احیای جاده ابریشم، شکوفایی اقتصاد دنیا

پروژه جاده ابریشم جدید که چین آغازگر آن بوده، با حمایت هند و همراهی سایر کشورهای منطقه به پیش می رود تا تحولی را در مناسبات اقتصادی آسیا و در بعدی وسیع تر، سراسر دنیا به وجود آورد.

به گزارش بولتن نیوز، مقام های هند و چین نسبت به احیای جاده ابریشم خوش بین هستند و معتقدند که احیای این جاده، می تواند اقتصاد دنیا را نیز متحول کند.

جاده ابریشم به مسیری گفته می شده است که غرب آسیا را به چین و شرق آسیا مرتبط می کرده است و از آن طرف کشورهای شرق آسیا نیز به غرب آسیا و اروپا متصل می شده است.

** رونق شهرهای مرزی چین برای اجرای پروژه راه ابریشم

پس از آنکه شهر شنژن در استان جنوب غربی گوانگدونگ چین در سال 1979 به منطقه اقتصادی ویژه تبدیل شد، از یک دهکده ماهیگیری به شهری بزرگ و مدرن تغییر یافت. این شهر دروازه جنوب چین است و در مجاورت هنگ کنگ قرار دارد. بسیاری از مناطق شهر با سرمایه گذاری خارجی برای احداث کارخانه ها و شرکت های تجاری ساخته شد.

این شهر یکی از پایانه های مرزی چین در پروژه جاده ابریشم است. پراوین سوامی، روزنامه نگار هندی، معتقد است که جدی بودن دولت چین در اجرای پروژه احیای جاده ابریشم در شیوه ای که استان های مرزی آغازگر این راه شده اند مشخص می شود.

این استان که یکی از پررونق ترین استان های چین است، در سال 2014 تولید ناخالص داخلی 1.1 تریلیون دلاری داشته است.

دولت این استان معتقد است که اجرای پروژه راه ابریشم دریایی به ارتقای اقتصادی و گسترش روابط بین فردی می انجامد. افزایش روابط با هند، از جمله افزایش تعداد گردشگران هندی و همکاری با بخش خصوصی هند، از جمله اولویت های دولت این ایالت محسوب می شوند.

**دالان ارتباطی 4 کشور منطقه

پروژه جاده ابریشم شامل جاده ابریشم دریایی، دالان ارتباطی چین به اروپا از طریق آسیای مرکزی، دالان بنگلادش ـ چین ـ هند ـ میانمار و دالان اقتصادی چین ـ پاکستان است.

دالان اقتصادی بنگلادش ـ چین ـ هند ـ میانمار، که از آن به عنوان تغییر دهنده بازی تجارت در آسیا یاد می شود، می تواند شرایط توسعه اقتصادی ـ اجتماعی و تجارت را در جنوب آسیا بهبود بخشد.

پراواکار ساهوو، پژوهشگر ارشد موسسه رشد اقتصادی هند، درباره این پروژه تجاری می گوید: این دالان هدف گسترش روابط، زیرساخت ها، منابع انرژی، کشاورزی، و تجارت و سرمایه گذاری را در منطقه دنبال می کند.

وی می افزاید:این مسیر، شمال شرق هند را به بنگلادش، میانمار و استان یونان چین متصل می کند. راه ارتباطی این کشورها، شبکه ای از راهها، خط آهن، مسیرهای آبی و مسیرهای هوایی در چارچوبی مشخص است.

به گفته این کارشناس اقتصادی هند ، گفت و گوهای مفصلی باید درباره شبکه جاده ای داخل منطقه ای میان این کشورها صورت گیرد. چون جاده ارزان ترین راه تجارت است.

آبهیراپ بهونیا، دیگر پژوهشگر موسسه رشد اقتصادی هند، این دالان را نوع مدرن جاده ابریشم می داند که به سال 1999 برمی گردد. اما در سال 2013، با سفر لی کیکیانگ، نخست وزیر چین به هند و نخستین دیدار رسمی گروه مطالعاتی مشترک این دالان اقتصادی، جان تازه ای گرفت.

وی می گوید:این دالان در تجارت جهانی هم از اهمیت بالایی برخوردار است. آمارهای سال 2005 نشان می دهد که میزان تجارت میان این چهار کشور، 7.99 درصد تجارت دنیا بوده است. از سال 2005 تا کنون تجارت داخلی و خارجی این کشورها، بخصوص با عملکرد چین، افزایش یافته است.

به گفته این پژوهشگر اقتصادی، کشورهای شریک در این دالان اقتصادی، رویهمرفته 9 درصد از زمین و 40 درصد از جمعیت دنیا را دارا هستند.

وی می افزاید:در سال 2012، حدود پنج درصد از تجارت کلی این چهار کشور درون منطقه ای بوده است؛ چون این دالان به کشورهای دخیل اجازه می دهد از امکانات موجود برای تجارت خارج از منطقه نیز استفاده کنند. برخلاف انجمن همکاری های جنوب شرق آسیا که 35 درصد تجارت آن داخلی است.

**تامین منابع انرژی از داخل منطقه

هر یک از چهار کشور شریک در این دالان ویژگی های منحصر به فرد اقتصادی خود را دارند، میانمار نیروی کار ارزان و فراوانی دارد، هند یکی از بزرگترین صادرکنندگان خدمات است، چین بزرگترین صادرکننده تولیدات به دنیا است و بنگلادش همچون بسیاری از کشورهای جنوب آسیا، در صادرات خدمات و تولید محصولات ارزان قیمت برای کمپانی های خارجی مشارکت دارد.

با توجه به منابع انرژی معمولی و تجدیدپذیر بسیاری که در این منطقه وجود دارد، یکی از اهداف این دالان اقتصادی، همکاری در بخش انرژی است. این همکاری میان چهار کشور عضو می تواند در حوزه هیدروکربن ها در بنگلادش، هیدروالکترولیک و منابع معدنی در شمال شرق هند، ذخایر گازی در میانمار و منابع ذغال سنگ در شرق هند و استان یونان چین باشد.

با توجه به نیازهای فزاینده این کشورهای در حال توسعه (بخصوص هند و چین) به انرژی، آنها می توانند منابع مورد نیاز خود را از داخل منطقه تامین کنند.

کارشناسان اقتصادی این دالان اقتصادی را پروژه ای برد ـ برد توصیف می کنند. تا امروز جنوب آسیا به اندازه شرق آسیا شاهد موفقیت های اقتصادی نبوده است. اما شاید این دالان بتواند بازی اقتصادی را در جنوب آسیا تغییر دهد.

** پروژه «کمربند و جاده» برای بخش زمینی جاده ابریشم

پروژه «کمربند و جاده»، هدف بلند پروازانه ای است که از سوی شی جینپینگ، رییس جمهور چین، در سال 2013 اعلام شد. این پروژه مراکز تجاری و سرمایه گذاری شمال چین تا اوراسیا، از جمله راه ارتباطی میانمار به هند (کمربند جاده ابریشم اقتصادی جدید)، را دربرمی گیرد.

بخش دریایی جاده ابریشم از جنوب سرزمین اصلی به جنوب دریای چین کشیده می شود. سپس به سمت هندوچین، جنوب-شرق آسیا می رود و بعد اقیانوس هند را طی می کند و به افریقا و اروپا می رسد.

مقام های کمیسیون توسعه و اصلاح ملی در چین نسبت به آغاز احیای بخش جاده ای جاده ابریشم بسیار خوش بین هستند. مقام های این نهاد، اوایل ماه ژوئن در جمع خبرنگاران هندی که به چین سفر کرده بودند گفتند: این جاده می تواند نقش مهمی در احیای اقتصاد جهانی ایفا کند.

مقام های چینی نسبت به این موضوع آگاه هستند که اجرای پروژه کمربند و جاده برای اقتصاد کشورشان، که تغییرات ساختاری را تجربه می کند، اجتناب ناپذیر است. این اقتصاد از مرکزیت کارشناس و سرمایه گذار، به سمت کار فشرده و اقتصاد تولید محور می رود تا ضمن تنوع بیشتر، از محصولات داخلی استفاده کند. این تغییر ساختاری، با توجه به کاهش تقاضا برای محصولات چینی، پس از بحران اقتصادی سال 2000 به بعد ضروری احساس شده است.

درحالیکه راه ابریشم دریایی، مسیری برای صادرات کالاهای چینی فراهم می کند، کمربند جاده ابریشم مسیری برای پروژه های زمینی است که شامل سرمایه گذاری برای دارایی های ثابتی همچون ساخت خط لوله و زیرساخت هایی همچون جاده و راه آهن با کشورهای شریک در این مسیر است.

چین تعهد کرده که 40 میلیارد دلار سرمایه گذاری اولیه برای زیرساخت های جاده ابریشم داشته باشد. این سرمایه از سوی بانک تازه تاسیس سرمایه گذاری زیرساخت های آسیا (AIIB) تامین می شود.

مقام های چینی اشتراکات زیادی با سیاست تعامل با شرق هند دارند. دالان توسعه ارتباطات میان بنگلادش، چین، هند و میانمار در همین راستا توسعه یافته است. هند نیز از اجرای این طرح استقبال می کند و اکنون هند و چین هر دو اجرای طرح این کریدور اقتصادی را تسریع می کنند. این کریدور 2800 کیلومتری قرار است کلکته را از طریق میانمار و بنگلادش، به مرکز استان یونان چین متصل کند و بخش اعظم آن تقریبا آماده است.

**چین همچون یک قدرت اقتصادی بزرگ رفتار می کند

پراوین سوامی، روزنامه نگار و تحلیلگر هندی می گوید:درباره پروژه احیای ابریشم این نکته برای هند حائز اهمیت است که با سرمایه گذاری چین در پروژه های زیرساختی در هند، کسری تجاری بزرگی که میان دو کشور وجود دارد تا حد زیادی برطرف می شود.

این تحلیلگر هندی سپس با اشاره به اینکه پاسخ دولت هند مبنی بر مشارکت در پروژه های کمربند و جاده (بخصوص دومی) مثبت به نظر می رسد می افزاید: هند در حالی از سرمایه گذاری چین استقبال می کند که خود نیز همچون چین عضو مؤسس بانک سرمایه گذاری زیرساخت های آسیاست.

وی می گوید: هنوز در هند درک کافی نسبت به این موضوع وجود ندارد که پروژه کمربند و جاده نتیجه الزام آور شرایط اقتصادی چین است و کمتر به چشم انداز ژئواستراتژیک ربط پیدا می کند؛ بخصوص اینکه این چشم انداز به راحتی قابل دستیابی است. به عبارت دیگر، رفتار چین را در این خصوص می توان به قدرت اقتصادی عظیم این کشور نسبت داد.

**احیای جاده ابریشم گوشه چشمی به مناقشات مرزی دارد

برخی تحلیلگران سیاسی در هند، این پروژه را نمایانگر آغاز اقدامی راهبردی توسط چین می دانند. آنها جاده ابریشم، بخصوص بخش دریایی آن را وسیله ای می دانند که دانه های مرواریدی که هند را احاطه کرده تکمیل کند.

سوامی می گوید: این چشم انداز، یک واقعیت را درنظر نمی گیرد، و آن اینکه همسایگان هند، از جمله سریلانکا، پاکستان و حتی نپال، تمایل بسیاری دارند که در پروژه های مربوط به توسعه زیرساخت های بندری شریک چین شوند. این شرایط نشان می دهد که مسایل سیاسی زیادی هست که چین آنها را لحاظ می کند؛ از جمله موضوعات مرزی که میان هند و چین حل نشده باقی مانده اند.

ماه آوریل سال جاری میلادی بود که هند موافقت خود را با پروژه جاده ابریشم، که چین آغازگر آن بوده، اعلام کرد. با این توافق، دو کشور انتظار دارند که در پروژه های اقتصادی منطقه شریک یکدیگر باشند.

به طور کلی، تحلیلگران راهبردی هند، ابهام ها و نگرانی های زیادی را درباره این پروژه مطرح می کنند. برخی از این ابهامات نتیجه درجه ای از تمایل سیاست خارجی هند است که برای دوره ای تفکر طرفدار غرب را پیش گرفت و حتی حاضر بودند که در راهبرد امریکا در خصوص چین مشارکت کنند.

دولت کنونی هند به ریاست نارندرا مودی نیز تا کنون تعهد خود را در سطوح مختلف با امریکا و چین حفظ کرده و از یک سو سیاست اشتراک در نوآوری های راهبردی را با امریکا حفظ می کند و از سوی دیگر، روابط اقتصادی خود را با چین تقویت می کند.

منبع: ایرنا

لینک کپی شد

گزارش خطا