چارچوب اصلی مصوبه مجلس در زمینه کارت سوخت حفظ شود

پیشنهاد توکلی: حفظ کارت سوخت ، وضع عوارض پلکانی مصرف بنزین

اما امکان استفاده از کارت سوخت جایگاه‌داران، انگیزه استفاده از کارت سوخت شخصی را در میان مردم کاهش داده است؛ لذا در این مصوبه، وضع عوارض استفاده از کارت سوخت جایگاه‌دار پیش‌بینی شده است. این موضوع می‌تواند با افزایش انگیزه مردم، به استفاده بیشتر آنها از سامانه هوشمند سوخت بیانجامد.

علاوه بر این، رشد لجام‌گسیخته مصرف بنزین کشور در سالهای اخیر، افزایش انتشار آلاینده‌های زیست‌محیطی را به همراه داشته است. برای کنترل این افزایش مصرف، در بند آخر این الحاقیه، دولت مکلف شده است که از مصرف کنندگان بنزین بیش از مقدار پایه تعیین‌شده، به صورت پلکانی عوارض انتشار آلایندگی، عوارض استفاده از زیرساخت های کشور اعم از جاده ها و خیابان ها و تأسیسات مربوط و عوارض ایجاد ترافیک در یافت کند. بر این اساس، مقدار پایه مصرف بنزین ۶۰ لیتر در ماه تعیین شده که قیمت هر لیتر بنزین تا مقدار مصرفِ پایه، ۱۰۰۰ تومان خواهد بود. عوارض آلایندگی برای پله‌های بعدی مطابق جدول زیر به قیمت پایه اضافه خواهد شد:

جدول ۱. سناریوی تغییر قیمت بنزین بر اساس الحاقیه پیشنهادی توکلی به تبصره ۱۴ قانون بودجه ۹۵

بذرپاش: مصوبه ابهام دارد!

این پیشنهاد توکلی، با رأی بالای نمایندگان در جلسه صبح امروز (۲۴ فروزدین) به تصویب رسید. اما در جلسه عصر امروز، مهرداد بذرپاش، عضو هیأت رئیسه مجلس، طی اخطاری ضمن اشاره به اینکه در این مصوبه نیمی از مصرف بنزین با قیمت بالای ۲ هزار تومان به مردم فروخته خواهد شد، به ابهامات موجود در این مصوبه اشاره کرد. مواردی که بذرپاش عنوان کرد، عبارتند از:

۱. در بند اول آمده همه انواع سوخت تک‌نرخی می‌شود و سپس در بند بعدی قیمت‌های مختلفی را برای سوخت را مشخص کرده است.

۲. مقدار مصرف پایه بنزین در این مصوبه مشخص نیست.

۳. قیمت تمام‌شده بنزین با چه مکانیزمی محاسبه می‌شود؟

۴. در این مصوبه، تکلیف ناوگان تاکسی‌رانی مشخص نشده است.

پس از این اخطار بذرپاش، با رأی نمایندگان، الحاقیه مذکور برای بررسی بیشتر به کمیسیون تلفیق ارجاع شد.

مزایای مصوبه: حفظ کارت سوخت ، توزیع عادلانه یارانه بنزین و بهبود محیط زیست

این الحاقیه پیشنهادی فراتر از ابهاماتی که در آن وجود دارد، چند ویژگی مثبت قابل توجه دارد که در ادامه به برخی از آنان اشاره می‌شود:

– بر اساس این پیشنهاد، کارت سوخت بنزین حفظ شده و لذا امکان ثبت اطلاعات مصرف سوخت و حمل‌ونقل کشور به صورت دقیق ادامه خواهد یافت. علاوه بر این، دولت می‌تواند از این ابزار برای سیاست‌گذاری در زمینه مصرف بنزین استفاده نماید.

– طبق این پیشنهاد، مصرف بیشترِ بنزین معادل خواهد بود با پرداخت عوارض آلایندگی و هر چه مصرف افزایش پیدا کند، عوارض آلایندگی هم به تناسب آن، افزایش خواهد یافت. با توجه به اینکه مسائل زیست‌محیطی در حال حاضر جزء اولویتهای کشور به شمار می‌رود، تصویب این پیشنهاد از اهمیت دوچندانی برخوردار است.

– با توجه به اینکه قیمت فعلی بنزین در کشور ما از قیمت واقعی(تمام شده) آن کمتر است، مابه‌التفاوت آن از طریق یارانه پرداخت می‌شود. بنابراین هرچه مصرف بنزین بیشتر باشد، یارانه‌ای که به مصرف‌کننده تعلق می‌گیرد، بیشتر خواهد بود؛ لذا دارندگان خودروهای لوکس و پرمصرف که عمدتاً از قشر مرفه جامعه هستند، یارانه بیشتری به خود اختصاص می‌دهند و این، بر خلاف عدالت است. در صورتِ تصویب این پیشنهاد، قیمتِ پلکانهای بالای مصرفی به قیمتهای واقعی نزدیک خواهد شد و لذا بازای مصرف بیشتر بنزین، یارانه کمتری پرداخت خواهد شد و یا یارانه‌ای پرداخت نخواهد شد. علاوه بر این، افزایش قیمت پلکانهای بالا، انگیزه مردم را برای کاهش مصرف بنزین افزایش می‌دهد و می‌تواند گام مثبتی در جهت کاهش واردات بنزین و تحقق اقتصاد مقاومتی محسوب شود.

– افزایش قیمت بنزین برای پلکانهای بالای مصرفی، درآمد دولت را نیز از فروش بنزین افزایش خواهد داد.

چهار پیشنهاد برای رفع ابهامات مصوبه

بنابر آنچه شمرده شد، تصویب پیشنهاد مطرح‌شده از سوی توکلی ضروری به نظر می‌رسد. به منظور رفع ابهامات موجود در آن، می‌توان ملاحظات زیر را در تکمیل الحاقیه پیشنهادی در نظر گرفت:

۱. ابهام نخستی که مهرداد بذرپاش در مورد این مصوبه مطرح کرده بود، اساساً مطرح نیست؛ چراکه مبالغ اضافه‌شده به قیمت پایه، در قالب عوارض دریافت خواهد شد و نمی‌توان آن را نرخ دوم و سوم و… به حساب آورد.

۲. مقدار ۹۰ لیتر به عنوان مقدار پایه مصرف بنزین در نظر گرفته شده و به بند پنجم الحاقیه اضافه شود. با افزایش سقف مصرف پلکان نخست، سهم کمتری از بنزین مصرفی مشمول عوارض آلایندگی خواهد شد. با توجه به اینکه اظهارات مسئولین وزارت نفت حاکی از آن است که ۹۸ درصد مردم ماهیانه کمتر از ۱۰۰ لیتر بنزین مصرف می‌کنند، لذا الحاقیه پیشنهادی تبعات اجتماعی کمی خواهد داشت. پیشنهاد می‌شود عوارض آلایندگی نیز طبق جدول زیر اصلاح شود:

جدول ۲. سناریوی پیشنهادی برای اصلاح الحاقیه پیشنهادی توکلی به تبصره ۱۴ قانون بودجه ۹۵

۳. قیمت تمام‌شده بنزین به صورت بلندمدت (به عنوان مثال، شش‌ماهه) و بر اساسِ اعلام وزارت نفت محاسبه شود.

۴. سقف مصرف بنزین برای ناوگان تاکسی‌رانی و خودروهای عمومی به میزان ۱۸۰ لیتر در نظر گرفته شود.

بر این اساس، انتظار می‌رود که کمیسیون تلفیق قانون بودجه ۹۵ با رفع ابهامات موجود در الحاقیه پیشنهادی احمد توکلی، آن را به تصویب برساند؛ در این صورت، علاوه بر حفظ کارت سوخت بنزین، مصرف این فرآورده نفتی کاهش خواهد یافت و با وضع عوارض آلایندگی، وضعیت محیط زیست کشور بهبود خواهد یافت.