صلح جو: باید در روش تبلیغ سنتی بازنگری کنیم

گروه سینما و تلویزیون: بیست و هشتمین قسمت ویژه برنامه «اهالی بهشت» با موضوع «قرآن، ماه رمضان و آیین تبلیغ» با حضور رحیم قربانی به عنوان مشاوره برنامه اهالی بهشت و مسئول سازمان قرآن و عترت سپاه محمد رسول الله(ص) تهران بزرگ، محمدرضا صلح‌جو، خادم‌القرآن و معاون فرهنگی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)، جواد فروغی، قاری و مبلّغ بین‌المللی قرآن کریم و با سردبیری و اجرای محمد متین از شبکه قرآن سیما پخش شد.

به گزارش بولتن نیوز، در بخشی از این برنامه محمدرضا صلح‌جو اظهار داشت: طبق آموزه‌های قرآن کریم، اساس رسالت و وظیفه پیامبر خاتم(ص) و سایر انبیاء(ع) تبلیغ است. از طرفی یکی از بیشترین استفاده‌هایی که دشمن از آن برای ترویج باطل استفاده می‌کند همین روش‌ها و سبک‌های تبلیغی است و پدیده‌ای با عنوان سینمای هالیوود در غرب است که آنها با کارشناسی ومطالعات روانشناسی و جامعه‌شناسی که کرده‌اند تمام اندیشه‌ها و پیام‌ها و ارزش‌های خودشان را در قالب فیلم، القا می‌کنند و جوانی که آن را نگاه می‌کند به طور ناخواسته در مسیری قرار می‌گیرد که آنها می‌خواهند.

این پژوهشگر با تفکیک بین تبلیغ دولتی و تبلیغ خودجوش و مردمی گفت: اگر بخواهیم درباره تبلیغ دین صحبت کنیم باید بدانیم مراد ما کدام روش است. در تبلیغ سنتی و کلاسیک، از گذشته و تاکنون روحانیانی که از طریق حوزه‌های علمیه تربیت می‌شوند و برای تبلیغ اسلام به مناطق و مراکز و مدارس مختلف اعزام می‌شوند، حال آنکه امروزه دشمن از علم برای تبلیغ باطل استفاده می‌کند؛ بنابراین باید تبلیغات ما نیز از حالت سنتی خارج شود و به حالت علمی در بیاید. باید ببینیم دشمن برای تبلیغ باطل و گمراه کردن مردم از چه شیوه‌هایی استفاده می‌کند و از همان شیوه‌ها برای تبلیغ حق استفاده کنیم و لذا لازم است تا را‌ه‌ها و مسیرها را امروزه بشناسیم و از همان‌ها برای جلب دیگران به اسلام چه در داخل و چه در خارج استفاده کنیم.

معاون فرهنگی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) تصریح کرد: تبلیغ کردن دین تخصص لازم دارد در حالی که خیلی‌ها فکر می‌کنند که هنگامی که دین را یاد گرفته‌اند می‌توانند آن را تبلیغ کنند و حال آنکه تبلیغ دین نیازمند معیارهای خاصیست. تبلیغ دین رشته‌ای تخصصی است که باید در آن هنر و سلیقه انتخاب خوب و ویژگی‌هایی چون علم و آگاهی نسبت به آنچه که تبلیغ می‌کند، مخاطب‌شناسی داشته باشد.

صلح‌جو در ادامه به برخی توصیه‌های قرآنی در روش تبلیغ اشاره کرد و گفت: در این راطبه خداوند به پیامبر فرموده است باید هر گروه را به گونه‌ای به دین دعوت کنید و با زبان متناسب خودشان با آنها صحبت کنید. با عده‌ای که اهل علم، حکمت و اندیشه هستند باید با حکمت برخورد کنی و با مردم متوسط هم باید با زبان موعظه و جذب مردمی صبحت کنی و با برخی دیگر که تندتر هستند باید با زبان مجادله صحبت کنی که همین آیه درس مخاطب‌شناسی به ما می‌دهد.

وی افزود: همچنین خداوند فرموده است مبلغ باید در درجه اول خودش عامل آنچه را که تبلیغ می‌کند باشد و اگر مردم را به مطلبی دعوت کند که در وجود خودش نیست اثری نخواهد داشت. افراط و تفریط نیز در تبلیغ نباشد.

صلح جو در ادامه به نهادهای دولتی تبلیغ در کشور اشاره کرد و گفت: صدا وسیما تابلو و پیشانی تبلیغی کشور در کنار سایر دستگاه‌های تبلیغی چون ارشاد و حوزه‌های علمیه، مدارس، دانشگاه‌ها، سازمان تبلیغات است.

این استاد دانشگاه در مورد فضای تبلیغی در داتشگاه هم اظهار داشت: در ابتدا نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها متولی اولیه تبلیغ دین است که خط نگه‌دارنده اسلام در دانشگاه‌ها باشد و برقراری نماز جماعت، پاسخگویی به شبهات دینی دانشجویان و برپایی جلسات پرسش‌ و پاسخ و کرسی‌های آزاداندیشی توسط این نهاد در کنار سایر ارگان‌ها در دانشگاه‌ها برگزار می‌شود. در کنار آن معاونت‌های فرهنگی برای تبلیغ دین در دانشگاه‌ها اموری را برعهده دارند.

در بخ شدیگری از برنامه قربانی نیز درباره بهترین شرایط تبلیغ گفت: این مقتضیات زمان و مکان را باید همیشه مد نظر داشته باشیم چنانکه در زمان حضرت موسی(ع) سحر و جادوگریی زیاد بود معجزات ایشان هم در این عرصه‌ها بوده است و ... . ممکن است که حرف‌های خوبی داشته باشیم اما به دلیل نسنجیدن شرایط زمانی شاید راه به جایی نتوانیم ببریم بلکه باید شرایط و نوع گفتار مشخص شود.

مسئول سازمان قرآن و عترت بسیج سپاه محمد رسول الله(ص) تهران بزرگ درباره آسیب‌شناسی مدیریت این عرصه ادامه داد: برای انجام هر کاری باید چشم‌انداز و افق ویژه‌‌ای را در نظر گرفت تا تمام موارد را مرحله به مرحله بسنجیم که براساس آن امور تبلیغی را با موضوع متناسب آن که شناساندن چهره‌ واقعی دین اسلام و قرآن است، داشته باشیم. ما با زیبا جلوه دادن آیات و مفاهیم دینی طوری وارد شویم که بر قلب‌ها بنشیند و بتوانیم زیبایی دین را به دیگران بنماییم.

وی با اشاره به اینکه در این زمینه قدم‌‌های اصلی برداشته نشده است، بیان کرد: شاید بسیاری از مؤسسات و نهادها کارهایی در زمینه تبلیغ انجام داده‌اند اما اثر مناسب را ندارد. شاید یکی از دلایلش عدم وجود استراتژی واحد در این زمینه است. بحث دیگری که در تبلیغ دین و قرآن است مبلغ است که مانند منبع نوری که اگر خودش روشن شود امکان ندارد که محیط اطراف خودش را روشن نکند. مبلغ قرآن وجود خودش را به آیات قرآنی نورانی کند قطعا اطراف خودش را مزین به انوار الهی می‌کند.

قربانی همچنین درخصوص گروه‌های جهادی که به مناطق محروم اعزام می‌شوند، اظهار کرد: شاید بتوان گفت یکی از شرایط تبلیغ همین اردوهای جهادیست که اخیراً اردوهای جهادی قرآنیست که ساماندهی قاریان و حافظان برای خدمات قرآنی در مناطق محروم است. شاید یکی از شرایط تبیلغ همین باشد که «کُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ بِغَیْرِ أَلْسِنَتِکُمْ».

وی ادامه داد: گروه‌هایی متشکل از دانشجویان و اطباء به این مناطق برای خدمت‌رسانی اعزام می‌شوند تا مردم را زنده به آیات الهی کنند. در سازمان قرآن و عترت بسیج تهران بر مبنای فرمایش مقام معظم رهبری در خصوص سبک زندگی اسلامی آمدیم و در شرایط جامعه به عینه موارد به روز و ملموس را برای مردم تعریف کردیم که یکی از آنها معرفی مصداق‌های سبک زندگی قرآنی است که همان شناسایی و معرفی شهدای قرآنی بود که عملاً زندگی قرآنی را تجربه کرده‌اند و مورد پذیرش حضرت حق قرار گرفتند و موارد دیگر همان کمک به محرومان در مناطق محروم است چنانکه جهاد سازندگی در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی این کار را انجام می‌داد و انجام آن همراه با اثرگذاری در خود فرد و هم در مناطق است.

مسئول سازمان قرآن و عترت بسیج سپاه محمد رسول الله (ص) تهران بزرگ ادامه داد: اعضای این گروه زندگی قرآنی را در آن مناطق چون کمک به محرومان، عدم اسراف، عدم تجمل‌گرایی و حس ایثارگری، حق سائل و محروم تجربه و ادا می‌کنند. اگر قاریان و حافظان و قرآنیان دو روز وقتشان را برای این مناطق محروم بگذارند قطعاً فقر قرآنی دیگر در کشور نخواهیم داشت.

وی بیان کرد: به پیشنهاد این سازمان ستاد اردوهای جهادی قرآنی تشکیل شده است که بیش از 10 دستگاه و نهاد و سازمان قرآنی کشوری در آن فعالیت دارند و دبیرخانه آن نیز در سازمان قرآن و عترت بسیج مستقر شده است و فراخوان داده است و الان ثبت نام شده است و استقبال مطلوبی چون آمادگی دو هزار نفر تاکنون اعلام شده است. درصدد این هستیم که در مناطق مختلف کشور اینها را سازماندهی کنیم و در نظر داریم تا اینها را با سایر گروه‌های جهادی در سراسر کشور برای خدمت‌رسانی قرآنی به آن مناطق عجین کنیم.

جواد فروغی در بخش دیگر این برنامه در خصوص کاستی و ضعف‌هایی که در عرصه تبلیغ در کشور وجود دارد، گفت: بر اساس آیات مختلف از نشانه‌های قدرت خداوند خلق آسمان و زمین و همین اختلاف زبان‌ها، نژادها و رنگ‌ها است .

وی در بخش دیگری از سخنانش در زمینه لزوم مخاطب شناسی گفت: خداوند ما را «لِتَعَارَفُوا» به شناختن ملت‌های مختلف تصریح کرده است و باید فرهنگ‌های مختلف را بشناسیم و بر همین اساس با آنها وارد صحبت شویم. حال آنکه در آن سوی دنیا افرادی که به معنای واقعی کلمه با اینترنت و ماهواره و شبکه‌های مختلف اجتماعی کار می‌کنند به راحتی می توانند بدانند که جوان مسلمانی که در ایران و یا سایر کشورها هستند به چه چیزی نیاز دارند و افراد را می‌شناسند و به بهترین نحو مطالبات جوانان کشور را می‌فهمند و بر اساس آنها برنامه‌ریزی می‌کنند.

وی در خصوص ایراداتی که در زمینه تبلیغی کشور است، اضافه کرد: اما بر خلاف آنها، مبلغین ما به برخی از کارهای مهم که باید مبلغ آن را انجام دهد بها داده نمی‌شود، چنانکه وقتی مبلغی در کشوری که فرهنگش با آنها متفاوت است وارد می‌شود وقتی می‌خواهد فعالیتش اثرگذار باشد باید از همه نظر آماده باشد اما به دلیل پرداختن به اموری که از نظر اولویت شاید در سطح پایین‌تر از امور تبلیغی باشند شاید فرصتی را برای توجه به امور تبلیغی فراهم نکند.

ویژه برنامه «اهالی بهشت» محصول گروه علوم قرآنی شبکه قرآن سیمااست که با تهیه کنندگی و طراحی رضا صبور و همراهی و مشاوره دکتر رحیم قربانی در طول ماه مبارک رمضان از ساعت 23 الی 1:30 بامداد هر شب به صورت زنده به روی آنتن شبکه قرآن سیما می‌رود و تکرار آن نیز ساعت 14 روز آینده از همین شبکه پخش می شود.