توجه به افزایش تماس های امداد خواهی برای شکار مار سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرستان زاهدان در راستای شکار این گونه ها دوره های آموزشی را برای آتش نشانان برگزار کرد لذا با توجه به این مقوله لازم است شهروندان در صورت مشاهده هر گونه مار از تحریک آن پرهیز کرده و مراتب را به سامانه 125 سازمان اطلاع دهند.