قدم درجاده ابریشم برای دیدار شهر ارزانی و قدیمی ترین کلیسای جهان +تصاویر

چالدران یکی از شهرستان‌های شمال آذربایجان غربی خود به تنهایی سرایی زیبا برای گردشگران است، دشت زیبای چالدران در دامنه‌های کوه آرارات در مرز ایران و ترکیه، مجموعه جهانی قره کلیسا و مقبره سید صدرالدین و صدها بنای تاریخی بخشی کوچک از بهشت ایران زمین محسوب می‌شود.

شهرستان خوی که در مسیر جاده ابریشم قرار دارد نیز یکی از مکان های ارزشمند برای سفرهای نوروزی است، مرز رازی، دروازه سنگی خوی، مسجد مطلب خان بزرگ‌ترین مسجد روباز تاریخی کشور، بازار قدیمی خوی، کلیساهای سورپ سرکیس و ... نیز بخش کوچکی از جاذبه‌های دیدنی این شهرستان هستند.

چایپاره در شمال آذربایجان غربی نیز به شهر ارزانسراها مشهور است و قلعه باستانی بسطام متعلق به دوران اورارتویی را در خود جای داده که علاقه مندان به خرید از بازارچه‌های مرزی این شهرستان نیز می‌توانند در کنار بازدید از آثار تاریخی و باستانی این منطقه خرید هم انجام دهند.

ماکو نگین شهرهای شمال آذربایجان غربی نیز یکی از جاذبه‌هایی است که کمتر کسی به راحتی از کنار آن می‌گذرد، کاخ موز، باغچه جوق، عمارت شهربانی، مسجد تاریخی ابوالفضل، عمارت کلاه فرنگی، قلعه سیاه ماکو در کنار مناطق بکر و زیبای طبیعی گوشه ای از زیبایی‌های این مرز و بوم هستند.

سد ارس و گمرک خانتختی و بازارچه‌های مرزی هم بخشی از جاذبه‌های بی بدیل شهرستان پلدشت در شمال آذربایجان غربی است که همه ساله مسافران نوروزی را به خود فرا می‌خواند. همچین کتیبه خان تختی و بازارچه‌های مرزی سلماس جاذبه‌هایی است که با سفر به شمال آذربایجان غربی می‌توان از آن‌ها بهره برد.

چالدران با طبیعتی بکر و بناهای جهانی چشم انتظار گردشگران

قره کلیسا از بناهای مذهبی متعلق به ارامنه، محل دفن تاتائوس از بناهای مذهبی و قدیمی‌ترین کلیسای جهان متعلق به ارامنه است که ۲۰ کیلومتری شمال شرقی چالدران قرار دارد.

این کلیسا در دوره‌های مختلفی، به دلایلی ویران و مجدداً بازسازی شده، در سال ۱۲۳۰ میلادی هنگام حمله چنگیز، قسمت بزرگی از این کلیسا ویران شد، ولی هنگام اقامت هلاکوخان مغول در آذربایجان، خواجه نصیرالدین طوسی به مرمت آن همت گماشت.

این کلیسا یک بار نیز در زلزله‌ای که سال ۱۳۱۹ میلادی اتفاق افتاد، ویران شد و بنا بر روایت «آندرانیک هویان»، سندی درباره تعمیر آن به وسیله زکریای قدیس در سال ۱۳۲۹ در دست است.

این کلیسا در سال ۱۶۹۱ میلادی با سنگ‌های سیاه، در سال ۱۸۱۰ به وسیله اسقف ماکو، به نام سیمون بزنونی با نصب سنگ‌های سفید و در زمان قاجار به وسیله عباس میرزا تعمیر شد.

قره‌کلیسا دارای ویژگی خاص معماری ارمنی بوده و از نظر حجم و تکنیک یکی از با ارزش‌ترین آثار تاریخی کشور محسوب می‌شود.

کلیسای زور در مجاورت روستای بارون شهرستان چالدران، در دامنه شیب تند کوه و در ساحل رودخانه زنگمار قرار دارد، کلیسای زور زور بین سال‌های ۱۳۱۵-۱۳۱۴ میلادی توسط ذکریا اسقف اعظم کلیسای تاتائوس مقدس ساخته شده است.

این کلیسا در سال ۱۳۶۷ شمسی با احداث سد بارون در معرض آب گرفتگی بود، از این رو به محل مرتفعی در همان ناحیه منتقل شد، انتقال این بنا یک اتفاق مهم در حفظ و نگهداری از میراث فرهنگی ایران محسوب می‌شود، با انتقال بنا به محل جدید هیچ تغییری در بنا صورت نگرفت، بلکه بسیار زیباتر و دقیق تر با همان مصالح بازسازی و در سال ۲۰۰۸ به عنوان میراث جهانی در یونسکو ثبت شد.

مقبره سید صدر الدین در چالدران، یادآور جنگ چالدران

مقبره سید صدرالدین علاوه بر ارزش‌های تاریخی به علت تأثیرپذیری از معماری اصیل و غنی اسلامی و کاربرد مصالحی چون آجر قرمز و سنگ‌های سفید در بین آثار تاریخی آذربایجان غربی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

این اثر تاریخی مربوط به دوره صفویه در چهار کیلومتری شهرستان چالدران بین روستاهای گل اشاقی و سعدل در دشت وسیعی قرار گرفته که یادآور واقعه تاریخی جنگ چالدران و نبرد سهمگین ایران و عثمانی در دوم رجب سال ۹۲۰ هجری قمری است.

مقبره متعلق به سید صدرالدین صفوی، وزیر اعظم شاه اسماعیل صفوی است که در جنگ چالدران با رشادت‌های فراوان با همراهی ۲۷ هزار نفر از سربازان رشید اسلام در این محل به شهادت رسید.

مقبره آل یعقوب در خیابان طالقانی روبروی ضلع غربی بازار قدیمی خوی و در داخل باقت قدیمی شهر قرار دارد، این بنا دارای سه در ورودی یکی از داخل کوچه‌ای که مقبره در آن واقع است و دو ورودی دیگر مشرف به خیابان طالقانی است و مناره رفیعی از آجر و یک گنبد کوتاه است.

مناره شمس تبریزی یا شمس دنبلی برج زیبایی است که در گذشته در وسط باغ مشجری در گوشه شمال‌غربی شهر خوی قرار گرفته بود. امروزه این مناره در میان ساخت و سازهای جدید شهری در محله شمس تبریزی شهر خوی قرار گرفته است.

کلیسای مهلذان

کلیسای مهلذان در هشت کیلومتری شهرستان خوی و بفاصله ۱ کیلومتری از جاده آسفالته خوی، تبریز در روستایی به همین نام قرار گرفته است و در حال حاضر در میان مزارع و باغات محصور است. کلیسای مهلذان فاقد هر نوع سنگ نوشته و تزئینات است بدین جهت قدمت آن را بطور مشخص نمی‌توان تشخیص داد ولی با توجه به فرم ساختمان و شیوه معماری بکار رفته و مقایسه با بناهای همزمان قدمت آن به احتمال زیاد مربوط به دوره مغول است.

کلیسای سورپ سرگیس

کلیسای سورپ سرگیس در قسمت شمال غربی شهرستان خوی و در محله قدیمی امامزاده واقع شده است. با توجه به تحقیقاتی که به عمل آمده زمان ساختمان کلیسا را می‌توان به دوره‌های متفاوت، یعنی قرون چهارم و نهم میلادی نسبت می‌دهند .

شکل خارجی کلیسا مکعب مستطیل و پلان آن بصورت مستطیل بطول و عرض ۳۲ در ۱۸ و ارتفاع ۶ متر است. در داخل کلیسا شش ستون سنگی با پلان‌های صلیبی وجود دارد. در انتهای ضلع شرقی محراب کلیسا که دو اتاق کوچک در طرفین آن قرار دارد واقع شده است.

پلان کلیسا تحت تأثیر پلان‌های معابد ایرانی بوده و دارای دو ورودی از سمت جنوب و غرب است. چهار زوج روزنه کوچک در ضلع جنوب و شمال، سه روزنه در شرق و یک روزنه در ضلع غربی کلیسا تعبیه شده است. دو پنجم دیوارهای بنا سنگ چین و بخش فوقانی آن آجرچینی است.

کلیسای هفتوان مربوط به اواخر دوره صفویه و در شهرستان سلماس، روستای هفتوان واقع شده و این اثر ۱۹ اسفند ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۴۸۴۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این کلیسا به امر شاه عباس صفوی احداث شد که در اثر زلزله سال ۱۹۳۰ میلادی خسارات سنگینی دید و پس از آن بازسازی شد. بنا از سنگ‌های سیاه آذرین تراشدار و با دقت خاصی کار شده است.

گنبد مرکزی آن به صورت هرم دوازده ترک بوده و بنا بر روی چهار ستون سنگی قرار گرفته است. در جبهه ورودی بنا چندین کتیبه به خط ارمنی در دیوار کار گذاشته شده که بنای اولیه آن را به قرن ۱۳ و ۱۴ میلادی می‌رساند.

مسجد مطلب خان خوی اثری بی نظیر 

در محوطه کلیسا تعداد زیادی قبر با کتیبه‌هایی به زبان ارمنی و نقوش مذهبی دیده می‌شود که مربوط به اسقف‌های آن زمان است.

مسجد مطلب خان خوی در مرکز شهر خوی واقع شده، این مسجد در دوره ایلخانی ساخته شده و پس از ویرانی در اوایل دوره قاجار تجدید بنا شده است. این مسجد شبستان بزرگ روباز مربع شکل دارد که دور تا دور آنرا حجره‌های دو طبقه و شاه‌نشین‌های رفیع و ایوانی عظیم احاطه کرده است.

جبهه بیرونی و درونی این مسجد آجری فاقد هر نوع تزئینات است، فقط قسمت فوقانی شاه‌نشین بالای محراب ورودی شبستان، با مقرنس‌های درشت گچی آرایش داده شده، قسمت‌های داخلی ایوان و طرفین ورودی آن را بوسیله آجرچینی (با پس و پیش آوردن آجرها) حالت سایه‌روشن دلپذیری به آن داده‌اند.