تحلیل سواد بصری از تصاویر دیدار عراقچی و فیدان؛ نشانه‌هایی از توازن، برتری یا روایت‌سازی رسانه‌ای

به گزارش بولتن نیوز،فردارسانه – مریم سلیمی، مدرس سواد بصری در یادداشتی تحلیلی به بررسی نحوه بازتاب دیدار اخیر عباس عراقچی و هاکان فیدان در صفحه اول روزنامه‌های کشور پرداخت؛ دیداری که تصاویر و چینش آن در رسانه‌ها از منظر «سواد بصری»، «نشانه‌شناسی قدرت» و زبان دیپلماسی، حاوی معانی متعدد و قابل تأمل است.

تفاوت در روایت بصری رسانه‌ها

روزنامه‌های امروز با انتخاب عکس‌هایی متفاوت، روایت‌های گوناگونی از جایگاه بصری دو وزیر خارجه ارائه کرده‌اند.

به‌گفته سلیمی، برخی روزنامه‌ها مانند سیاست روز، امین و روزگار دو مقام سیاسی را در موقعیتی کاملاً هم‌تراز نشان داده‌اند، درحالی‌که در برخی دیگر، همچون خراسان، آرمان ملی و دنیای اقتصاد، عراقچی در سطحی بالاتر یا یک گام جلوتر قرار گرفته است؛ امری که از منظر سواد بصری می‌تواند حامل نوعی «برتری موقعیتی» باشد.

نشانه‌شناسی زبان بدن

در مقابل، روزنامه‌های سازندگی، جمهور و خریدار تصویری منتشر کرده‌اند که در ظاهر متعادل است، اما زبان بدن، روایتی متفاوت می‌سازد؛ جایی که دست درازشده عراقچی به سوی فیدان، در برابر حفظ دست‌ها در حریم بدنی توسط فیدان، نوعی برتری ناخودآگاه را به وزیر خارجه ترکیه منتقل می‌کند.

حرکت در تصویر؛ از دنباله‌روی تا ورود به مرحله جدید

سلیمی توضیح می‌دهد: در برخی تصاویر، فیدان جلوتر از عراقچی حرکت می‌کند؛ مسئله‌ای که می‌تواند به‌طور ناخودآگاه حس «دنباله‌روی» را ایجاد کند، حتی اگر قصد رسانه چنین نباشد.

او همچنین به اهمیت جهت حرکت سوژه‌ها در کادر اشاره می‌کند؛ موضوعی که در صفحه‌آرایی روزنامه می‌تواند برداشت‌هایی از خروج، تغییر، پایان دوره یا بالعکس، آغاز فصل جدید و عبور از وضعیت معمول را القا کند.

اهمیت دقت در انتخاب تصاویر در شرایط حساس

این مدرس سواد بصری تأکید می‌کند که در موقعیت‌های حساس، انتخاب هر تصویر نیازمند توجه به عوامل متعددی از جمله زاویه دید، جهت حرکت، جای‌گیری سوژه، رنگ غالب، سایه‌ها، انعکاس‌ها، نشانه‌ها و نمادها و همچنین زبان بدن است. هر یک از این عناصر می‌توانند روایت مستقلی ایجاد کنند و بر ادراک مخاطب اثر بگذارند.

لزوم ارتقای سواد بصری در رسانه‌ها

سلیمی در پایان با تأکید بر اینکه این تحلیل نگاهی نقدآمیز به عملکرد رسانه‌ها ندارد، می‌گوید: ارتقای سواد بصری میان فعالان رسانه‌ای و مخاطبان می‌تواند به افزایش حرفه‌ای‌گرایی در تولید و انتخاب تصویر و در نتیجه ارتقای سطح رسانه‌ها بینجامد.