احتمال پذیرش ایران به‌ عنوان عضو شانگهای

به گزارش بولتن نیوز، «رئیس سلیمان‌اف» کارشناس موسسه استراتژی ملی روسیه  با توجه به شرایط امنیتی منطقه و نقش موثر ایران در مقابله با افراط‌گرایی و تروریسم بین‌المللی عضویت کامل جمهوری اسلامی در سازمان‌ همکاری‌های شانگهای را به نفع کل اعضا دانست.

وی گفت: من پذیرش ایران به عنوان عضو کامل در نشست آتی سران را غیر ممکن نمی‌دانم چرا که امروز تروریسم به جدی‌ترین مشکل کشورهای عضو این سازمان تبدیل شده و موضوع فقط محدود به کشورهای آسیای مرکزی و روسیه نیست بلکه چین را نیز فرا گرفته است.

این کارشناس سیاسی روس تاکید کرد: از آنجا که امروز روسیه درگیر مشکل اوکراین است عملا حل معضل داعش بر دوش ایران افتاده است. به اعتقاد من اعضای سازمان همکاری‌های شانگهای ضمن ارزیابی واقعی وضعیت خاورمیانه نقش تهران را درک خواهند کرد و به این نتیجه خواهند رسید که عضویت کامل ایران به نفع این سازمان است.

سلیمان‌اف اظهار داشت: اگر ایران به عنوان سدی در مقابل این گروه تروریستی افراطی ایستادگی نمی‌کرد هم‌اکنون آنها در کشورهای آسیای مرکزی نفوذ بیشتری کرده بود.

مشروح مصاحبه فارس با این کارشناس مؤسسه استراتژی ملی روسیه در زیر آمده است.

فارس: اظهارات نمایندگان بلندپایه کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای طی هفته‌های اخیر حاکی از آن است که در نشست قریب‌الوقوع سران سازمان همکاری‌های شانگهای در شهر «اوفا» اعضای جدیدی وارد این سازمان خواهند شد. منظور قبل از همه هند و پاکستان بوده و هنوز روشن نیست که آیا ایران نیز پذیرفته خواهد شد، البته تاکنون اشاره‌های که از سوی نمایندگان مسکو بوده به نوعی حل مثبت این موضوع را به چگونگی نتایج مذاکرات هسته‌ای تهران با گروه 5+1 مرتبط دانسته است. شما در خصوص احتمال عضویت ایران در نشست پیش روی سران چه نظری دارید؟

سلیمان‌اف: من پذیرش ایران به عنوان عضو کامل در نشست آتی سران سازمان همکاری‌های شانگهای در «اوفا» را غیر ممکن نمی‌دانم. امروز شرایط به گونه‌ای است که تروریسم مذهبی به حادترین و جدی‌ترین مشکل برای کشورهای عضو این سازمان تبدیل شده است. موضوع فقط محدود به کشورهای آسیای مرکزی و روسیه نبوده بلکه چین را نیز که در منطقه خودمختار «سین‌کیانگ اویغور» خود با تهدید نفوذ وهابیت مواجه شده است، فرا می‌گیرد. هر کجا که وهابیت ریشه بدواند حتما به زودی در آنجا تروریسم ظهور خواهد کرد.

امروز در روسیه ایران را به عنوان رقیب منطقه‌ای عربستان سعودی وهابی می‌شناسند. ما در روسیه این حقیقت را درک کرده‌ایم که عربستان سعودی، قطر و کویت حامی وهابیت در سراسر جهان می‌باشند. آن‌ها هستند که از داعش پشتیبانی به عمل می‌آورند.

ایران به عنوان رقیب پادشاهان وهابی حاشیه خلیج فارس برای کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای که از اقدامات افراطی‌های وهابی خسته شده‌اند، همکار و شریک جذاب به نظر می‌رسد بنابراین در هر صورت عضویت کامل ایران در این سازمان را موضوعی می‌دانم که در دورنمای نه‌ چندان دور جامه عمل خواهد پوشید.

فارس: ایران بیش از سایر نامزدها نسبت به عضویت کامل در سازمان همکاری‌های شانگهای علاقه‌مندی نشان داده و در نشست‌های آن همیشه در عالی‌ترین سطح شرکت کرده است. برخی علاقه‌مندی تهران نسبت به این موضوع را به تلاش‌هایش در جهت بیمه شدن در برابر حمله احتمالی آمریکا و رژیم صهیونیستی ارتباط می‌دهند و عده‌ای نیز عضویت ایران را در راستای خروج از انزوای بین‌المللی قابل بررسی می‌دانند. از نظر شما تا کجا این دیدگاه‌ها واقع‌بینانه‌ بوده و فقط صحبت از سود یک‌جانبه است؟

سلیمان‌اف: در حقیقت سازمان همکاری‌های شانگهای همانند ناتو یک پیمان نظامی - سیاسی است و گذشته از آن وزنه متقابل ناتو شناخته می‌‌شود. بر این اساس، برای ایران عضویت کامل در سازمان همکاری‌های شانگهای یک ضرورت و تضمین امنیت ملی نیز می‌باشد. این موضوع به ایران امکان می‌دهد تا همکاری‌هایش با کشورهای عضو این سازمان را توسعه دهد. همچنین این امر به تحکیم حق حاکمیت ایران کمک خواهد کرد چرا که حضور در سازمان ‌همکاری‌های شانگهای ضمانت حمایت از تهران در صورت تجاوز احتمالی از سوی غرب را به‌همراه خواهد داشت.

عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای اجازه می‌دهد تا از ظرفیت جمهوری اسلامی برای مبارزه با تروریسم بین‌المللی بهره‌برداری صورت گیرد. امروز موقعی صحبت از تروریسم بین‌المللی به میان می‌آید برای همه روشن است که منظور قبل از همه «خلافت اسلامی» در عراق و سوریه است. جمهوری اسلامی ایران با این «خلافت» هم‌مرز بوده و در شرایط موجود فقط ایران است که می‌تواند با این تهدید و چالش مقابله کند.

دولت قانونی سوریه در سیمای بشار اسد با شجاعت و مردانگی علیه داعش ایستاده است ولی امکان پیروزی بر آن را ندارد. ترکیه و ایران از چنین قدرتی برخوردار می‌باشند اما به این دلیل که «آنکارا» «دمشق» را به رسمیت نمی‌شناسد، به باور من تمام توان خود در مقابل داعش به کار نخواهد گرفت. گذشته از آن آنکارا نسبت به سقوط دولت بشار اسد توسط وهابی‌ها علاقه‌مند می‌باشد.

در چنین شرایطی امروز به نظر می‌رسد فقط روسیه و ایران به عنوان متحدین قابل اعتماد سوریه باقی مانده‌اند.

اما از آنجا که مسکو در حال حاضر درگیر مشکل اوکراین است توجه آن بیشتر بر وضعیت منطقه «دنباس» متمرکز شده است. بنابراین عملا حل معضل داعش بر دوش ایران افتاده است.

به اعتقاد من اعضای سازمان همکاری‌های شانگهای ضمن ارزیابی واقعی وضعیت خاورمیانه، نقش تهران را درک می‌کنند و عضویت کامل آن را به نفع سازمان می‌دانند.

فارس: یعنی شما بر این باورید که عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای به تشدید اقدامات علیه تروریسم و افراط‌گرایی (از جمله در آسیای مرکزی) مساعدت خواهد کرد؟

سلیمان‌اف: شما به این موضوع فکر کنید که هم‌اکنون قلمرو جمهوری‌های آسیای مرکزی را چه کشوری در برابر تهدید «خلافت اسلامی» (داعش) حفظ کرده است؟  ایران.  اگر داعش با جمهوری‌های آسیای مرکزی هم‌مرز می‌بود پس به طور خودکار به قلمرو آن‌ها نفوذ می‌کرد. البته تهدید حمله شبه‌نظامیانی که در افغانستان قرار داشته و به «خلیفه» ابوبکر بغدادی سوگند وفاداری یاد کرده‌اند، وجود دارد ولی امکان و ظرفیت آن‌ها با داعش غیر قابل قیاس می‌باشد.

از این دیدگاه عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای به معنای گرفتن تضمین در جهت محدود کردن حرکت وهابی‌ها از خاورمیانه به آسیای مرکزی خواهد بود.

فارس: برخی از کارشناسان احتمال صورت گرفتن مذاکرات پشت پرده مسکو و واشنگتن با هدف کاهش تحریم‌ها علیه روسیه در ازای تاخیر در پذیرش ایران به سازمان همکاری‌های شانگهای را بعید نمی‌دانند. تا کجا امکان صورت گرفتن این نوع «توافقات» را می‌توان جدی گرفت؟

سلیمان‌اف: معلوم است که اعمال تحریم‌های غرب علیه روسیه به نفع مسکو تمام نشده است. البته وضعیت اقتصادی هنوز فاجعه‌بار نیست ولی جای خاصی برای خوشحالی نیز باقی نگذاشته‌ است. آمریکا به نمایندگی از غرب برای لغو تحریم‌ها عجله‌ای ندارد اگرچه نتواسته است از این تحریم‌ها سود زیادی به دست آورد. چرا که طی 2 دهه گذشته بین روسیه و غرب مبادله تجاری خوبی وجود داشته است.

اما باز هم فکر نمی‌کنم که واشنگتن آمادگی داشته باشد تا در ازای عدم پذیرش ایران به عضویت کامل سازمان همکاری‌های شانگهای تحریم‌های علیه روسیه را لغو کند. در هر صورت روسیه برای واشنگتن در قیاس با ایران رقیب قوی‌تری شناخته می‌شود. سعی آمریکا در تضعیف روسیه بیشتر از آن است که بخواهد با توافق بر سر ممانعت از ورود ایران به سازمان همکاری‌های شانگهای به روسیه امتیاز دهد.

بنابراین در حال حاضر غرب نه کاهش و یا لغو تحریم‌ها علیه روسیه بلکه حفظ و تداوم آن را مد نظر قرار داده است. چنانچه در نشست آتی اوفا ایران به عضویت کامل پذیرفته نشود پس به این معنا نخواهد بود که بین روسیه و آمریکا در خصوص عدم پذیرش ایران در ازای کاهش تحریم‌های غرب توافقی حاصل شده است.