آغاز مرحله ای دشوار در روند مذاکرات هسته ای ایران و 5+1

گروه سیاست خارجی ـ محمد قادری: آغاز مرحله تدوین پیش نویس توافق نهایی میان جمهوری اسلامی ایران و 5+1 را می توان سخت ترین و حساس ترین مرحله از مذاکرات طرفین دانست.

به گزارش خبرنگار اعزامی بولتن نیوز به وین، از شب گذشته که این دور از مذاکرات با شام کاری کاترین اشتون و محمدجواد ظریف شروع شد خبرنگاران رسانه های مختلف داخلی، منطقه ای و بین المللی به طور جدی پیگیر اخبار مربوطه هستند.

از صبح امروز نیز طبق روال معمول مایکل مان سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نخستین کنفرانس خبری را در مرکز رسانه ای وین برگزار کرد.

وی مذاکرات برگزار شده را به طور کلی مفید خواند و بر عزم و اراده طرفین مبنی بر رسیدن به توافق نهایی تاکید کرد. در عین حال سخنگوی کاترین اشتون بسیاری از سوالات در خصوص نقاط دقیق اختلافی، مباحث مطرح شده در مذاکرات و ... را همچون همیشه بی پاسخ گذاشت.

منابع مطلع غربی و ایرانی، البته کماکان این دور از مذاکرات را مذاکراتی سخت و جدی بر سر نگارش و تدوین پیش نویس توافق نهایی می دانند واز آنجا که ممکن است برخی اختلافات که تا کنون خود را در عرصه گفتاری نشان داده است در حوزه نوشتاری ( نوشتن متن توافقنامه نهایی) خود را نشان دهد، از مذاکرات وین 4 به عنوان سخت ترین مرحله مذاکرات نام برده می شود.

شبکه سی‌ان‌ان  به نقل از یک تحلیلگر سابق سیا گزارش کرده است که  توافق موفق میان ایران و ۱+۵ توافقی است که به هر دو طرف دلایلی را ارائه دهد تا با رغبت از آن پیروی کنند و هر دو طرف احساس کنند منفعت بیشتری از این توافق برای آنها حاصل شده است.

«کنت پولاک» از مقامات ارشد دولت «بیل کلینتون» و تحلیلگر سابق سازمان سیا، پژوهشگر ارشد مرکز سیاستگذاری خاورمیانه سابان در مؤسسه بروکینگز و از متخصصان برجسته امور ایران اخیراً در مقاله‌ای در روزنامه نیویورک‌تایمز اعلام کرد که یک توافق جامع هسته‌ای، که به طور قابل تأییدی بتواند ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران را تضمین می‌کند، تا حد بسیار زیادی سودمند است.

وی در این مقاله آورده است  وقتی زمان توافق نهایی به پایان برسد و ایران نگرانی‌های جامعه بین‌الملل درباره برنامه هسته‌ای خود را رفع کند، دیگر به یک عضو عادی پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای تبدیل می‌شود به این مفهوم که هیچ محدودیتی بیش از آن چیزی که دیگر کشورهای عضو ان پی تی باید آن را بپذیرند، بر برنامه هسته‌ای این کشور تحمیل نمی شود.

این در حالیست که جمهوری اسلامی ایران با استدلال منطقی خود ، بارها اعمال تحریمهای ظالمانه غرب و شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه برنامه هسته ای صلح آمیز خود را محکوم کرده است. در عین حال رسانه های غربی کماکان ترجیح می دهند از ایران به عنوان "طرف اعتماد ساز" و از اعضای 1+5 به عنوان "مرجع قضاوت در خصوص اعتمادسازی ایران" می نگرند. در هر حال به نظر می رسد میان رویکرد رسانه های غربی و رویکرد دیپلماتهای آمریکایی نوعی هارمونی و هماهنگی( لااقل به صورت نسبی) وجود دارد. این هارمونی در مذاکرات اخیر وین خود را به صورتی جدی تر نشان داده است.

فضای روز نخست مذاکرات و انعکاس و بازتاب صحبتهای دیروز حاکی از تمایل جدی طرفین مبنی بر رسیدن به توافق نهایی قبل از پایان مهلت مقرر در توافقنامه ژنو است. گزارش خبرگزاری ایتارتاس به نقل از یک منبع دیپلماتیک آگاه را می توان یکی از گزارشهای مبنایی و مهم در روز نخست مذاکرات تلقی کرد. این خبرگزاری آورده است :
" اولین روز دور جدید مذاکرات نمایندگان جمهوری اسلامی ایران و کشورهای عضو گروه «1+5» در وین امکان دستیابی طرفین به پیشرفتی واقعی در مذاکرات را نشان داده است. دیدارهای دوجانبه و رایزنی‌های انجام شده در روز گذشته نشان داده که طرفین ممکن است به پیشرفت واقعی در این دور از مذاکرات دست یابند.

همه طرفین به دنبال نتیجه هستند و جو حاکم بر مذاکرات بسیار سازنده است.امکان اینکه تا قبل از تاریخ 20 جولای طرفین بتوانند به توافق جامعی در خصوص برنامه هسته‌ای ایران برسند، بسیار زیاد است.به غیر از دور کنونی ، 3 دور دیگر مذاکرات باقی مانده است، دو دور در ماه ژوئن و رایزنی‌ها در ماه جولای هم در صورت ضرورت تا 20 روز ادامه خواهد یافت."

با این حال  هنوز نقاط زیادی جهت مذاکره طرفین( مخصوصا در مرحله تدوین پیش نویس نهایی توافقنامه ) وجود دارد. بدیهی است که در چنین فضایی باید ضمن نگاه داشتن گارد بسته در برابر غرب، نسبت به هرگونه رفتار ناگهانی و بر هم زننده اعضای 1+5 پیش بینی لازم را صورت دهد. است این مهم با استناد به تقویت توان داخلی امکان پذیر خواهد بود.

بدیهی است که در این برهه حساس باید فاکتورهای "امکان رسیدن به توافق نهایی" در عین حفظ دستاوردهای هسته ای ایران به صورت همزمان در نظر گرفته شود. به عبارت بهتر، هر اندازه مذاکرات وارد مراحل سخت تر می شود، رسالت دیپلماتهای زحمتکش کشورمان نیز در مذاکرات بیشتر می شود. این رابطه مستقیم به هیچ عنوان قابل انکار نیست. لازم به ذکر است که مذاکرات وین بر اساس برنامه ریزی صورت گرفته تا روز جمعه ادامه خواهد داشت.