پای نفت عربستان در گل گیر کرده است!

گروه اقتصادی، با لغو تحریمهای بین‌المللی علیه ایران، نفت به پایین‌ترین سطح در ١٢ سال اخیر رسید. عربستان به عنوان بزرگترین صادر کننده نفت دنیا روز یکشنبه و پس از لغو تحریمهای بین المللی علیه ایران دوباره خبر داد که حتی باسقوط شدید قیمت نفت، حاضر به عقب نشینی از استراتژی تولید بالای خود و حفظ سهم بازار نیست.

به گزارش بولتن نیوز، پافشاری عربستان بر صادرات بیشتر نفت در حالی است که هم اکنون حجم ذخایر استراتژیک نفت به رقم بی سابقه ۳ میلیارد بشکه رسیده و آژانس بین‌المللی انرژی با توجه به پایین آمدن ضریب گسترش اقتصادی چین، برآورد خود را از میزان تقاضای جهانی نفت برای سال ٢٠١٦ کاهش داده است.

افزایش حجم ذخایر استراتژیک نفت که توسط مصرف کنندگان جهانی نفت تلنبار شده در حالی است که عرضه غیراوپک در سال ٢٠١٦ قرار است روزانه ٦٠٠ هزار بشکه کاهش یابد و البته بازگشت ایران این فضای خالی را پر می کند. در نتیجه، بازارهای جهانی همچنان با مازاد عرضه ١,٥ میلیون بشکه ای در روز در نیمه نخست امسال مواجهند.

کاهش شدید قیمت جهانی نفت و افزایش ذخایر استراتژیک کشورهای وارد کننده نفت پس از آن به اوج خود رسید که برخی اعضای اوپک تصمیم گرفتند تا با افزایش تولید و اشباع بازار از گسترش بیشتر شیلهای نفتی در جهان جلوگیری به عمل آورده و تولید کنندگان نفت پر هزینه را از چرخه تولید و بازار خارج کنند.

استراتژی کشورهای عضو اوپک در نهایت جواب داد و دکلهای نفتی میدانهای شیل نفت آمریکا یک به یک پرچم خود را پایین آوردند و برای مدتی قیمت نفت در محدوده ٦٠ تا ٧٠ دلار تثبیت شد.

اما! مشکل از آنجا شروع شد که عربستان و دنبال کنندگان سیاستهای این کشور در اوپک که به هیچ وجه لغو تحریمهای ایران را پیش بینی نمی کردند دست به انتحار سیاسی در مقابل ایران زدند و جای خالی افت تولید شیلهای نفتی را در بازار با مازاد ١,٥میلیون بشکه در روز خود پر کردند.

در آذرماه ١٣٩٠ مصادف با دسامبر ٢٠١١ در دوره دولت دهم اوپک کنفرانس مهمی برگزار کرد که در این کنفرانس عربستان به شکلی زیرکانه طرحی از پیش تعیین شده را مطرح کرد تا اجازه جایگزین کردن نفت خود را در بازارهای نفت ایران بگیرد و از دست دادن این بازارها بعد از رفع تحریمهای ایران برای عربستان کار سخت و دشواری است.

در آن زمان، عربستان و برخی دیگر از کشورهای همپیمان آن با اطلاع از تشدید تحریمها علیه ایران و ورود کشورهای عضو گروه ١+٥ به فاز جدید تحریم فروش نفت در سال ٢٠١٢، به طور زیرکانه ای تصمیم گرفتند با پیش کشیدن طرح کنار گذاشتن سیستم سهمیه بندی تولید اعضا و تعیین یک سقف کلی ٣٠ میلیون بشکه ای برای تولید کل اوپک، سهم نفت ایران را از بازار  میان خود تقسیم کنند.

آنها می دانستند که از یکم ژوییه ٢٠١٢ مصادف با یکشنبه ١١ تیرماه ١٣٩١ قرار است ٢٧ کشور عضو اتحادیه اروپا واردات نفت خام از ایران را تا اطلاع ثانوی به حال تعلیق درآورند و از این رو باید تکلیف سهمیه بندی اوپک و سهم ایران از بازار را شش ماه قبل از اجرایی شدن تحریم نفتی ایران مشخص کنند.

متاسفانه در آن زمان، دولت وقت ایران با پذیرش طرح عربستان به طور ضمنی اجازه داد که کاهش تولید هر یک از اعضای اوپک بتواند با افزایش تولید دیگر اعضا برای رسیدن به سقف ٣٠ میلیون بشکه در روز جبران شود، در حالی که منطق حکم می کرد که دولت ایران روشی را دنبال کند که برمبنای آن خروج نفت ایران از بازار فشاری را متوجه تحریم کنندگان کند یا دست کم این خروج درک شود.

امروز و بعد از برداشته شدن تحریمها ورق برگشته! اما عربستان و همپیمانان آن فکر می کنند اگر جلوتر بروند و قیمت نفت به زیر ده دلار برسد میدانهای نفت شیل می میرند و روحشان به فضا پرواز می کند و ایران دلاری برای توسعه طرحهای خود نخواهد داشت و خیالشان آسوده می شود.

اما عربستان باید به این نکته مهم دقت کند که شیلهای نفتی موجود زنده نیستند تا با مرگ آنها بتوان از دست آنها راحت شد و قدرت ایران در منطقه هم به دلیل نفت نیست که بتوان آن را تضعیف کرد .

در واقع حکایت مازدا ١,٥ تا ٢ میلیون بشکه ای امروز و اصرار بر اشباع بیشتر بازار نفت توسط عربستان حکایت آن بیچاره ای را دارد که بار نمکش را ناخواسته به آب رودخانه زد و چون دید بارش سبک شده از این پس هر روز راهش را کج می کرد و خود را به آب رودخانه کنار پل می زد. در نهایت و با تکرار این کار صاحبش جای نمک، کاه در پالان آن ریخت. به آب زدن همان و در گل ماندن همان!

در این زمینه همین بس که صندوق بین المللی پول در ماه گذشته هشدار داد که اگر روند کنونی کاهش قیمت نفت ادامه پیدا کند و قیمتها به بالای ٥٠ دلار افزایش نیابد، کشورهایی مانند عربستان، در طی ٥ سال آینده با بحرانهای عظیم روبرو می شوند. این کشورها که از وابستگی بیش از ٨٠ درصدی به صادرات نفت برخوردارند برای اطمینان از پایداری مالی شان باید متناسب با کاهش درآمدهای نفتی نسبت به کاهش هزینه اقدام کنند.

اما کاهش هزینه به این سادگی ها نیست. عربستان هم اکنون با کسری بودجه ٩٨ میلیارد دلاری روبروست و در شرائط مناسبی نیست که بتواند دست به سیاستهای انقباضی بزند و هرگونه اقدام در این بخش می تواند در  ٥ سال آینده این کشور را به سمت اعتراضات داخلی و تغییر حاکمیت در نتیجه خیزش بهار عربی سوق دهد.

عربستان در سالهای اخیر برای فرار از بحرانهای داخلی خود، علاوه بر اخلال در بازار نفت، با ایجاد تنش در منطقه سعی کرده تا از فروپاشی حکومت این کشور جلوگیری به عمل آورد.

سیاستهای سالهای اخیر عربستان در تلاش برای بحران آفرینی و تفرقه با حمایت از طالبان و معارضان سوری و داعش و کمک به تروریستهای بین المللی برای هدف قرار دادن منافع کشورهای جهان در آمریکا و اروپا و مواجهه با ایران قدرتمند در پسا تحریم را باید در همین راستا دانست!

اما حقیقت آن است که نه جنگ داعشیان مورد حمایت عربستان در عراق و سوریه و بحرین و یمن راهکار مناسبی برای تحت الشعاع قرار دادن مشکلات داخلی عربستان است و نه کاهش قیمت نفت و تنش دیپلماتیک با ایران.

بازار با خیال راحت در انتظار اشتباهات بیشتر از سوی عربستان است تا ذخایر نفتی این کشور را با حداقل قیمت به تاراج ببرد.

برای حفظ ثروتهای ملی کشورهای عضو اوپک، عربستان باید با تغییر سیاستهای خود و تعامل با دیگر اعضا به افزایش قیمتهای نفت در سطح ٧٠ دلار برای هر بشکه کمک کند. این قیمت هم از رشد بیشتر نفت غیر متعارف جلوگیری می کند و هم اقتصاد اعضای اوپک را از وضع رکود خارج خواهد کرد. عربستان باید از توهم راهبری  جهان عرب و تسلط بر ایران دست بردارد.

منبع: شانا /  پیمان جنوبی