حل مشکلات لبنان در گرو توافق هسته ای؟

مقامات ارشد جمهوری اسلامی ایران هم بارها اعلام کرده اند که لبنانی ها خود باید برای حل مشکلات کشورشان تصمیم بگیرند و طرف های خارجی به جای دخالت در امور داخلی این کشور، فقط باید از تصمیم آنها حمایت کنند.

اکنون لبنان 289 روز است رییس جمهوری ندارد، اما با این وجود هر روز بسیاری از مقامات سیاسی و مذهبی لبنان از طیف های مختلف سیاسی و دینی می گویند و در سرمقاله ها و تحلیل ها و تفاسیر رسانه های لبنانی نوشته می شود که حل مشکلات لبنان به ویژه انتخاب رییس جمهوری موکول به توافق هسته ای ایران و غرب است و اکنون این سووال مطرح شده که آیا این یک واقعیت است و یا در بیان آن مبالغه می شود.

نخستین بار نیست که لبنان با این گونه معادله سیاسی مواجه می شود، بنابر این یک وضعیت استثنادی در این کشور نیست و جای تعجبی هم ندارد.

مسایل لبنان همواره متاثر از رویدادهای منطقه و جهان بوده است.

گفته می شود که عربستان و سوریه با هماهنگی یکدیگر در دهه 90 حرف اول را در پرونده های سیاسی لبنان می زدند، مصر هم در زمان جمال عبدالناصر و پیش از آغاز جنگ داخلی در لبنان نقشی فعال در این کشور داشت.

پس از سال 1975 در طول سال هایی که لبنان درگیر جنگ های داخلی بود، این کشور کوچک میدان درگیری های طرف های منطقه ای و بین المللی شده بود و کشورهای بسیاری در امور داخلی آن دخالت می کردند.

لبنان در سال های اخیر هم بهای درگیری های منطقه ای را پرداخت می کند، تاثیر اختلافات عربستان سعودی با سوریه در داخل لبنان بیش از هرعامل دیگری احساس می شود.

از همین رو بود که نبیه بری رییس پارلمان لبنان در ابتدای بحران سوریه شعار 'سین – سین' (سعودی – سوریه) را مطرح کرد.

این شعار اشاره به این داشت که توافق بین عربستان سعودی و سوریه شرط لازم برای برقراری ثبات و امنیت در داخل لبنان است.

رخدادهای بعدی ثابت کرد که دل بستن به این قبیل انتظارها، اشتباه است.

نزدیکان به رییس با تجربه پارلمان لبنان در عرصه های سیاسی به تازگی نقل کرده اند که او امید بسیاری به نتایج مذاکرات هسته ای بین جمهوری اسلامی ایران و گروه 1+5 دارد.

این طرز تفکر و امیدواری بر تجربه های تاریخی هم چون انتخاب میشل سلیمان به عنوان رییس جمهوری سابق لبنان، متکی است.

میشل سلیمان در سال 2008 میلادی پس از چند ماه خالی ماندن کرسی ریاست جمهوری و در پی توافقنامه ای که در پایتخت قطر امضا شد و حل مسایل لاینحل و غیرممکن لبنان را امکان پذیر ساخت، به عنوان دوازدهمین رییس جمهوری این کشور انتخاب شد.

افراد زیادی در لبنان نظر رییس پارلمان این کشور را تایید می کنند و جورج علم نویسنده و تحلیلگر سیاسی یکی از آنها است.

جورج علم در گفت وگو با ایرنا تاکید کرد: بسیاری از لبنانی ها بر این باورند که توافق بین ایران و آمریکا باعث گشایش در امور داخلی پیچیده لبنان خواهد شد و دریچه ای را به سوی حل مشکلات کشور به ویژه انتخاب رییس جمهوری خواهد گشود.

طرفداران این نظریه، مذاکرات جاری بین تهران و غرب را منحصر در پرونده هسته ای نمی دانند و بر این باورند که بحث درباره نقش کشورهای خاورمیانه به ویژه نقشی که ایران در آینده منطقه ایفا خواهد کرد، بر روی میز مذاکرات قرار دارد.

آنها با این حساب باور دارند که نتیجه این مذاکرات بر عرصه های پرتنش خاورمیانه از سوریه گرفته تا عراق، یمن، بحرین و لبنان تاثیر خواهد گذاشت.

جورج علم معتقد است که دستیابی به توافق هسته ای تاثیر فوری بر اوضاع لبنان خواهد داشت.

اما در میان لبنانی ها نظریه دیگری هم مطرح هست که این میزان توقع تاثیرگذاری مسایل خارجی بر اوضاع لبنان را مبالغه آمیز می داند و معتقد است که ناکامی لبنانی ها در حل مشکلات موجود تا حد زیادی به تحولات داخلی مربوط می شود.

خلیل فلیحان روزنامه نگار و کارشناس مسایل دیپلماتیک در روزنامه لبنانی النهار جزو این افراد است.

فلیحان در گفت وگو با ایرنا تاکید کرد که نمایندگان پارلمان لبنان فاقد اراده لازم برای تصمیم گیری در موضوع انتخاب رییس جمهوری جدید هستند.

وی انتظار کشیدن برای حل مسایل خارجی و امید بستن به نتیجه مذاکرات هسته ای را بیهوده و بی نتیجه دانست.

این روزنامه نگار لبنانی در این رابطه به شکست تلاش های فرانسوا جیرو مدیرکل امور خاورمیانه وزارت خارجه فرانسه برای تعیین زمان انتخاب رییس جمهوری جدید لبنان اشاره کرد.

به گفته نویسنده روزنامه النهار، اطلاعات بدست آمده، حاکی است که این مسوول فرانسوی در دیدار با مقامات لبنانی به صراحت به آنان گفته است که مشکل لبنان داخلی است و جامعه جهانی اهمیت چندانی به جزئیات مسایل و مشکلات این کشور نمی دهد.

فلیحان ماموریت دادن به یک دیپلمات درجه سه برای پیگیری وضعیت لبنان از سوی فرانسه را نشانه بی توجهی این کشور به طور خاص و جامعه جهانی به طور عام به اوضاع سیاسی لبنان دانست و افزود: این سطح از تلاش های بی اثر کشوری مانند فرانسه که حضوری تاریخی در لبنان داشته، تردید برانگیز است.

وی معتقد است که دستیابی و یا عدم دستیابی به توافق هسته ای، در موضع ایران نسبت به لبنان تغییری ایجاد نخواهد کرد، چرا که تهران بارها اعلام کرده که از انتخاب رییس جمهوری توسط لبنانی ها حمایت می کند.

حسین امیرعبداللهیان معاون عربی و آفریقایی وزیر خارجه ایران در دیدار اخیر خود با الیاس ابوصعب وزیر آموزش عالی لبنان در تهران اعلام کرد که ایران از کوتاه ترین و سریع ترین راه برای انتخاب رییس جمهوری لبنان حمایت می کند.

بنابراین موضع ایران در این خصوص روشن و صریح بوده و تحت تاثیر تحولات دیگر قرار ندارد.

به اعتقاد فیلحان، مشکل اصلی در احزاب و گروه های سیاسی داخلی لبنان است که اراده کافی برای تعیین سرنوشت پرونده های اساسی کشورشان را ندارند، به ویژه اینکه لبنان در شرایط امنیتی خطرناکی قرار گرفته و ارتش آن همزمان با فرارسیدن فصل بهار با چالش های بزرگی به خصوص در منطقه مرزی بقاع مواجه است.

گزارش های امنیتی حاکی از آن است که گروه های تروریستی - تکفیری همزمان با آب شدن برف ها در منطقه بقاع خود را برای عملیات در مرزهای لبنان و سوریه آماده می کنند.

از نگاه همه لبنانی ها این جنگ خطرناک طولانی خواهد بود و نیاز به دوعنصر حمایت همه جانبه و تقویت بُعد ملی دارد، اما در زمان حاضر این دو عنصر از توازن و استحکام کافی برخودار نیستند.

در این شرایط آیا مذاکرات جاری بین ایران و گروه 1+5 می تواند تاثیری مثبت و یا منفی بر اوضاع لبنان داشته باشد.

هر کدام از گروه های سیاسی لبنانی نظر خاص خود را دارند، اما در این میان برخی نیز هستند که از تاثیر منفی توافق هسته ای سخن می گویند.

این گروه از لبنانی ها معتقدند که ریاض در مقابل هرگونه موفقیت تهران موضع گیری می کند و به آن واکنش منفی نشان می دهد و براین اساس دستیابی به توافق هسته ای هم باعث تند شدن مواضع و رفتارهای عربستان سعودی می شود و به طور طبیعی پیامدهای آن در داخل لبنان نیز نمود پیدا خواهد کرد.

این عده از لبنانی ها معتقدند که تندتر شدن مواضع عربستان سعودی در واکنش به توافق هسته ای، باعث درگیری ها و توقف گفت وگوهای جاری در لبنان و تعطیلی طولانی مدت نهادها و موسسات لبنانی از جمله ریاست جمهوری جدید خواهد شد.