افزایش سهم تولید علم به 1.6 درصد جهانی همزمان با نشاط در دانشگاه ها

گوناگون، هرچند که سرمایه گذاری امروز کشور در زمینه علم و فناوری ممکن است 10 سال دیگر ثمره دهد اما آمار سایت های اندیکس کننده مقالات علمی نشان می دهد که سهم تولید علم در ایران به 1.6 درصد تولید علم در جهان افزایش یافته و این مساله همزمان با کاهش اعتراضات دانشجویی و نشاط در محیط های علمی بوده است.

به گزارش بولتن نیوز، دولت تدبیر و امید سال گذشته در حالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری را از دولت دهم تحویل گرفت که دانشگاه ها به دلیل عدم تخصیص بودجه طی سال های 90 و 91 در حدود یک هزار و 300 میلیارد تومان کسری بودجه داشتند.

بدون تردید باید گفت که کسری بودجه دانشگاه ها باعث شده است تا تخصیص بودجه به طرح های پژوهشی کاهش محسوسی داشته باشد و بودجه دانشگاه ها بیشتر صرف امور جاری آنها شود.

با این و بنا به گفته رضا فرجی دانا، وزیر علوم استیضاح شده دولت براساس آمار سایت های اندیکس کننده مقالات، در هشت ماهه اول سال 2014 رشد علمی ایران به 1.6 درصد رسیده است؛ این در حالی است که سهم جمعیت ایران از جمعیت جهانی یک درصد است.

امروز و با تلاش دانشمندان و متخصصان کشور به نقطه ای رسیده ایم که به هر مقاله ایرانی در سایت ISI به طور میانگین 7.9 درصد استناد می شود؛ این آمار در سال 2000 کمتر از یک درصد بود.


** اعطای مجوز به 700 شرکت دانش بنیان

اقتصاد مقاومتی یا مقاوم سازی اقتصاد تنها از طریق رشد علمی و اقتصاد دانش بنیان میسر است؛ دانشی که به طور بومی تولید شده و تبدیل به دانش ثروت آفرین شود.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در فرمایشات خود بارها موضوع «توسعه غیرهدفمند» را نکوهش کرده و بر اقتصاد دانش بنیان و تکیه بر توانمندی های داخلی همزمان با رشد و توسعه علمی تاکید کرده اند.

در حالی که کمتر از یک سال وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دارای وزیر بود، اما رضا فرجی دانا با انتخاب مجتبی صدیق به عنوان مشاور وزیر در امور اقتصاد مقاومتی، تلاشی جدی را برای اجرایی ساختن این مهم در دانشگاه ها آغاز کرد که ثمره آن تدوین سندی جامع تحت عنوان «تحقق اقتصاد دانش بنیان راهکار مقاوم سازی اقتصاد» است و این سند در شورای عالی اقتصاد به تصویب رسیده است.

این در حالی است که طی پنج سال گذشته «قانون مترقی» تاسیس «شرکت های دانش بنیان» به دلیل اختلاف بین وزارت علوم و معاونت علمی و فناوری رییس جمهوری اجرایی نشده بود اما سال گذشته و با تفاهم نامه ای که بین رضا فرجی دانا و سورنا ستاری معاون علمی و فناروی رییس جمهوری به امضا رسید، این قانون مصوب مجلس حالت اجرایی به خود گرفت.

تاکنون 700 شرکت تحت این قانون مجوز فعالیت گرفته اند که در این زمینه نقش پارک های علم و فناوری در تولید ثروت افزایش چشمگیری خواهد داشت.


** اعطای مجوز به 18 تشکل جدید دانشجویی

یکی از اصلی ترین شعارهای حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری 24 خرداد 1392، بازگرداندن نشاط و آرامش به دانشگاه ها بود.

براساس آمار موجود در سطح دانشگاه ها 2 هزار و 500 دفتر بسیج دانشجویی، 231 تشکل دانشجویی از جمله جامعه اسلامی، جنبش عدالتخواه دانشجویی، انجمن اسلامی و غیره فعال هستند. طی 9 ماه گذشته نیز این وزارتخانه به 18 تشکل جدید مجوز فعالیت داده است.

از این 18 تشکل جدید، 9 تشکل از جمله دفاتر بسیج دانشجویی و جامعه اسلامی دانشجویان هستند و 9 تشکل دیگر هم از جمله تشکل های جدید دانشجویی محسوب می شوند که مسیر قانونی را برای کسب مجوز طی کرده اند.


** کاهش اعتراضات دانشجویی

علیرغم جنجال های رسانه ای درباره متشنج شدن فضای دانشگاه های کشور و تلاش برای جریانات سیاسی برای ورود به دانشگاه ها با هدف ایجاد آشوب و بلوا، در نیمه اول سال 1392 اعتراضات دانشجویی 5 درصد بود که این رقم برای نیمه دوم همان سال به 4 درصد تقلیل یافته است.

این در حالی است که در طول شش ماهه اول سال گذشته هنوز دولت تدبیر و امید در راس امور قرار نگرفته بود و سه ماه از نیمه دوم نیز وزارت علوم، وزیر نداشت و با سرپرست اداره می شد.

نکته مهم اما آنجاست که آمار اعتراضات دانشجویی در سه ماه نخست سال 1393 به سه درصد کاهش یافته و این موضوع خود نشانگر آرام شدن فضای دانشگاه ها طی ماه های گذشته بوده است.

همچنین باید اضافه کرد که بنا به گفته مجتبی صدیقی رییس سازمان امور دانشجویان از زمان آغاز به کار دولت تدبیر و امید حتی یک دانشجو بنا به دلایل انضباطی از دانشگاه های کشور اخراج نشده است.


** کاهش تحرکات تنش زا در دانشگاه ها به 14 درصد

فرجی دانا در جلسه استیضاح خود که روز چهارشنبه 29 تیرماه برگزار شد، آماری جالب توجه از کاهش تحرکات تنش زا در دانشگاه ها به نقل از حراست وزارت علوم ارائه کرد.

به گفته وی؛ اگر در سال 1388 تحرکات تنش زا در دانشگاه ها 43 درصد بوده، این رقم در سال 1391 به 19 درصد و در سال تحصیلی 92-93 به 14 درصد کاهش یافته است.

وی همچنین تحرکات اعتراضی غیرقانونی که بدون مجوز برگزار شده را در خلال سال های 1388 تا 1392 با یکدیگر مقایسه کرده و گفت: اگر این آمار در سال 1388، 34 درصد بود، این میزان در سال تحصیلی 1392-1393 به 20 درصد کاهش یافت؛ این آمار در سال 1391 نیز 26 درصد بود.

سال گذشته تشکل های منتسب به جریانات اصولگرا 33 مورد بیانیه و اعتراض دانشجویی، تشکل های اصلاح طلب 20 مورد و دانشجویان قوم گرا آنهایی که به هر صورت ایده های خاص در خصوص قومیت ها دارند 7 مورد و جریانات صنفی 40 مورد بیانیه و اعتراض دانشجویی صادر کرده اند.

همچنین بنا به گفته فرجی دانا، در طول چهار سال گذشته، تجمعات دانشجویی که در آنها به مسوولان نظام توهین شده است 10 مورد در سال بوده اما این رقم در سال تحصیلی گذشته به نصف و 5 مورد کاهش پیدا کرده است.


** بیش از سه هزار و 600 نشریه فعال دانشجویی

تعداد نشریات فعال دانشجویی در یک سال گذشته به سه هزار و 681 نشریه رسیده است؛ یک سوم از این نشریات نیز وابسته به بسیج دانشجویی است.

نکته قابل تامل آن است که در طول یک سال گذشته تنها 86 نشریه از این تعداد نشریه دانشجویی تخلف مرتکب شده اند که به گفته فرجی دانا با آنها برخورد شده است.

باید توجه داشت که براساس قانون مطبوعات، هیچ نشریه ای حتی نشریات دانشجویی قبل از انتشار ممیزی نمی شوند؛ این در حالی است که نشریات دانشجویی بین 50 تا 100 تیراژ است و تنها در محدوده ای که برای آنها مجوز صادر شده، توزیع می شوند.


** تغییر 58 درصدی روسای دانشگاه ها

در طول یک سالی که از عمر دولت تدبیر و امید می گذرد، سیاست اصلی وزارت علوم برای تغییر روسای دانشگاه ها عدم تغییر آنها قبل از پایان دوران ریاست آنها بوده است.

براین اساس تا زمانی که حکم ریاست روسای دانشگاه ها پایان نیافته باشد، آنها در سمت خود باقی می مانند.

همچنین با شیوه جدیدی که فرجی دانا آن را در طول دوران وزارتش دنبال کرد، برای انتخاب روسای جدید برخی دانشگاه ها از جمله دانشگاه تهران از اعضای هیات علمی همان دانشگاه «نظر مشورتی» گرفت؛ هرچند که برخی از نهادهای بالادستی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی، این اقدام را مغایر قانون و نیازمند تدوین آیین نامه می دانستند.

در طول دوران وزارت 9 ماهه رضا فرجی دانا، 36 حکم ریاست برای افراد مختلف در دانشگاه های سراسر کشور صادر شده است.

اگر 10 ماهه اول دولت تدبیر و امید را در خصوص تغییر روسای دانشگاه ها با تغییر روسای دانشگاه ها در دولت نهم مقایسه کنیم متوجه می شویم که در آن دولت از 44 رییس دانشگاه 64 نفر یا به عبارت دیگر 68 درصد تغییر کردند؛ اما در 10 ماهه اول دولت تدبیر و امید از تعداد 101 رییس دانشگاه 58 رییس یا به عبارت دیگر کمتر از 58 درصد تغییر کرده اند.


** عدم تغییر در ترکیب هیات مرکزی گزینش

ترکیب هیات مرکزی گزینش دانشجو در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری سالها است که تغییری نیافته و با آمدن دولت جدید نیز همان ترکیب به کار خود ادامه داده است.

پس از استقرار دولت یازدهم، 389 درخواست برای ادامه تحصیل به ستاد وزارت علوم، تحقیقات و فناوری می رسد وهیات مرکزی گزینش پس از اخذ استعلام از وزارت اطلاعات مجوز ادامه تحصیل 126 نفر از مردودی های سال 90 و 91 را به دانشگاه ها صادر کرده است.

با این حال و به گفته محمدحسین امید معاون اداری، مالی و منابع انسانی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری از ابتدای آغاز به کار دولت یازدهم حتی یک نفر از اعضای هیات علمی بازنشسته شده در دولت گذشته بر سر کار خود بازنگشته اند زیرا این امر نیاز به مصوبه هیات دولت دارد.

با این حال به نظر می رسد که مهم ترین چالش وزیرآتی علوم یا به عبارت دقیق تر مسوولان این وزارتخانه نحوه مواجهه و برخورد با «دانشجویان بورسیه غیرقانونی» است که در دولت گذشته بورسیه شده اند.