رسانه ملی دلخوش به «نسیم» و بی توجه به طوفان !

رضا سیف پور / کارشناس رسانه: چند روزی است که شاهد پخش آزمایشی « شبکه نسیم » از طریق سیستم دیجیتال رسانه ملی ، آن هم پس از تبلیغات رسانه ای گسترده هستیم .

به گزارش بولتن نیوز؛ جالب اینکه تولد این شبکه مقارن است با اوج گیری مشکلات مالی این نهاد فرهنگی عظیم و در پی آن کاهش تولیدات فاخر و تعطیل شدن بسیاری از پروژه ها ی در دست تولید و نیز به تکرار افتادن شبکه های استانی وسراسری!

 در حال حاضر اگرچه تنها شهروندان تهرانی می توانند از طریق گیرنده های دیجیتال خود به تماشای « نسیم » بنشینند اما ظاهرا شبکه های استانی نیز ملزم شده اند تا در ساعاتی خاص برنامه های خود را قطع نموده و به انعکاس این شبکه تازه تولد یافته بپردازند که در همان روز های اول نتوانسته بارقه امیدی در دل مخاطبین برافروزد .

در این گفتار نمی خواهیم از برنامه های ضعیف گنجانده شده در کنداکتور پخش آزمایشی شبکه مذکور صحبت کنیم که اگر غیر از این بود جای تعجب داشت چرا که از همان ابتدا تمام امید گردانندگان « نسیم » به دست های خالی مراکز استانها و آرشیو نه چندان غنی مرکز است و شکی نیست شبکه ای که تولید نداشته باشد و تمام امیدش به برنامه هایی باشد که از مدتها قبل در شبکه های متعدد استانی و سراسری دست به دست شده است نمی تواند نوید بخش جذابیت و اثر گذاری بر مخاطب باشد . همچنین نمی خواهیم این سوال را مطرح کنیم که چگونه ممکن است شبکه ای بدون اتکاء به تولید ، می تواند بر روی پای خود بایستد ؟ و مهمتر از همه اینکه تداوم یابد ؟ شکی نیست در این موارد دیگران به شکلی مناسب تر خواهند گفت وخواهند نوشت .

ما در این گفتار تنها به دنبال بیان دو سوال اساسی هستیم ، اول آنکه در شرایط فعلی و با توجه به مشکلات عدیده مالی چگونه می توان گسترش کمی رسانه ملی را توجیه نمود ؟ و دوم اینکه اساسا چه تاکیدی بر این روند کمیت گرایی وجود دارد و در پس آن به دنبال نیل به کدام هدف هستیم ؟دیگر سخن اینکه آیا بهتر نیست در این شرایط به جای صرف هزینه هایی اینچنین به دنبال ارتقای کیفی برنامه های موجود باشیم که از قضا با هدف اصلی رسانه نزدیک تر است !.شکی نیست تنوع شبکه ها در جای خود مفید ولازم است اما شرط اول کیفیت است . اگر قرار باشد هر شبکه ما تکرار بخش یا تمام برنامه های شبکه دیگر باشد چه لزومی برای احداث شبکه جدید وجود دارد ؟ اگر در روز های واپسین رسانه ملی بتواند پاسخ این سوالات را بر روی آنتن « نسیم » به مردم بدهد بی شک باید خوشحال از یک حادثه خوب رسانه ای باشیم وگرنه چالشی دیگر از نوع فرار مخاطب ! فرا روی رسانه گشوده می شود که باید به دنبال پاسخ آن باشد ؟

اکنون شبکه « نسیم » افتتاح شده و شکی نیست همانند شبکه های دیگر به کار خود ادامه خواهد داد و اگرچه فعلا عنوان « پخش آزمایشی » در کنار آن نهاده شده است اما تجربه نشان می دهد این واژه « آزمایشی » ارتباطی به ارزیابی بازخورد ها و بررسی های کارشناسانه ندارد . از اینرو به نظر می رسد همه ما باید در کنار هم برای ارتقا و تکامل آن – ودیگر شبکه های موجود – تلاش کنیم . با این هدف چند پیشنهاد به شرح ذیل بیان می شود که نگاهی به مجموعه رسانه ملی و در کنار آن همین شبکه نو پدید ! « نسیم » دارد :

1- لطفا مسئولین محترم کشور در رده های اجرایی و قانونگذاری حل مشکلات مالی صدا وسیما را در اولویت اصلی خود قرار دهند . اکنون به قول برجسته ترین نظریه پردازان علم ارتباطات وسیاست ؛« رسانه قدرت است » و ما نه تنها باید این « قدرت » را حفظ کنیم بلکه باید در جهت نیل به اهداف بلند نظام برای تقویت آن بکوشیم . بررسی وضعیت موجود نشان می دهد رسانه ملی برای حل مشکلات مالی به اجبار به سمتی سوق یافته که در نهایت منجر به تضعیف آن وحذف برنامه های رسانه ملی از « رژیم رسانه ای » جامعه مخاطب می شود . این می تواند یک چالش اساسی محسوب شود که به جهت پیچیدگی مقوله فرهنگ وامنیت می تواند در آینده اعاد امنیتی نیز به خود بگیرد . از اینرو عظم جدی در حل مشکلات مالی صدا وسیما ضرورتی انکار ناپذیر است .

2- لطفا مسئولین محترم رسانه ملی یک بار بطور علمی ودقیق به ارزیابی عملکرد شبکه های موجود ، بخصوص شبکه های تازه تاسیس ، طی سالهای اخیر بپردازند و تلاش کنند تا با نگاهی واقع بینانه و ارج نهادن بر نظرات مخاطبین به رفع عیوب ساختاری و محتوایی این شبکه ها بپردازند . اجازه دهید یک مثال ساده بزنیم . شبکه ماهواره ای معروف « من وتو 1 » پس از مدتی اقدام به راه اندازی شبکه « من وتو2 » نمود . با اینکه همه می دانیم پشت این شبکه منابع مالی و فنی بسیاری نهفته است و گردانندگان آن عمدتا دانش آموختگان کلاس های آموزشی مهم همچون « بی بی سی » هستند اما به سرعت وبا یک ارزیابی دقیق اقدام به تعطیلی فاز دوم این شبکه نمودند . چرا ما نباید در صورت لزوم از اینچنین شجاعتی آن هم مبتنی بر ارزیابی های علمی برخوردار باشیم ؟!

3- به نظر می رسد امروز بیش از هرچیز باید به سیاست ارتقای سطح کیفی واثر گذاری برنامه های رسانه ملی بیاندیشیم و چندان ضرورتی ندارد که بر تعداد شبکه ها بیافزاییم .

4- شبکه های استانی سیما از پتانسیل هایی باورنکردنی برخوردارند که متاسفانه سالهاست آنگونه که باید از آن استفاده نمی کنیم و با نادیده انگاشتن جایگاه وتوانمندیهای شگفت انگیز آنها این شبکه ها را به سمت تکرار و انفعالی کسالت بار سوق داده ایم . امکان پخش سی شبکه استانی با تنوع فرهنگی و قومیتی گسترده آن هم از طریق ماهواره نعمتی بزرگ و باور نکردنی است که هیچ کشوری در دنیا از آن برخوردار نیست .
سخن آخر آنکه رسانه یک علم است و ما باید با این پدیده شگرف « عصر ارتباطات نوین » به گونه ای علمی مواجه شویم و بخصوص از مشاوره وراهنمایی متخصصین ودانشگاهیان در کنار تخصص هنرمندان رسانه بهره بگیریم واگر این کار را به فردا بسپاریم هیچ بعید نیست اسیر طوفانی شویم سهمگین . طوفانی که ذرات پرشتاب آن دلزدگی و فرار مخاطب است . طوفانی که سالهاست شروع شده واگر مسیر آن را به درستی رصد نکنیم بنیان ارزشها ، فرهنگ و هویت ما را نشانه گرفته و رهبر معظم انقلاب چه خوب آن را به « شبیخونی فرهنگی » تشبیه نمودند که « رسانه » از ارکان اصلی آن است . این چینش رسانه ای و شبکه های ریز ودرشتی که به تکرار هم وپخش سریالهای چند باره کره ای مشغولند در شان جامعه فرهنگی ما نیست . جامعه ای که انقلاب عظیم فرهنگی آن با پشتوانه فرهنگ اسلامی بزرگترین انقلاب قرن و آخرین انقلاب عظیم بشری محسوب می شود .