سينوزيت چيست؟
در جمجمه حفره هايي هوايي وجود دارند كه در پيشاني، گونه، مابين چشم‌ها و پشت بيني قرار گرفته اند. اين حفره‌ها كه توسط كانال‌هاي كوچكي به حفره ي بيني متصل هستند، سينوس ناميده مي‌شوند. اگر به هر دليل از قبيل التهاب سينوس ها، پر شدن آنها از موكوس، تومور و غيره اين مجاري دچار گرفتگي شوند، سينوزيت ايجاد مي گردد.

عمده ترين دليل بروز سينوزيت سرماخوردگي است ولي اين بيماري مي‌تواند به صورت مزمن از يك آلودگي بلند مدت و يا آلرژي نيز ناشي شود. وقتي ويروس‌هاي سرماخوردگي به بدن حمله مي‌كنند، بدن به طور طبيعي براي بستن راه ورود ويروس‌ها شروع به توليد موكوس در مدخل ورودي مي‌نمايد كه در ابتدا به صورت آبريزش بيني ظاهر مي‌شود و در ادامه به موكوس هايي ضخيم تر تبديل مي‌شود. اگر كانال هايي كه سينوس‌ها را به بيني متصل مي‌كنند گرفته شوند، به تدريج در سينوس‌ها نيز موكوس جمع خواهد شد و حتي ممكن است خود اين موكوس‌ها نيز به باكتري آلوده شوند كه اين خود سبب التهاب ديواره موكوس‌ها مي‌گردد و فشار وارده را بيشتر مي‌كند.

بسته شدن اين كانال‌هاي هوايي، بيشتر در افرادي مشاهده مي‌شود كه به عوارضي همچون انحراف بيني، پوليپ بيني يا ساير نواقص بيني مبتلا مي‌باشند. مواد آلرژي زايي مانند موي حيوانات، گازهاي متصاعد شده از پلاستيك يا رزين‌هاي پلاستيكي، دود سيگار، چوب پوسيده، ذرات قارچ، گرده و ذرات گرد و غبار نيز مي‌توانند در افراد مبتلا به آلرژي ايجاد سينوزيت نمايند.

علايم سينوزيت چيست؟
بسته به اينكه كدام يك از سينوس‌ها به سينوزيت دچار شده باشند علايم ظاهر شده عبارت خواهند بود از: سردرد، درد و سوزش صورت كه با خم كردن سر به سمت پايين شدت آن افزايش مي‌يابد، آبريزش بيني، ازدحام موكوس در بيني يا انسداد آن، دندان درد (اگر سينوس‌هاي پشت گونه مبتلا شده باشند)، تودماغي صحبت كردن و در مواردي كه آلودگي گسترش پيدا كرده باشد سوزش و قرمزي اطراف چشم ها.

چه كساني به سينوزيت مبتلا مي‌شوند؟
اين بيماري بيشتر مخصوص بزرگسالان است و وراثت و نوع زندگي افراد نقشي در بروز آن ندارد. كودكان زير 5 سال به ندرت به سينوزيت دچار مي‌گردند، چرا كه در اين سنين هنوز سينوزيت‌ها شكل نگرفته اند. افراد ضعيف البنيه اي كه با يك سرماخوردگي ساده از پا در مي‌آيند، مبتلايان به ورم غشأ مخاطي بيني و افرادي كه مستعد ابتلا به بيماري‌هاي آلرژيك مثل تب يونجه هستند بيش از سايرين در معرض ابتلا قرار دارند.‏ مشكل مبتلايان به آلرژي اين است كه سيستم ايمني بدن آنها بيش از سايرين به اجسامي مانند گرد و غبار، دانه‌هاي گرده و غيره حساسيت نشان مي‌دهد و به اين مواد بي ضرر به چشم مهاجماني مضر نگاه مي‌كند و در نتيجه با توليد موكوس، ايجاد التهاب در بيني و توليد اشك به مبارزه با آنها مي‌پردازد تا از ورودشان جلوگيري كند.‏ عده ي كمي نيز كه به عوارض حفره‌هاي بيني، حفره‌هاي سينوس و يا شش‌ها مبتلا هستند نيز مستعد ابتلا به سينوزيت مزمن مي‌باشند.

راه درمان چيست؟
اين عارضه اكثرا بدون درمان بهبود مي‌يابد و سينوس‌ها خود به خود پاكسازي مي‌شوند.‏ بخور بخار كه معمولا به پاكسازي بيني كمك مي‌كند نيز مي‌تواند مفيد باشد. بخورها و قطرات بيني نيز براي اين منظور مفيدند ولي بايد توجه داشت كه قطرات و اسپري‌هاي بيني را نبايد بيش از 5 تا 7 روز استفاده كرد. اگر علايم بيماري 3 روز ادامه پيدا نمودند بايد به پزشك مراجعه نماييد.

پزشك چكار مي‌كند؟
اگر سينوزيت حاد و شديد باشد، احتمالا استفاده از آنتي بيوتيك ضروري خواهد بود.‏
در نوع مزمن، ممكن است لازم باشد از طريق جراحي، سينوس‌ها پاكسازي و يا بافت‌هاي ملتهب جداره ي آنها برداشته شوند و در كنار آن از آنتي بيوتيك‌ها نيز استفاده شود.‏ گاهي براي شما داروهاي ضد التهاب و آنتي هيستامين نيز تجويز مي‌شود تا عكس العمل‌هاي آلرژيك نيز تحت كنترل در آيند.

آيا تغذيه مهم است؟
غذا و مكمل‌ها مي‌توانند به پيشگيري از عكس العمل‌هاي آلرژيك كه عامل بزرگي براي سينوزيت‌هاي ناشي از آلرژي محسوب مي‌شوند كمك كنند. ويتامين‌هاي C و B6 به جلوگيري از التهاب و بالا رفتن سطح آنتي هيستامين خون كمك مي‌كنند. روي سيستم ايمني بدن را تقويت مي‌كند و مبارزه با عوامل بيماري را تسهيل مي‌نمايد.

تاليف: مرتضي امامي‌پور

منابع : ١. سايت femail.co.uk
2.Complete family health guide/The British Medical Association/2000