نمکدوست: این متن از نظر انتقادات کم‌نظیر است!

گروه رسانه، دکتر حسن نمکدوست تهرانی در نشست علمی بررسی پیش‌نویس قانون سازمان نظام رسانه‌ای درخصوص انتقاداتی که نسبت به این متن می‌شود، به طنز گفت: به نظرم متن این پیش‌نویس متن بسیار جالبی است؛ چرا که فکر می‌کنم اگر جلسه تا 10 شب هم تمدید شود، ده‌ها نفر دیگر هم اضافه شوند این متن همچنان مورد انتقاد قرار می‌گیرد و به نوعی می‌توان گفت این متن از نظر انتقادات کم‌نظیر است.

به گزارش بولتن نیوز،‌ این استاد دانشگاه و مدیر مرکز مطالعات همشهری که در کنار یونس شکرخواه (روزنامه‌نگار و استاد دانشگاه تهران)،‌ محمد هاشمی (حقوقدان و استاد دانشگاه)،‌ کامبیز نوروزی (حقوقدان و فعال رسانه‌ای)، کسری نوری (سردبیر روزنامه شهروند) و ... به بررسی پیش‌نویس قانون سازمان نظام رسانه‌ای می‌پرداخت، عنوان کرد: طبق گفته‌ی آقای نوروزی اساسا دوستانی که متن پیش‌نویس را تدوین کرده‌اند، روی بخش رسانه‌ای آن خیلی دقت نکرده‌اند چراکه ما به بسیاری از چیزها می‌گوییم «رسانه». این اتفاق جالب است که ما در صداوسیما 49 هزار پرسنل داریم در حالی که بنا بر تخمین‌های انجام شده تعداد روزنامه‌نگاران فعال در ایران به 5000 نفر هم نمی‌رسد؛ بنابراین تعداد آن‌ها محدود است. می‌خواهم بگویم این عنوان، عنوان درستی نیست کماینکه پیش‌نویس قانون هم درست نیست. کسانی که این متن را تهیه کرده‌اند حتی دقت کافی در مورد موضوعات مقدماتی هم نداشته‌اند، به همین خاطر است که این متن از ایرادات بسیار بزرگی برخوردار است.

این استاد ارتباطات در ادامه بیان کرد: به عنوان مثال یک سازمان غیردولتی چرا باید با تصمیمات دولت تأسیس شود. اصولا سرشت یک سازمان غیردولتی خودجوشی است پس چرا دولت باید بیاید و بگوید چنین سازمانی باید شکل بگیرد. سازمان غیردولتی با پیشنهادهای دولت شکل نمی‌گیرد.

دکتر نمکدوست در نشست بررسی پیش‌نویس قانون سازمان نظام رسانه‌ای اظهار کرد: گفته می‌شود این سازمان دارای 15 عضو خواهد بود که از این تعداد 6 عضو توسط دولت تعیین می‌شود. در بحث کلامی شاید گفته شود ما خیلی دموکرات هستیم چون از 15 نفر 9 نفر قرار است غیردولتی باشند. ولی وقتی واقعا اجرایی می‌کنیم می‌بینیم وقتی از یک جمع 15 نفره ، شش نفر دارای انسجام فکری کامل بر اساس دستور بالاسری باشند و یک 9 نفر غیردولتی هم باشند که افکار و عقاید متفاوتی دارند، به سادگی آن شش نفر می‌توانند حداقل دو نفر را از آن خود کنند. بخصوص در ساختار رسانه‌ای ما که بخش عمده‌ای از آن دولتی است. همکاران ما در صداوسیما و خیلی از خبرگزاری‌ها در استخدام دولت هستند و چه بسا نهادهای انتظامی و نظامی. خوب آنها هم می‌آیند و در این جمع شرکت می‌کنند. بنابراین در واقعیت امر این تعداد 9 به 6 بیانگر یک اکثریت غیردولتی به هیج وجه نیست.

این استاد ارتباطات درباره سازمان نظام رسانه‌ای تاکید کرد: چنین سازمانی قطعا یک سازمان غیردولتی نخواهد بود.

وی سپس به تعریفی که از روزنامه‌نگاران در جامعه شده است، اشاره کرد و افزود: اساسا تعریف بنیادی که درباره‌ی ما روزنامه‌نگاران شده است و به اعتبار آن تعریف در تاریخ رسانه‌ها به ما می‌گویند رکن چهارم یا قوه چهارم، این است که ما در حقیقت در جامعه نقشی داریم و نقش‌مان نظارت به کج‌رفتاری‌هایی است که درون جامعه رخ می‌دهد. بخش عمده از این کج‌رفتاری‌ها هم در رفتارهای حکومتی است که البته ما انکار نمی‌کنیم که در بخش خصوصی هم کج‌رفتاری رخ می‌دهد و هم در بین ما روزنامه‌نگاران گاهی کج‌رفتاری‌هایی به‌وجود می‌آید، اما آنچه که به ما اطلاق شد، رکن چهارم و شدیم مظهر دموکراسی به خاطر همین نقش‌ ما بود که حائل بین دولت و مردم باشیم و به عنوان چشمان تیرزبین مردم کمک کنیم کج رفتاری رخ ندهد. حالا در این پیش‌نویس دولت خودش را در مقامی قرار داده که بر اعمال ما نظارت کند. به همین خاطر است که کمیسیونی را تشکل داده و وظایف این کمیسیون این است که صلاحیت ما را تایید کند، انتخابات ما را تایید کند و حتی حق ابطال هم به آن داده شده است؛ از این منظر هم این پیش نویس قابل بحث است.

نمکدوست در بخشی از صحبت‌هایش به بحث اصل مسئولیت روزنامه اشاره کرد و گفت: دوستان مستحضر هستند که در همه جای دنیا شأن نزول ناشر و مدیر مسئول این است که اگر خطایی در رسانه رخ داد، روزنامه‌نگار مورد پیگرد قانونی قرار نگیرد، بلکه فردی که مسئولیت انتشار را دارد باید پاسخگو باشد. تا قبل از تصویب اصلاحیه قانون مطبوعات در سال 79 هم رویه بر همین منوال بود. یکی از درخواست‌های اکیدی که ما داریم بازگشت به همان وضعیت است. چراکه اساسا آزادی بیان روزنامه‌نگار نیابد با انواع شیوه‌ها مورد تهدید قرار بگیرد. منِ روزنامه‌نگار باید خیالم از آنچه که می‌نویسم راحت باشد و نگران پیگرد خبرم نباشم. نگران پیگرد، کسی است که منتشر می‌کند. در پیش‌نویس قانون سازمان نظام رسانه‌ای عنوان شده که ما اگر جرمی را مرتکب شدیم باید به جرممان رسیدگی شود. اگر خلاف ما اخلاقی است، این را باید اعضای صنفمان رسیدگی کنند و مجازات به معنای زندانی شدن را ندارد. اگر هم جرمی مرتکب شدیم، ناشر و مدیرمسئول باید پاسخگو باشد.

نمکدوست تاکید کرد: موارد اشکال به پیش‌نویس قانون سازمان نظام رسانه‌ای بسیار زیاد است. شما روی هر کدام از این مواد دست بگذارید، اشکال وجود دارد.

این استاد ارتباطات سپس در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا دکتر معتمدنژاد پیش‌نویس قانون سازمان نظام رسانه‌ای را نوشته‌اند؟‌ گفت: اصلا تردید نکنید که خیر؛ بنده افتخار این را داشتم که سال‌ها در مقام یک دانشجو شاهد نوشتن متونی توسط دکتر معتمد‌نژاد باشم که در مجموع ایشان به آن متون خودشان اطلاق می‌کردند نظام جامع رسانه‌ای. آن نوشته‌ها ربطی به این پیش‌نویس ندارد؛ البته کلمات و جملاتی از ایشان در این متن هست، ولی ایشان چنین چیزی را ننوشته‌اند.

او در ادامه درباره اینکه چه ضرورت‌هایی باعث تدوین پیش‌نویس قانون نظام رسانه‌ای شده است، پاسخ داد: شخصا نسبت به این مقوله خوشبینانه نگاه می‌کنم و پاسخی که می‌دهم مطمئن نیستم ولی حدسم این است که دولت به این نتیجه رسیده است که انجمن صنفی روزنامه‌نگاران را نمی‌تواند باز کند چرا که در اختیاراتش نیست. به نظرم همکاران من هم که تا به حال از طریق دولت دنبال این ماجرا بودند، نقش بر آب می‌زدند. قوه قضاییه این انجمن را تعطیل کرده و انجمن دیگری هم شکل گرفته است. اساسا دولت در مقامی نیست که انجمن شکل‌گرفته جدید را تعطیل کند و انجمن قبلی را مجددا راه بیندازد. بنابراین دولت دیده نمی‌تواند این کار را انجام دهد، پس گفته یک سازمانی را تشکیل دهیم و همه را دور هم جمع کنیم. اصولا مساله را پاک کنیم.

نمکدوست همچنین در این نشست تاکید کرد: آنچه به عنوان حقوق روزنامه‌نگار در این پیش‌نویس مطرح شده، تامین‌کننده هیچ نوع حقوقی برای روزنامه‌نگار نیست. این قانون قابلیت اجرایی ندارد مگر اینکه به رسانه‌ها به صورت رسمی توسط مدیران ابلاغ شود که باید بروند در این انجمن. ما رسانه‌هایی را داریم که اعضایشان مجبور می‌شوند به دستورات مافوق تن بدهند و البته روزنامه‌نگاری که به دستور مافوق تن بدهد از نظر ما روزنامه‌نگار مستقل نیست.